İNSAN BİLMEDİĞİNİN DÜŞMANIDIR; ÖNYARGI

Cojep Uluslar arası Doğu-Batı buluşmaları kapsamında 23-26 Ekim tarihleri arasında Mardin Yay Grand Otelinde düzenlenen konferansta öğleden sonraki oturumlar ile ilgili bilgileri bu yazımla da aktarmaya çalışacağım.

Oturum başkanı Ali BULAÇ’ ta bir tebliğ sundu. Tebliğinde; Dünya derin bir krizin içinden geçiyor. Bu kriz modernitenin krizidir. Ulus kavramı derin sarsıntı geçiriyor. Kent, birey kimliği ön plana çıkıyor. Üçüncü göç dalgası yayılıyor. Varoşlardan kentte yeni bir göç var ve bu göç beraberinde şiddeti getiriyor. Ulus devlet buna çözüm bulamıyor.

BULAÇ’a göre; Ulus-toplum projesi üç teması var.

a) Hayat sekürleştirilecek (Kutsaldan arındırılacak),

b) İdare laikleştirilecek,

c) Din toplumsal hayattan çıkarılacak.

İnsan, modern toplumdan çıkıyor. Mekanikten izafiyete geçiş var. Birey kimliğini önemsiyor. Gelecekte Dünyayı on kent yönetecek. Bu kentler bulundukları ülkeleri kurtaracak. Buna paralel olarak din ve medeniyet kavramları ortaya çıkmaktadır. Bu çerçevede temel sorulara cevaplar aranmaktadır.

Tanrı-İnsan İlişkisi nasıl olmalıdır?

Kadın-Erkek ilişkisi nasıl olmalıdır?

Özgürlük-Toplum ilişkisi nasıl olmalıdır?

İnsan-insan ilişkisi nasıl olmalıdır?

Aydınlanma bu sorulara tatminkâr cevap veremiyor.

Kültür ve medeniyetin referansı dindir. Medeniyetler arası dört çeşit ilişki vardır.

a) Medeniyetler çatışır.

b) Medeniyetler Asimile eder.

c) Medeniyetler birbiri ile temas etmez.

d) Medeniyetler interaktif ilişki içerisinde olmalılar. Medeniyetler nasıl bir dil ile konuşur sorusuna en güzel cevap din dilidir. Yani medeniyetler din dili ile konuşur. Dinler-Medeniyetler ve diller konuşmaz bunlar adına müntesipleri konuşur.

Dinler arası çatışma ihtimali yoktur. Sorun din dışı seküler alanın durumunun ne olacağıdır? Seküler alan her şeye kapalıdır.

Çatışma alanları vardır. Bunlar;

1) İnsanın kendi varlığı ile çatışması,

2) İnsanın tabiat ile çatışması,

3) İnsanın Tanrı ile Çatışması,

4) İnsanın karşı taraf ile çatışması. İnsanoğlu bu çatışma alanlarından çıkıp bu alanlarda barışı sağlaması gerekir. Bu noktada Mardin iyi bir örnek. Türkler, Araplar, Kürtler ve Süryaniler birlikte yaşamaktadırlar. Ama her şeyde dört dörtlük değildir. Eksikliklerin olduğu muhakkaktır.

Çatışmaların bitmesi için izlenecek yol ve metot vardır. Burada üç kavram karşımıza çıkmaktadır. İnsanlar çatışmaları dindirmesi için,

1) MUAREFE (Tanışma) yoluna başvuracak. Önyargılardan arınıp birbirini tanıyacaklar.

2) MÜZAKERE ile tanışan insanlar nasıl bir kamusal alan inşa edeceklerini konuşacak. Müzakereci demokrasi, katılımcı demokrasi dedikleri şey budur.

3) MÜAHADE ( Sözleşme), birbiri ile müzakere eden insanlar birbirleri ile tabiat ile kadın erkek ilişkileri ile yeniden sözleşme yapacaklar. Toplumsal sözleşmeye imza atacaklar. Şeklinde tebliğde bulundu.

Son tebliğ Prof. Dr. Kenan Gürsoy’a aitti. Gürsoy Tebliğinde; Adalet önce erdem olmalıdır. Hakkaniyeti olmayanın adaleti de olmayandır. Hakkaniyet müşterek bir dil olabilmelidir/olmasıdır. Âlemin özeti olabilmeliyiz. Ötekini tanımak, itibar etmek, olması gerektiği yolda kalmasına imkân tanımak temel hedef olmalıdır. Edep erdemi olmalıdır.

Tanış olalım, müşterek bir proje, bir medeniyet yaparak ortak dili bulalım. Müşterek bir dille itibar edebiliyorsak/tanışabiliyorsak bu olacaktır.

Gelin tanış olalım. Doğusuyla- Batısıyla. Tanış ile kendimizin öteki yüzünü görelim. Tanış, kendimizin öteki yüzüdür. Ayna’yı fark edelim. Doğu ve Batı izafi bir kavramdır. Doğu Batı değildir. Ama olacaktır. Aynı şey Batı içinde geçerlidir. Öteki ile buluşalım. Öteki ile kavga kendimizle kavgadır. Empati kuralım. Kavga eden ben isem. Ben ne zarar görürüm. Şeklinde tebliğde bulundu.

Kuşkusuz barışın ve huzurun gelmesi için bu tür konferanslar önemlidir. İnsan ufkunu açan, zihni derinliği pekiştiren çalışmalardır. Mardin’in civar illerinde bazı sıkıntılar yaşanırken, Mardin’de bu tür organizasyon, Mardin’in barış havzası olduğunu gösterir. Emeği geçen bütün yetkililere teşekkür ediyorum.
M.Beşir AYANOĞLU
mbesirayanoglu@hotmail.com