Bırakmanın bugün tam zamanı

Bugün Dünya Sigarayı Bırakma Günü. Ancak giyim ve boğazından kesen Türk vatandaşı, sigara bağımlılığından bir türlü kurtulamıyor.

19 Mayıs 2008'de yürürlüğe giren sigara içme yasağına rağmen 2007 yılına göre 404 bin adet fazla sigara içildiği tespit edildi.

Bugün Dünya Sigarayı Bırakma Günü. Ancak giyim ve boğazından kesen Türk vatandaşı, sigara bağımlılığından bir türlü kurtulamıyor. 19 Mayıs 2008'de yürürlüğe giren sigara içme yasağına rağmen 2007 yılına göre 404 bin adet fazla sigara içildiği tespit edildi.

Uzmanlar bu durumu ekonomik krizin yanı sıra irade zayıflığına bağlıyor. Karadeniz Teknik Üniversitesi Farabi Hastanesi Başhekimi Prof. Dr. Tevfik Özlü, tiryakilere çocuk sahibi olma, başarı, terfi ve ödül alma gibi kendilerini güçlü hissettikleri dönemlerde sigarayı bırakmalarını tavsiye ediyor. Kişinin sigarayı dost edinmesinin, sigaranın da ona dost olacağı anlamına gelmediğini söyleyen Özlü, "Günün birinde, hiç ummadığınız bir şekilde, yıllardır yanı başınızdan ayırmadığınız bu sözde dosttan bir darbe yiyebilirsiniz. Gelin, bugünden gerçekleri görüp, gerekeni yapın." ifadelerini kullanıyor.

Sigara tüm kanser türlerinin yüzde 30'unun, akciğer ve gırtlak kanserlerinin ise yüzde 80-95'inin sebebi olarak gösteriliyor. Sigarayla arkadaşlığın, ölümle sonuçlanan bir birliktelik olduğunu vurgulayan Başhekim Özlü'nün verdiği bilgilere göre, dünyada her yıl 5 milyon kişi sigara içtiği için ölüyor. Bu, aramızdan her 6-7 saniyede bir kişinin sigaraya kurban gittiği anlamına geliyor. Her 2-4 erkeğin ölümünden biri sigaradan. Türkiye'de sigara nedeniyle yılda 120 bin kişi hayatını kaybediyor. Bu sayı, trafik kazaları, yangın, cinayet, AIDS, alkol, kokain, eroin ve intiharlara bağlı ölümlerin toplamından bile fazla.

Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi Dönem Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı, krizin insanları sigaraya başlatmadığına dikkat çekerek, "İnsanlar bunaldı da sigaraya sarıldı diye bir şey yok." diyor. 2007'ye göre içilen sigara adedinin artmasını ise 'bağımlılık nedeniyle sigara sayısının fazlalaştırılmasına' bağlıyor. Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi psikiyatristlerinden Doç. Dr. Ayşe Esen Danacı da stresle birlikte sigara tüketiminin arttığını belirtiyor. Egzersiz ve gevşeme yöntemleri vasıtasıyla stresle başa çıkılabileceğini aktaran Danacı, "Psikiyatristler bu yönde yol gösteriyor. Ancak stres, şiddet ve depresyona dönüştüyse tedavi edilmeli." diye konuşuyor.

Sigarayı bırakma önerileri

Tatile veya seyahate çıkarak rutin yaşamınızdan uzaklaşın.

Ödül alma, terfi etme, çocuğunuzun olması, iş başarısı gibi kendinizi daha güçlü hissettiğiniz dönemleri fırsat olarak değerlendirin.

Sigarayı bıraktığınızı herkese açıklayıp onların desteğini alın.

Sigara içme arzusu uyandıran arkadaş, iş, davranış ve durumlardan uzak durun.

Sigara içilen kahvehaneye, içkili yerlere gitmeyin.

Sigara içme arzusu geldiğinde, bırakma nedenlerinizi tek tek hatırlayın.

Kalkıp dolaşın, dış ortama çıkıp yürüyün, birkaç kez yavaş ve derin nefes alıp verin.

Asla 'bir taneden bir şey olmaz' demeyin.

Bir süre çay-kahve yerine soğuk içecekler deneyin.

Boş kalmayın, kendinize hobi ya da meşguliyet bulun.

Spora mutlaka zaman ayırın.

Sakız, yeşil sebzeler, havuç gibi şeyler sigara arayışınızı engelleyebilir.

Anahtarlık, kalem gibi küçük oyuncaklarla ellerinizi meşgul edebilirsiniz.

Sigaraya ayırdığınız parayla kendinizi ya da sevdiklerinizi ödüllendirecek sürprizler yapın.

Başkaları sigara teklif ettiğinde reddetme hakkınızı kullanın. 'Hayır' diyebilme özgüvenine sahip olun.

Onlara göre değil, kendi doğrularınıza göre yaşayın. Kendinize saygılı olun. Kimse için hayatınızı riske atmak zorunda değilsiniz.

Ruhsal bozukluk daha sık görülüyor

Depresyon, anksiyete bozuklukları gibi ruhsal sorunların sigara bağımlıları arasında görülme sıklığının daha yüksek olduğu belirtildi. Türkiye Psikiyatri Derneği Genel Başkanı Dr. Şeref Özer'in verdiği bilgiye göre içme oranları, şizofrenlerde yüzde 90, bipolar (taşkınlık) bozukluk hastalarında yüzde 70, diğer psikiyatrik rahatsızlığı olanlarda yüzde 45-70 arasında. Hafif şiddette depresyon sigara içimini artırırken, düzenli sigara içenlerde depresyon oranı ve bununla bağlantılı intihar oranları içmeyenlere göre daha yüksek. Depresyonu olanların sigarayı bırakma oranları da içenlere göre daha düşük. Sigarayı bırakmak için yardım isteyenlerin yüzde 30'u da depresyon öyküsüne sahip.

Kadınlarda kemik erimesine yol açıyor

Sigaranın kadınlarda erken (5-6 yıl) menopoza ve kemik erimesine yol açtığı ortaya çıktı. Kalp krizinden akciğer kanserine kadar pek çok hastalığı tetiklediği tespit edildi. Erciyes Üniversitesi tarafından yapılan araştırmada sigara içen veya dumanına maruz kalan menopoza girmiş 30 bayan ile içmeyen ve dumana maruz kalmayan menopoza girmiş 30 bayan incelendi. Bulgulara göre kanser oluşumu, yaşlanma ve hücre ölümüne yol açan 'serbest radikaller', aktif ve pasif içici kadınlarda daha yüksek düzeyde. Doğum kontrol hapı kullanan kadınlar arasında sigara içenlerin kalp krizi geçirme riski 10 kat fazla. Tiryaki kadınların, erkeklere oranla akciğer kanserine yakalanma riski de 3 kat fazla.

En büyük küresel öldürücü hastalık

Prof. Dr. Tevfik Özlü, sigaranın küresel en öldürücü salgın hastalık olduğunu vurguladı. Özlü'nün aktardığı bilgilere göre tüm zamansız ölümlerin yüzde 20'si sigaraya bağlı. Tiryakilerde kanserden ölüm oranı 15-25 kat daha yüksek. Ölüm hızı, içmeyenlere oranla iki kat fazla. Sigara kullananlar, ortalama 20-25 yıl daha erken hayatını kaybediyor. İçilen her sigara ömürden 12 dakika çalıyor. Bu zararlı alışkanlık, tiryakilerin yıllarca başkalarına bağımlı bir hayat yaşamalarına da yol açıyor. Akciğer, kalp ve beyin damar sistemi hastalıklarından kansere dünyada en sık görülen, en fazla öldüren, sakat bırakan ve en yüksek tedavi maliyetine yol açan 60 kadar hastalığın ana sebebi sigara. - ZAMAN