ÖMERLİ İLÇESİ

Savur . Ömerli . Mazıdağı . Kızıltepe . Nusaybin . Derik . Dargeçit . Yeşilli . Midyat . Merkez

----------------------------------------------------------------------------------

Yapılan bir araştırmada şu bilgilere yer verilmiştir. "Bugünün Ömerli ilçesi'nin (eski adıyla Maserti köyü) kimin tarafından ne zaman kurulduğu kesin olarak bilinmemektedir. Yapılan arkeolojik çalışmalara göre ilçe merkezi ile Beşikkaya (eski adıyla Fafit) köyünün taş kemer, kubbe mimari yönünden benzerlikleri ilginçtir. Bu mimari tarzını ilk olarak kullanan uygarlıklar Sümerler ve Asurlulardır. Tarihte Yukarı Mezopotamya olarak anılan ve Ömerli'yi de içine alan coğrafyada Asur Devleti kurulmuştur. İlçedeki Yaylatepe (Hıbatok), Göllü, İkipınar, Beşikkaya (Fafit), Maserti harabeleri incelendikçe bu yerleşim yerinin çok eski olduğu bölgenin Asurlar, Persler, Romalılar, Bizanslılar ve Türk İslam Devletlerinin hakimiyetinde kaldığı zaman zaman elde edilen paralardan ve heykellerden anlaşılmaktadır.

İlçe merkezinde tarihi eser olarak Süryanilere ait Süryani Kadim Mor Cırcıs Kilisesi vardır. Ne zaman kurulduğu belli olmayan bu kilise restore edilerek ibadete açılmıştır. Ömerli İlçesi ve çevresi için elde edilen belgelerin en eskileri Asurlara aittir. M.Ö. 1305 - 1274 tarihlerinden kalma kitaplarda Kaşinarı Dağları'ndan bahsedilmektedir. Bahsedilen bu yer Turabin'i yani Midyat, Ömerli, Mardin ve Cizre Bölgelerini kastetmektedir. Daha sonraki Roma ve Bizans kaynaklarında (Yunan yazarları Arrıanus ve Ptolemaeus'un eserlerinde Masion Dağı tabiriyle Mardin-Midyat Havzası'ndan bahsedilir. Bu havzanın en önemli merkezi de muhakkak ki Fafit (Beşikkaya Köyü) şehridir. M.S.589 tarihinde bu mıntıkada toplu halde Süryani, Nasturi, az miktarda Kildani ve Mahalmi yaşamıştır. M.S.1609 yıllarında Patrik Sotfo zamanında Müslümanlığı kabul etmişlerdir. Şehrin bir kaç devre geçirdiği yapılan kazılarda alt alta çıkan birkaç bina temelinden anlaşılmaktadır.

Bu kazılar esnasında mozaik tabanlı evler, kuyumculuk sanayinde kullanılan beyaz toz, Asur, Pers, Bizans, Arap ve Osmanlı Devleti'ne ait çeşitli paralar, heykel ve heykelcilik, kilden testi ve küpler üzerindeki çeşitli motifler, resimler, süs eşyaları arkeolojik kazılar sonucunda elde edilen ürünlerdir. Bilhassa Sümer ve Asurlular heykeltıraşlığa ve kral heykellerine önem verdiği için kazı neticesinde heykellere fazla rastlanması şehrin kuruluşunu eski tarihlere götürür. 1071 Malazgirt meydan muharebesinden sonra doğudan gelen Türk akıncıların, batıya geçerken bu yörede kaldıkları Süryani Kadim tarihinden anlaşılmaktadır.

1517 tarihinde Yavuz Sultan Selim Han'ın Mercidabık ve Ridaniye Savaşlarından sonra Mardin ve yöresi Osmanlı İmparatorluğuna ihlak olmuştur. Zamanla Türkleşmişlerdir.
Ömerli ilçesi (Maserti köyü) Cumhuriyet ilk yıllarında Savur'a bağlı bir bucak iken 1953 yılında ilçe olmuştur.

2000 yılı Ekim ayında yapılan Genel Nüfus tespiti sonuçlarına göre İlçenin Merkez Nüfusu 7.353, köylerin nüfusu 8.609 olmak üzere toplam nüfus 15,962 kişidir. İlçe Nüfus Müdürlüğü Kütükleri incelendiğinde Cumhuriyetin ilanından sonra düzenli nüfus kayıtlarının tutulmaya başlandığı tarihten bu yana Ömerli İlçesinin çeşitli idari yapı ve bağlılık değişiklikleri söz konusu olmakla birlikte, yaklaşık yüz otuz bin kişinin kayıtlı olduğu anlaşılmaktadır. Nüfusun %49’u Erkek, %51’i kadındır.

İlçe merkezi (Ömerli), İl merkezine (Mardin) 28 Km uzaklıkta ve il merkezinin doğusunda kalmaktadır. İlçe, doğusunda Midyat, batısında Yeşilli, güneyinde Nusaybin ve İl merkezi, kuzeyinde Savur ilçesiyle komşudur. İlçenin toplam yüzölçümü 409 km2 kadardır.
İlçe sınırları içindeki arazi yapısı, birbirlerini izleyen ters tabakalar şeklinde olup, genel olarak kuzey-güney doğrultusunda bölünmüş derelerin etrafındaki rakımı 1100 ile 800 metre civarındaki tepelerden meydana gelmektedir. Arazi yapısı kapalı olup, boyu 0.50 metre ile 3.5 metre arasında değişen meşelik bitki örtüsüyle kaplıdır. Bitki örtüsünün yoğunluğu kuzeye doğru azalmaktadır. İlçe sınırları içerisinde kaynak veren derelerin de yardımıyla vadilerdeki kısmen düz araziler sulanabilmektedir. İlçede karasal iklim yaşanmaktadır. Yaz aylarında sıcaklık ve yağış düşüklüğü, kış aylarında sert soğuk ve kar yağışı gözlenmektedir.

----------------------------------------------------------------------------------

Daha Büyük Haritayı Görüntüle
ÖMERLİ İLÇESİNE BAĞLI KÖYLER

ÖMERLİ - Mahserté
Uydu Haritası
KÖYÜN YENİ ADI - Köyün Eski Adı
AKYOKUŞ .................Hirbekermit
ALIÇLI ......................Xirbeteo
ANITTEPE ...............Xirbeqelaç
BEŞİKKAYA............. Faf
ÇALIŞAN ..................Zêhn
ÇATALYURT ...........Kurka Metîna
ÇAYIRALANI........ Rek
ÇINARALTI ...........Risîn
ÇİMENLİK ..............Merc
DÖNERDERE ...........Bîra Mezrê
DUYGULU ..............Yestê
FISTIKLI .................Xirbê Şêx Mehmûd
GÖLLÜ ...................Gol
GÜZELAĞAÇ .........Merzka
HARMANKAYA ......Kewarêx
HAVUZBAŞI........... Taq
IŞIKDERE ................Mûd
İKİPINAR ................Ter
İKİTEPE ..................Kersivan
KAYABALLI ..........Kermêt
KAYAGÖZE ...........Xirbê Mamitê
KAYDERE...............Bafawa
KAYAÜSTÜ............Rısiné
KAYNAKKAYA...... Kûd
KOCAKUYU ...........Bêrt
KOCASIRT ............Şêxkir
KOVANLI ...............Miştîn
KÖMÜRLÜ .............Rişwan
MUTLUCA .............Gewrik
OVABAŞI ..............Metîna
ÖZTAŞ ..................Xirbê Kêvir
PINARCIK ..............Xerzikê Erebo
SALİHKÖY ............Gundê Salihê Kejo
SİVRİTEPE ............Xirbê Belik
SULAKDERE .........Hacya
TAŞGEDİK ............Kafsenor
TAŞLICA ..............Xanîsora
TAVUKLU .............Xirbêmirîşk
TEKKUYU ..............Mermar
TOKDERE ..............Xiznê
TOPAĞAÇ ............Xerabreşk
ÜNSALLI ..............Sada
YAYLATEPE......... Xirbeteo
GÖLBAŞI ..............Hırbehacı
.............. Merzeqa