Çocuğuma nasıl olumlu alışkanlık kazandırabilirim?

Sevgili anne;
Çocuğunuza sorumluluklarını yerine getirmeleri ve olumlu alışkanlıklar kazanmasını sağlayacak yaklaşım yapmanız önemlidir. Yaşam boyunca beslenme ve temizlik alışkanlıkları kişinin genel sağlık durumunu etkiler. Bir anne olarak çocuğunuzla çokça vakit geçirmeniz ve temel alışkanlıkları kazanmasında en çok yol gösterici olduğunuz için bu rehber yazıdan yararlanmanız, sizin ve çocuğunuzun yararına olacaktır.

İstediğiniz gibi bir çocuk yetiştirmeniz, söylediklerinizden çok kurduğunuz ilişki biçimine bağlıdır. Çocuğunuzun hayat yolunu çizemezsiniz, ona ancak kendi yolunu çizebileceği, sorumluluklarını kendi kendine yerine getirebileceği bir hayat yolu gösterebilirsiniz.

Temizlik ve beslenme ile ilgili tutum geliştirirken, denetleyici olmaktan çok yol gösterici, alışkanlık kazanırken yardım edici olmalısınız.
Çocuğunuza vereceğiniz en değerli hediye ilgi ve zamanınızdır. Beslenme konusundaki davranışlarını geliştirirken, değerli zamanınızdan onun için bir süre ayırın ve ilgilendiğinizi ona belli edin. Sizi yanında hissedecek ve daha güçlü bir şekilde bu konudaki bilgisini artırma azmi ile dolacaktır.

Anne baba olmanın en zor tarafı, bir şeyin nasıl doğru yapılacağını bildiği halde, yanlış yapılmasına sabır göstermektir. Temiz olmadığında ya da doğru temizlik yapmadığında bundan nasıl rahatsız olunduğu deneyimini tatmasına fırsat verebilirsiniz. Yanlış gıdalardan yediğinde olacak olumsuz sonucu görmesine fırsat tanımalısınız. Böylece, yaşam deneyimini öğrendiği bu yaşlarda olumsuz sonuçlara da katlanması gerektiğini sessiz bir şekilde öğretmiş olursunuz.
Çocuğa öğüt verme yerine, ona örnek olmalısınız. Yaptığınız olumlu beslenme ve temizlik uygulamaları, çocukta daha kalıcı alışkanlıklar kazandıracaktır. Çocuk, anne babanın görülen bir çok özelliğini aldığı gibi, gözle görülmeyen özelliklerini, bakış açısını da alır. Çocuğunuza örnek olmaya gayret ederseniz, gerisi gelecektir.
Çocuğunuzun misafirlikte ya da lokantada nasıl yemek yemesini istiyorsanız, bununla ilgili düzenlemeleri gündelik sofranızın bir parçası haline getirin.

Yemek konusunda çocuğun üstüne fazla düşmeyin. Onun da özel tercihleri olabileceğini kabul edin.
Çocuğunuz önündeki yemeği yemekte zorlanıyorsa, tabağı bitirmeye mecbur etmek yerine, yarısını yemesini isteyin. Belki yarım tabak eksik yemek yer, ancak adına “ uzlaşma “ denilen ve hayatı yaşanılır kılan bir özellik kazanma yolunda önemli bir adım atar. Beslenme konusundaki ilkeleri ne kadar çok benimserse benimsesin, yemeğini bitirmeye zorlamanız onda öfke ve tepkiye yol açacaktır.

Oyun oynayarak, komiklik yaparak yemek yedirmeyin. Aksi taktirde yemek saatinde özel ilgi bekler.
On yaşından başlayarak çocuğun günlük programını kendisi yapmasına izin vermelisiniz. Temizlik ve beslenme saatlerini kendisinin ayarlaması kendine güvenini artırır ve kendi programına kendisi daha çok uyma gereği hisseder.
“Ne” söylediğinizden daha çok “nasıl” söylediğiniz çok daha önemlidir. Olumlu sağlık alışkanlıkları kazanmasını istiyorsanız, kırıcı, tehdit edici olmadan, yumuşak ses tonu ile ve sevginizi hissettirerek isteklerinizi söyleyiniz. Çocuğunuzla anlaşmanın en iyi yolu, ona iyi niyetle ve sabırla yaklaşmaktır.
Çocuğunuzun yaptığı iyi bir temizlik alışkanlığını gördüğünüzde ya da olumlu bir beslenme sürdürdüğünü anladığınızda bunu sebebi ile belirtin. Böylece “otomatik” teşekkür yerine, insanları mutlu eden “özel teşekkürü” yapmış olursunuz.
Asla kısa sürede birkaç ayrı alışkanlığı kazanması için zorlamayın. Teker teker bir alışkanlığı yerleştirmesi için zaman tanıyın.

Başarılı terbiye sisteminin özelliği, ödüllendirici ve keyiflendirici olmasıdır. Doğru bir temizlik yaptığında veya doğru beslenme alışkanlığı gösterdiğinde “aferin” demekte cömert olun. “Aferin ellerini yıkadın”, ya da “seni yemekleri seçmeden yediğini görmek beni çok sevindirdi” gibi sözler, doğruların farkedilmesidir ve olumlu davranışların kazanılması için çok önemlidir.
Çocuğunuzun beslenme ve temizlik konusunda yaptığı hataları asla başkalarının yanında konuşmayın, başkalarının yanında çocuğu eleştirmeyin.
Hiçbir eleştiriyi çocuğun kişiliğini hedef alarak yapmayın. Davranışı eleştirin. “Pasaklı” demek yerine “Ellerini yıkamamışsın” deyin.
Çocuğunuz kız da olsa, erkek de olsa pasta, kek, çorba yapmayı; tabakları yıkamayı öğretin. Somut bir iş yapmak kendine güveni artırır ve alışkanlık kazanmasını sağlar.

Kötü beslenen, ya da temizliğe dikkat etmeyenlerin felakete sürüklenebileceğini, hastalanabileceğini çocuğa her fırsatta anlatın. Bu konudaki gazete haberlerini birlikte okuyun ve olumsuz beslenme-temizlik nedeniyle zarar gören insanları onlara gösterin.
Çocuğunuza hesap sormak ya da olumsuz bir eleştiri yöneltmek için asla yemek saatini seçmeyin. Yemek zamanı her zaman eğlenceli ve huzurlu olmalıdır.
Çocuğa ceza vermek zorunda kalırsanız öfkenizi kontrol edin. Yumuşak olun ve üzüldüğünüzü belli edin. “Sen dediğimi yapmazsan, oh işte böyle olur” demeyin.
Unutmayınız! Eğitim tek yönlü değildir. Çocuğunuzdan siz de bir şeyler öğrenebilirsiniz.

ÇOCUKLARA
OLUMLU SAĞLIK DAVRANIŞLARI KAZANDIRILMASINDA AİLELERE BİR REHBER

Hazırlayan
Hatice YALÇIN
Selçuk Üniversitesi Karaman Sağlık Yüksekokulu
Öğretim Görevlisi

Bu yazıda ana babaların, çocuklarına şu ilkelere göre bir yaklaşımın anahtarları verilmektedir.
* Beslenme alışkanlıklarını düzenlemeye,
* Temizlik alışkanlıklarını kazanmasına,
* Öğrendiği bilgileri anne babasına yansıtmasına