SAĞLIK ANSİKLOPEDİSİ - Nörojenik Mesane

NOROJENİK MESANE

Çocuklarda işeme bozuklukları teşhisi zor olan kompleks bir patoloji grubudur. Pediatrik ürolojideki klinik problemlerin en azından %25'ini alt üriner sistemi etkileyen nörolojik lezyonlar teşkil eder. Etioloji de birçok değişik faktör rol oynamaktadır. Alt üriner sistem idrarın güvenle depolanmasından ve istemli boşaltımından sorumludur. İşeme siklusunu dolma fazı ve işeme fazı olarak ikiye ayırabiliriz. İdrar depolanması mesanenin düşük basınçlar altında artan hacimlerde dolması şeklinde olur. Mesane fonksiyonel kapasitesine ulaştığında afferent nöral sinyaller yoluyla kişi alt üriner sistemden haberdar olarak, biriken idrarı sosyal olarak uygun bir ortam bulduğunda boşaltır. Çocuk büyüdükçe işemenin kontrolu gelişir ve 2 yaş civarında çocukların birçoğu işeme ihtiyaçlarını dile getirirler. Çocuklardaki nörojenik mesane bozukluklarının ana sebebi spinal kord anomalileridir. Myelodisplazi bu defektler içinde en sık görülenidir. Myelodisplazi terimi meningosel, myelomeningosel, liopmeningosel, diastematomyelia ve tetred kordu içerir.

İşeme bozukluğu ile başvuran çocukların ailelerinden detaylı bir klinik öykü almak ve dikkatli bir fizik muayene yapmak önemlidir. Çocuğun sırtının dikkatlice incelenmesi (hemanjiom, kıllaşma, çukurluk, kalça kıvrımında asimetri vs.) altta yatan gizli spinal disfrazm veya sakral agenezis açısından çok önemlidir. Ayrıca dikkatli bir nörolojik değerlendirme mutlaka yapılmalıdır. Başlangıç olarak idrar analizi ve idrar kültürü ile kan üre ve kreatinine bakılmalıdır. Böbrek parankimi, yapısı ve proksimal toplayıcı sistem USG ile değerlendirilmelidir. VCUG mesane duvar kalınlığı mesane divertikülü, VUR ve mesane boynu anomalisi açısından uygulanmalıdır.

Geçmişte inkontinans tedavisine dirençli ve/veya üst üriner sistemi normal veya anormal olan bu çocukların tedavisinde üriner diversiyonlar tedavinin temelini oluşturuyordu. Lapides'in geliştirdiği temiz aralıklı kateterizasyon bu grup hastaların tedavisinde dramatik değişikliklere yol açtı. Ürodinamik testlerin çocuklarda kullanılması pediatrik işeme bozukluğunun patofizyolojisinin anlaşılmasını kuvvetlendirmiştir. Ürodinamik testler yapılarak nörovezikal disfonksiyon belirlenir.

Nörojenik işeme bozukluğu olan çocuk hastada ürolojik yaklaşımda asıl amaç böbrek fonksiyonunun korunmasıdır. Bu amaçla işemenin öğretilip düzenlenmesi, varsa kabızlığın önlenmesi, antikolinerjik ilaçların kullanılması, hatta temiz aralıklı kateterizasyon uygulanması ile mesane basıncı düşük tutulmalı, mesane tam olarak düşük basınçla boşaltılmalıdır. Tedavide çocuğun büyüme dinamikleri de göz önüne alınmalıdır. Bu çocukların erken yaşta topluma katılmaları zorunludur. Bu nedenle bu çocukların problemleri ortaya çıkmadan proflaktik tedbirler alınmalıdır. Ayrıca bu hastalıkların önlenmesinde hamile anne adaylarına folat verilmesi, daha iyi prenatal takip ve perinatal bakım spinal lezyonlu çocukların insidansını azaltmada yardımcı olacaktır.