DARGEÇİT İLÇESİ

Savur . Ömerli . Mazıdağı . Kızıltepe . Nusaybin . Derik . Dargeçit . Yeşilli . Midyat . Merkez

----------------------------------------------------------------------------------

Dargeçit ilçesi, ülkemizde eski ve yeni uygarlıkların iç içe yaşadığı nadir ilçelerden biridir. Yukarı Mezopotamya uygarlığının merkezlerinden olan Dargeçit, kuruluş yeri ve mimari özellikleri olarak dünyada eşine çok az rastlanan bir yapıya sahiptir.

Hıristiyanlık öncesi ve sonrası çağlara ait uygarlık eserlerin, Türk İslam kültürü ile kaynaşarak günümüze kadar gelmesi,güzel bir sentezin ifadesi olarak görülebilir.

Dargeçit ve havalisine ait elde mevcut tarihi belgelerden en eskileri Asur Kralı I.Adad Nirari ve oğlu I.Salmanasır zamanlarına rastlar. Bu iki hükümdar devrinden kalma "Kaşairi Dağları " adı ile anılan mıntıkanın Tur Abidin, yani Mardin-Dargeçit bölgesi olduğu bilinmektedir. Bu havali ile ilgili diğer bir coğrafi deyim "İzala" dır. Bölgede bulunan çivi yazılı tabletlerde ve Bizans, Roma kaynaklarında Mardin-Dargeçit eşiğinin güney yamaçları İzala olarak tabir edilir. Milattan sonra II.yüzyılda Yunan yazarlarından Arrianus ve Ptolemaevs bahsedilen Masios dağı da Mardin-Dargeçit arasındaki coğrafi bölgeden bahsetmektedir.Milatan sonra IV.yy tarihçilerinden Antakyalı Ammianus Mercellinus eserlerinde Mardin-Dargeçit arasındaki coğrafi bölgeden bahsetmektedir.Bu da Dargeçit tarihinin çok eskilere dayandığını göstermektedir.

argeçit ilçesinin tarihi, Türklerin Ortaasya'dan göçüp Anadolu'ya gelmeleri ile başlar. Orta Asya'dan göç eden Türklerin bir kısmı Mezopotamya dediğimiz Dicle ve Fırat nehirleri arasında kalan yere yerleşmişlerdir. Anadolu'ya gelen Türkler "Eti" Türkleridir. Etiler(Hititler) Orta Asya'da iken çobanlık ve tarımla uğraştıklarından gittikleri yerlerde de bu işle uğraşmak için verimli toprakları ve su boylarında kendine yurt edinirler. Eti devletini kuran Mitanni'ler bölgeden geçerlerken, hayvanlarına barınak yeri yapmışlardır. Daha sonra Orta Asya Türklerinin öncü göçebeleri olan konuk Türkler bölgeyi ele geçirmişlerdir. Konuklar asırlar boyunca hakim olmayı başarmışlardır.

Milattan önce 500-1000 yılları arasında bölge bir çok kavimlerin istilasına uğramıştır.Makedonyalılar, Persler, Romalılar, bölgeden gelip geçmişlerdir. Dargeçit ilçesinin asıl meskun bir hale yani bölge olarak kuruluşu bu devreye ve özellikle "Selefkuslar" devrinden başlar. Milattan sonra 5.yy kadar Hıristiyanlığın bölgeye hakim olduğu görülür. Ancak İslamiyet'in yayılışı ile birlikte Arap akınları başlamış, VII.yy' da Halit İbn-i Velid komutasındaki Arap orduları bu bölgeyi ele geçirmişlerdir. Abbasilerin bölgeye hakim olmalarıyla imar hareketine başlamış, Harun Reşit zamanında Dargeçit ve köylerinin çoğu kurulmuştur.

Milattan sonra X.yy'da Büyük Selçuklu devletinin yıkılışı ile birlikte bölgeye Artuk'lular hakim olur. Melik Sökmen devrinde (II.yy) Artuklu devleti gelişerek batıda Halep, doğuda Musul ve Bitlis, kuzeyde Harput (Elazığ), güneyde Darzoru'ya kadar hakim olur.
1401 yılında Timur'un Mardin'i istila edip Artuklu hükümdarı Sultan İsa'yı esir alıp Semarkant' a götürmesinden sonra Artuklu devletinin bölgedeki hakimiyeti sona erer. Timur, Sultan İsa'yı vergi ödemek şartıyla bırakmıştır.

Dargeçit ilçesi 1986 yılına kadar Mardin ilinin Midyat ilçesine bağlı bir nahiye iken 1987 yılında çıkarılan 3392 sayılı kanunla Midyat ilçesinden ayrılarak ilçe statüsünü kazanmıştır.
Dargeçit, Güneydoğu Anadolu Bölgesinin güneyindeki Mardin iline bağlı şirin bir ilçe merkezidir. Yüzölçümü yaklaşık olarak 550 km2'dir.Ortalama rakım 900m civarındadır.Doğusunda Şırnak ilinin Güçlükonak ilçesi, batısında Midyat, Kuzeyinde Batman iline bağlı Gerçüş, güneyinde ise Şırnak iline bağlı İdil ilçesi bulunmaktadır.

2000 yılında yapılan nüfus sayımı sonuçlarına göre Dargeçit ilçesi genel nüfusu 26.240 'dır. 1990 yılından sonra göç eden köylerin ilçe merkezine yerleşmesiyle ilçe merkezinin nüfusu artmıştır.

----------------------------------------------------------------------------------

Daha Büyük Haritayı Görüntüle

DARGEÇİT İLÇESİNE BAĞLI KÖYLER

DARGEÇİT - Kerboran
Uydu Haritası
KÖYÜN YENİ ADI - Köyün Eski Adı
AKÇAKÖY .................Hîzar
AKYOL ......................Derêca
AKBELEN .................Girmero
ALAYURT ................Erbay
ALTINOLUK ...........Gêrka Cehfer
AYRAÇ-AYRANCI...Şeta
ALTIYOL ..................Serdêf
BAĞÖZÜ ...................Tîriwa
BATUR ......................Batêl
BAYSUN ....................Ezdîna
BEĞENDİ.................. Gizrê
BELEN .......................Bekwan
BOSTANLI ................Werzik
BAŞKAYA ..................Başirût
ÇATALAN .................Dêrik
ÇATALÇAM ..............Dêrselîp
ÇAVUŞLU ..................Zêwik
ÇELİKKÖY
ÇATALBAHÇE....... ...Çûka
ÇUKURDERE ............Gelîkura
DİBEKLİ ....................Xirbê Kêlan
DİLEK........................ Banheban
DEĞERLİ................... Îwanê
GÜRGEN....................Botê
GÜRIŞIK....................Gundikê Hecî
KONAKLI...................Gundikê Hecî Mirad
KEKLİK......................Gundikê Silo
KUYUBAŞI................Avadorê
KARABAYIR..............Zengan
KARTALKAYA..........Liyan
KEREMLİ..................Bamezrût
KILAVUZ...................Xelîla
KIRAÇ........................Gundikê Eliyo
KISMETLİ.................Basiqla Kêvil
KORKMAZ.................Gundikê Kêzim
KORUCU....................Şikeftika
KUMDERE.................Şibêbiyê
KUŞLUCA..................Kupraz
ORMANİÇİ................Qewaqa
SUÇATI .....................Kerben
SARP ..........................Berê Zêwê
SAPANLI ...................Satıran
SOĞANLI ..................Dînar
SÜMER ......................Deywan
ILISU..........................Germav
TANYERİ...................Rover
TAVŞANLI.................Xerabê Qesrê
TARAKLI...................Miştê
TEMELLİ...................Emara
HARMANLI ..............Xirbê Şabikê
HİNDUVA..................Hendua
YAĞMURLU..............Maseka
YANILMAZ...............Gizrê
YONCALI...................Zivinga Çelo
YENİOBA...................Hardah -Helda
YILMAZ ....................Meran
ÜNLÜCE ....................Harika
ULAŞ ..........................Dîlan
ULUÇANLAR ............Bêkevan
Gundikê ......................Xecê