Mardin demokrasisi

BEJAN MATUR

Biz kavga ededuralım. Onlar bu işi çözdüler. Mardin'in Kotek Mahallesi sakinleri referanduma gitti. Amaç mahallelerinin adını geri almaktı. Bunu sessiz sedasız başardılar.

Kotek Mahallesi'nin hikâyesini geçtiğimiz ağustosta yazmıştım. Dayrül Zaferan Manastırı'na giderken yolun kıyısında, bir göç mahallesi olduğu her halinden belli olan yerin adının Evren olması dikkatimi çekmişti. Tahmin edileceği üzere darbe sonrasının adıydı Evren.

Darbenin generali 'böyle mahalle adı mı olur değiştirin derhal' dediği için eskinin Kotek adı Evren olmuştu.

Evren adının darbeyi çağrıştırmasından rahatsız olan mahalleli yeni ad için geçtiğimiz günlerde referanduma gitti.

Bir taziye evinin önüne konan referandum sandığının başında bekleyen yaşlıların görüntülerini görmüşsünüzdür. Yaşı bir hayli ilerlemiş kadınlar mavi damarları görünen elleriyle yaşadıkları yerin adını değiştirmek için oy kullandılar.

Bastonuna zorlukla yaslanan bir başkası ömrünün bu son deminde torunlarına bırakacağı haysiyetli bir tarih için tercihini söyledi. Eski ad Kotek, gençlerin gözdesi Mezopotamya, Firdevs, Fatih ve Karşıyaka adları arasında seçimlerini yaptılar.

Sandıktan 101 oyla Kotek adı çıktı. Daha çok yaşlıların tercih ettiği söylenen Kotek, yok sayılsalar da adların canlı birer organizma gibi hayatımızda devamla var olduklarını kanıtlıyor.

Bu değerli çabanın mimarı Mardin Belediye Başkanı Beşir Ayanoğlu, dün heyecanını paylaşmak için aradığında, babasının anılarından söz etti: "Kotek, 80 öncesinde Mardin'in mesire yeriymiş. 'Deyrul Kotek' yani Koteklerin kapısı, yurdu, arazisi. Boşaltılan köylerden şehrin kıyısına toplananlar gelmeden önce sefa sürülen mesire yeri.

82 Anayasası için her fırsatta halk desteğinden söz edilir. Darbe anayasasına verildiği iddia edilen % 99'luk halk desteğinden. O klişe yüzdeden ayrılmak isteyen bir grup, Mardin'de başka bir tavır sergiliyor bugün; önlerine konulan seçim sandığında darbeden kalan anıları silmek için cesur ve anlamlı bir adım atıyor.

Sesi kulağa hoş gelmese de, bir zamanlar sahip oldukları ada sahip çıkıyorlar. Kotek adına.

'Mahallemizin adı halkın istediği biçimde değiştirildi. Halk ne istiyorsa o olacak.' Halkı etkilememek için referandum günü mahalleye gitmeyen Ayanoğlu; "Demokrasinin gereğini yaptık. Başka yerlerde de isim değişiklikleri yapıldı, Evren adı Bodrum'da da değiştirildi ama tepeden bir kararla. Belediye tarafından. Biz tabanın istediğini uygulamaya geçirerek bir demokrasi örneği verdik." diyor.

Küçük ama sembolik değeri olan bu çıkış bana heyecan verdi. Gürültülü gündemin içinde kaybolan; yer adlarının iadesi, demokrasi bilinci, yerinden yönetim, yerel demokrasinin güçlenmesi konularının tamamına örnek olabilecek bir gelişme bu.

Ev içlerinde telaffuz edilmese de resmiyette 30 yıldır bir diktatörün adıyla yaşamak zorunda kalan mahalleli artık evin dışında da gerçek adını söylemeyi tercih ediyorsa bu sokağın değiştiğini gösteriyor. Ve korkunun aşılabilir olduğunu.

Mardin'in kültürel dokusu bir kez daha çetrefilli görünen bir konuda model oluyor. Tıpkı Kürdoloji bölümleri gibi, referandumdan çıkan bu sonuç da model niteliğinde.

İş şimdi referandumdan çıkan sonucun belediye meclisinde oylanmasına kalmış. Belediye Başkanı Ayanoğlu'nun "Belediye meclisimiz halkın görüşüne saygı gösterecektir." diye ifade ettiği karar mecliste onaylandıktan sonra, Evren adı en azından Mardin'de resmen tarihe karışacak. Darısı zorla değiştirilen diğer yer adlarının başına.
b.matur@zaman.com.tr
Zaman Gazetesi