Türkiye'nin En Büyük Fosfat Rezervi 17 Yıldır Atıl durumda

Dicle Kalkınma Ajansı 17 yıldır atıl durumda bulunan Türkiye'nin en büyük fosfat rezervi olan Mazıdağı Fosfat Tesislerini yeniden gündeme taşıdı. Tesisin yeniden faaliyete geçmesi için altyapı çalışmalarını hızlandıran DİKA uzmanları Mazıdağı fosfatlarının alternatif alanlarda değerlendirilmesine yönelik hazırladığı fizibilite çalışması devam ediyor.

DİKA’nın yönlendirmesi ile geçtiğimiz hafta sonu bölgeyi ziyaret eden Meclis Madencilik Sorunları Araştırma Komisyonu’na üye milletvekillerini Mazıdağı Fosfat İşletmelerini götürerek yerinde incelemelerini sağlayan DİKA Genel Sekreteri Abdullah Erin, komisyona ayrıca ajans olarak bölgenin yer altı ve yer üstü zenginliklerinin değerlendirilmesine ilişkin hazırladıkları raporu sundu.

DPT’nin 8. Kalkınma Planı Fosfat İhtisas Komisyonu çalışmalarını hazırlayan Yrd. Doç. Dr. Şefik İmamoğlu’nun da rapora katkı sunduğunu belirten Erin, Mazıdağı fosfatının hiçbir işleme tabi tutulmadan tarımda kullanılabileceğini söyledi.

DİKA Maden Raporu’nda Mazıdağı fosfat kayalarının öğütülerek Doğu Karadeniz’deki asidik topraklarda doğrudan kullanımı, fosfatın kanatlı hayvan yemi olarak kullanımı, organik tarımda değerlendirilmesi ve fosforik asit üretimi ile gübre fabrikası kurulması olmak üzere dört alternatifin öne çıktığını belirten Erin, “Fosfatın gübre hammaddesi olarak kullanılabilmesi için taşıma maliyetlerinin yüksek olması sebebiyle tesisin içerisinde bir gübre fabrikası kurulması gerekiyor. Hangi alternatifler seçilirse seçilsin, tesislerin nihayetinde Bölge tarımını ve hayvancılığının can damarı olan GAP projesine entegre edilmesi ve GAP’ın artan gübre ihtiyacını karşılaması beklentisi ağır basıyor. Bu gelişmeleri takiben Dicle Kalkınma Ajansı uzmanlarımız, fosfat konusunun uzmanları danışmanlığında Mazıdağı Fosfatlarının alternatif değerlendirilme alanlarıyla ilgili fizibilite çalışmasına başladı. Bu kapsamda uzmanlar önümüzdeki hafta içerisinde bölgede ve Ankara’da görüşmeler yapacak ve farklı alternatiflerin maliyetlerini ve potansiyel etkilerini ortaya koyacaklar. Zengin Fosfat madenlerinden ülkenin en üst düzeyde faydalanabilmesi için öne sürülecek alternatiflerin uygulanabilirliği çalışmalarla ortaya konduğu ve desteklendiği takdirde yatırımcıya yön vereceğiz.”dedi.

Türkiye'nin En Büyük Fosfat Rezervi 17 Yıldır Atıl

Dünyanın yedinci Türkiye’nin ise en büyük fosfat rezervlerine sahip olan Mazıdağı’ndaki fosfat madeni 17 yıldır atıl durumda bulunuyor. 1974 yılında Türkiye’nin gübre üretiminde kullandığı fosfat ihtiyacını karşılamak amacıyla 125 milyon dolarlık yatırımla kurulan ve 1988 yılında işletmeye açıldıktan sonra 1994 yılında “zarar ettiği” gerekçesiyle kapatılan Mazıdağı Fosfat İşletmeleri, kapatılmasından bu yana iki defa özelleştirmeye çıkmış ve her ikisinde de uygun alıcıların çıkmaması sebebiyle özelleştirilememiştir. Tesisin faaliyete geçmesiyle nüfusun %70’e yakının yeşil kartlı olduğu Mazıdağı ilçesinde 3.000 kişinin tesisten doğrudan faydalanması bekleniyor.

Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü Maden Etüt ve Arama Dairesi Başkanlığı 2008 yılı faaliyet raporuna göre Türkiye’ye başta Tunus, Fas, Ürdün ve İsrail’den her yıl 40 milyon dolarlık fosfat hammaddesi ithalatı söz konusudur. Gübre tüketimimizin 1/3’ü fosforlu gübrelere aittir. Türkiye yılda 2 milyon ton fosfat kayasını, doğrudan fosforik asit, yapay gübre veya fosfat kayası olarak ithal ediyor.