Şaşılık: 2 yaşına dek tedavi şansı yüzde 100

NTV Sağlık Raporu, toplumun yüzde 10’unda görülen bir sorunu, şaşılığı ele aldı. Dünya Göz Hastanesi’nden Prof. Hayati Tolun şaşılık ve tedavisi konusunda bilgi verdi.

Şaşılığın, göz kaslarının boyutlarının biraz farklı olmasından ya da görüntünün net gelmemesinden kaynaklanabileceğini söyleyen Prof. Hayati Tolun, “genellikle doğuştan oluyor veya kazalar ya da yüksek ateşli hastalıklar neticesinde oluşabiliyor” dedi. Prof. Tolun, doğumsal şaşılıklar konusunda şu bilgileri verdi: “Normal doğum sırasında eğer bebeği çıkarmak için zorlanılmışsa, alet kullanılmışsa, çocuğun başında bir ezilme, şişlik varsa, gözü hareket ettiren kasların sinirleri etkilenebilir. Ve böylece şaşılık meydana gelebilir. Bir de genetik geçişi var şaşılığın, doğumsal olanlarda. O da önemli. Annelerin ilk iki üç ay içinde hamileliği sırasında geçirdiği enfeksiyonlar da rol oynayabiliyorlar.”

3 AYDAN SONRA TEDAVİ BAŞLAR
“Gözü hareket ettiren kasları, beyinden gelen sinirler idare ediyor. Onun için doğumdan itibaren şaşılık görülebilir.” diyen Prof. Tolun, “Fakat genellikle bu mekanizma, iki gözün birlikte beyin tarafından görüntünün algılanması ve kullanılması, ilk üç ay içinde tam yerleşeceği için, biz üç ay kadar olan şaşılıkları fizyolojik diye kabul ediyoruz. Üç aydan sonra tedavi başlıyor” şeklinde konuştu.
Prof. Tolun, 3 aydan sonra yapılan tedaviler konusunda şu bilgileri verdi: “Üç aydan sonra eğer bebekte şaşılık kalıcıysa, o zaman gözlük muayenesi ve göz muayenesi yapıyoruz. Göz retinasında görüntünün geçtiği optik ortamda herhangi bir sorun yoksa, gözlük kusuruna bakıyoruz. Gözlük kusuru varsa, o zaman çocuğa gözlük veriyoruz. Göz tembelliği oluşma riski varsa, o zaman göz kapatmaları yaptırıyoruz. Bunlarla düzeltebiliyorsak, böyle götürüyoruz. Düzeltemiyorsak 1 yaş civarında ameliyatla düzeltiyoruz.”

GÖZ KAPATMA TEDAVİSİ
Göz kapatma tedavisinin çok sorun yarattığını belirten Prof. Hayati Tolun, “çocuğun iyi gören gözünü kapatırsanız, çok kötü görüyorsa, derin bir görme azlığı varsa, mutlaka onu çıkarıp atmak isteyecektir. Bu konuda ailelerin bilinçli olması gerekiyor. Çocuğun karakterine göre bunu mutlaka yapmak gerekiyor” diyerek, aileleri uyardı. Bu yolla üç ay ila altı ay içinde zaten istenilen sonucu aldıklarını söyleyen Tolun. “Ama tam olmuyorsa, yarım yamalak oluyorsa, o zaman bu süre aylarca uzayabiliyor. Bir sene, iki seneye kadar yapılabiliyor. Bu iş çok önemli aslında. Benim bildiğim Avrupa ülkelerinde, böyle çocukların çalışan annelerine, ücretli olarak yani maaşları kesilmeden izin veriliyor, sırf bu tedaviyi uygulasınlar diye” şeklinde konuştu.

İDEAL AMELİYAT YAŞI
Prof. Hayati Tolun, şaşılıkta ameliyat yaşı konusunda şunları söyledi: “Çocuk gözlüğünü takıyorsa, gözlüğüyle bütün göz fonksiyonlarını tamamlayabiliyorsa, o zaman ameliyat için hiç acele etmiyoruz. Ne zaman kendisi, estetik olarak rahatsız oluyorsa, o bizim için estetik sorunu oluyor, sağlık sorunu olmuyor. O zaman estetik olarak ameliyat yapılıyor. Bunun dışında gözde kusuru yok, göz tembelliği riski varsa, doğuştan şaşılıklarda, onları bir yaş civarında tercih ediyoruz. Veya tedavi yaptık ama ne gözlükle ne de başka bir şeyle düzeltebiliyoruz. Az görme, kayma devam ediyor. O zaman yine ameliyat yapıyoruz.”
Ameliyatta başarı şansı hemen hemen yüzde 100 olduğunu söyleyen Prof. Tolun, “Bazen çok karışık şaşılıklar, kaymalar olabilir. Onlar bir kerede düzelmeyebilir. Hem yatay düzlemde, hem dikey şaşılıklar varsa onlarda bir ikinci ameliyat gerekebilir. Çünkü bir kerede gözün bütün kaslarına müdahale edemiyoruz. O zaman gözün beslenmesi bozulabiliyor, bu risk var” dedi.

AMELİYAT SONRASI NELER YAPILMALI?
Ameliyattan sonra gözün görme anlamında da estetik anlamda da istenilen düzgünlüğe gelmesi için gereken süre konusunda, Prof.Hayati Tolun şu bilgileri verdi: “Damarlar ancak 15 gün civarında tekrar ucuca gelip fonksiyon görüyor. Sinirler biraz daha geç gelişiyor. Onlar 1.5 ay civarında, altı hafta, sekiz hafta arasında tekrar normal fonksiyonuna kavuşuyor. Onun için şaşılık ameliyatlarında tam netice ancak 1.5-2 ay sonra alınabiliyor. Tabii ki, göz tembelliği var, iki göz kullanma yeteneği yoksa, o zaman tedaviye devam ediyoruz. Yoksa kayma için herhangi bir özel egzersiz vermiyoruz. Gözlüğü varsa yine onu kullanıyor, bu da önemli. Genelde zannediliyor ki, gözü kayıyor, gözlük takıyor. Ameliyat olunca gözlük atılacak. Hayır.. O gözlüğü zaten ihtiyacı olduğu için takıyor.”

ERKEN TEŞHİSİN ÖNEMİ
Şaşılığın erken teşhis edilmesinin, tedavide çok önemli olduğuna dikkat çeken Prof. Tolun, burada çocuk doktorlarına büyük görev düştüğünü hatırlattı. “Üç aydan sonra bebeğin rutin kontrollerinde gözünde bir anormallik görüyorsa, onu bir göz doktoruna göndermesi gerekir” diyen Tolun, “Veya annenin gözlemi önemli. Ailede genetik faktör varsa, hatta yoksa bile, erken teşhis ve sağlıklı gözler için bir yaşında, mutlaka bir kontrolden geçirilmeli. Çünkü bir sorun varsa iki yaşına kadar tedavi şansımız hemen hemen yüzde 100. Bu şansı kaçırmamamız gerekir” şeklinde konuştu. Tolun öteki aşamalar hakkında şunları söyledi: “İki yaşından sonra beş yaş, ikinci sınırımız. Beş yaşına kadar da bu tedaviler devam ederek, çeşitli yöntemlerle bu sorunu ortadan kaldırabiliriz. Bir de şöyle bir sorun var. Şaşılıkla ilgili, gözde kayma olmadan göz tembelliği olabilir. Onu hiç kimsenin farketmesi mümkün değil. Onu ancak bir göz doktoru muayene sonucu ortaya çıkarabilir.”