Septik Abortus - Anne ölümlerinin önemli bir nedeni

Septik abortus, enfeksiyon komplikasyonu ortaya çıkan düşük olayı olarak tanımlanabilir ya da br başka deyişle ister kürtaj isterse kendiliğinden olan düşükler sonrasında gebe kadının rahminde meydana gelen düşükler septik abortus olarak adlandırılır.

Septik abortus anne ölümlerinin en önemli nedenlerinden biridir.

Neden olur?
Normalde hamile bir kadının rahim ağzında bulunan sümüğümsü tıkaç rahim içini dışarıdan gelebilecek mikroorganizmalara karşı korur. Bakterilerin bu mukus tıkacı aşarak içeri girmeleri durumunda enfeksiyon meydana gelir. Bakteriler kendiliğinden olan bir düşük sonrası girebileceği gibi septik abortusta çoğu zaman altta yatan neden kürtaj sırasında steril olmayan kirli aletlerin kullanılmasıdır.Enfeksiyon dokularda ilerleyerek karın boşluğuna ve kana kadar ilerleyebilir. Bu durum son derece tehlikelidir.

Olguların %60'ında yetkisiz kişiler tarafından yapılan ya da yapılmaya çalışılan kürtajlar sorumludur. Kürtajın yasal olmadığı ülkelerde sık karşılaşılan bir durumdur. Öte yandan kürtajın yasal olduğu ülkelerde de bilgisizlik, cahillik ya da ücretlerin pahalı olması nedeni ile kişiler çok ucuza kürtaj yapan bazı kişi ve hastaneleri tercih etmekte ya da kendileri bazı maddeler kullanarak bebeği düşürmeye çalışmaktadırlar. Ülkemizde de septik abortus olgularına ve buna bağlı ölümlere çok sık rastlanmaktadır. Bebeği düşürmek amacıyla vajinaya örgü şişinden tavuk tüyüne kadar pekçok yabancı cisim sokulmakta ve sonuçta pekçok kadın pisi pisine hayatını kaybetmektedir.

Septik abortus olgularının ve buna bağlı ölümlerin %1'i gelişmiş ülkelerde geri kalan %99'u ise gelişmekte olan ya da geri kalmış ülkelerde görülmektedir.

Dünyada 40-60 milyon; diğer bir deyişle, her 1000 canlı doğuma karşı, 300-500 yasal ve yasal olmayan düşük yapıldığı tahmin edilmektedir.Pek çok gelişmekte olan ülkede yasa dışı düşük komplikasyonu olarak septik abortus ve buna bağlı anne ölümleri ciddi boyutlardadır Anne ölümlerinin 1/4 - 1/3’ü güvenli olmayan düşük komplikasyonlarına bağlıdır. Dünya nüfusunun yüzde 25’i (52 ülke) oldukça katı kürtaj yasalarının bulunduğu ülkelerde yaşamaktadır. Bu da yasa dışı ve güvenli olmayan düşük işlemlerine başvuruyu artırmaktadır

Risk faktörleri
En önemli risk faktörü yetkili ve tecrübeli olmayan kişilerce temiz olmayan aletler ile düşük yaptırılmaya çalışılmasıdır. Bunun yanı sıra düşük ya da kürtaj sonrası içeride parça kalması ve cinsel yolla bulaşan bir hastalık varlığı da diğer risk faktörleridir.

En sık karşılaşılan etken mikroorganizma nedir?
Pek çok değişik mikroorganizma septik abortusa neden olabilir. Bunlar arasında en sık karşılaşılanlar Escherichia coli, Group B beta-hemolitik streptoklar, Stafilokoklar ve gonore olmakla birlikte asıl büyük tehlike clostridium türleridir. Bunlar gazlı gangren ve tetanoza neden olan mikroplardır.

Belirtileri nelerdir?
Septik abortus durumunda hastanın genel durumu çok kötüdür. Sık karşılaşılan bulgular şunlardır:

• Ateş, titreme, halsizlik, baygınlık hissi
• Akyuvar sayısında artış (lökositoz)
• Şiddetli karın ağrısı
• Kötü kokulu akıntı
• Vajinal kanama
• Kan basıncında düşme
• İdrar miktarında azalma
• Nefes alma güçlüğü
• Sarılık
• Kanama bouklukları
• Şok
• Ölüm

Olay ilerleyip şok ortaya çıktığında çoğu zaman kişinin hayatını kurtarmak mümkün olmamaktadır.

En önemli ölüm nedeni sepsis yani enfeksiyonun kan dolaşımına yayılması ve böbek yetmezliğidir.

Tanı
Tanı hastanın öyküsü ve kliniğinin birarada değerlendirilmesiyle konur. Yukarıdaki bulgular saptanan bir hastada son zamanlarda hamilelik ve düşük yaşayıp yaşamadığı, kürtaj olup olmadığı ya da vajinaya yabancı bir cisim sokup sokmadığı mutlaka sorgulanmalıdır. Çoğu zaman hastalar korktukları ya da utandıkları için durumu itiraf etmek istemezler ancak bu korkunun yaşamlarına mal olabileceği mutlaka hastaya belirtilmelidir.

Tedavi
Septik abortusun tedavisi mutlaka hastane şartlarında yapılır.

Hastaya damar yolu açılarak sıvı desteği sağlanır. Eğer rahim içinde parça varsa mutlaka kürtaj yapılarak temizlenir. Karın boşluğu içinde abse varsa ameliyat edilerek boşaltılır. Enfeksiyonun kontrol edilemediği durumlarda rahimin alınması gerekebilir.

Hastaya yoğun ve güçlü bir antibiyotik tedavisi başlanır.

Hastanede yatış süresi enfeksiyonun şiddetine göre 7 gün ile 3-4 ay arasında değişmektedir.

Septik abortus geliştiğinde ölüm oranı %20'lere kadar çıkmaktadır.

Özet
Septik abortus ne yazik ki bizim de içinde bulunduğumuz gelişmekte olan ülkelerde kadın hayatını tehdit eden ciddi ve nadir olmayan bir sağlık sorunudur. Önlenebilir kadın ölümleri arasında ilk 5 içinde yer alan bu durumun en önemli nedeni uygunsuz şartlarda ve kişilerce yapılan gebelik sonlandırma girişimleridir. Kullanılan aletlerin temiz olmamasının yanı sıra akla hayale dahi gelmeyecek tavuk tüyü,çakıl taşı gibi yabancı cisimlerin vajina içine sokulması kadınların hayatına mal olmaktadır.

Ne acıdır ki temel nedeni eğitimsizlik olan bu uygulamalara evli kadınlar şaşırtıcı derecede daha fazla başvurmaktadırlar. Uygunsuz koşullarda, güvenli olmayan şekilde hamileliklerini sonlandırmaya çalışan kadınların %80'i evli ve çocuk sahibi kişilerdir.

Ülkemizde kürtaj 10 haftaya kadar yasaldır. Herkes istenmeyen gebeliğinin yetkili kişilerce ve uygun sterilite koşullarında sonlandırılabileceği kendi bütçesine göre bir sağlık kurumu bulabilir. Hayatı riske atmanın anlamı ve gereği olmadığı gibi telafisi de yoktur.

Hamilelik Sayfasına Geri Dön...>>>

Kaynak: www.mumcu.com
Bilgi ve Emeğinden faydalandığımız için Dr. Alper MUMCU'ya teşekkür ediyoruz.