252 NOLU MARDİN ŞER’İYE SİCİLİ BELGE ÖZETLERİ VE MARDİN

252 NOLU MARDİN ŞER’İYE SİCİLİ BELGE ÖZETLERİ VE MARDİN

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Yayın No: 5
Mardin Şer’iye Sicilleri Serisi: 3
Proje Koordinatörü: İbrahim Özcoşar
Kapak Tasarım: Uğur Atan
İç Tasarım: Sultan Esin-Serap Gökçeoğlu
Basım Adedi:1000
Basım Yeri ve Tarihi: İstanbul Nisan-2006
Kapak Resmi: 252 Nolu Mardin Şer’iye Sicilinden Bir Belge
ISBN: 975-585-616-1
Bu kitabın telif hakları Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi
Projesine aittir.

Bu kitap Avrupa Birliği’nin mali desteğiyle basılmıştır. Bu belgenin içeriğinden “Mardin Valiliği İl Özel İdaresi” sorumlu olup, hiçbir durumda Avrupa Birliği’nin pozisyonunu yansıttığı şeklinde yorumlanamaz.
This book has been published with the financial assistance of the European Union. The contents of this document are the sole responsibility of “Mardin Valiliği İl Özel İdaresi” and can under no circumstances be regarded as reflecting the position of the European Union

252 NOLU MARDİN ŞER’İYE SİCİLİ BELGE ÖZETLERİ VE MARDİN
Hazırlayanlar
Ahmet Kankal
İbrahim Özcoşar
Hüseyin H. Güneş
Ramazan Günay
Editör: Ahmet Kankal-Kenan Z. Taş
İstanbul–2006

ÖNSÖZ

Mardin... Tarihin kendine has gizemini, günümüze taşıyan bir hoşgörü başkenti. Tarih, doğa, sanat ve kültürün aynı potada buluştuğu ve kaynaştığı bu güzel şehirde tarih; birçok şehrin aksine müzelere sıkışmamıştır. Sabırla işlenen taşın süslediği sokaklar, inancın sembolü minareler ve çan kuleleri… Kısacası; bir kenti müze yapacak her şey …
Şehre tüm bu güzellikleri kazandıran temel unsur şehrin tarihidir. Mardin tarihini, kültürünü ciddi ve bilimsel veriler ışığında, gün yüzüne çıkarma amacı taşıyan Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi kapsamında yapılan çalışmalar, meyvesini verme aşamasına gelmiştir. Şehir tarihi çalışmalarının önem kazandığı günümüzde, Mardin gibi tarihi özellikleriyle ön plana çıkan bir şehrin tarihine bilimsel bakışın yakalanması, tarihi materyallere ulaşma kolaylığının sağlanmasıyla mümkün olabilirdi. Bu amaçla başlayan “Mardin Şer’iye Sicilleri” (Osmanlı Dönemi Mahkeme Kayıtları) serisinin sadece Mardinlileri değil, yurt içi ve yurt dışında Mardin ve çevresiyle ilgili araştırma yapan pek çok kimseyi yakından ilgilendireceği ve onlara önemli bir materyal sunacağı aşikârdır.
Ortaya çıkan ürünün Mardin tarihiyle ilgilenenlerin bu konudaki çalışmalarını önemli ölçüde destekleyeceğine inanıyorum. Bu çalışmaların Mardin tarihine olan ilgiyi ve Mardin şehir tarihine yönelik bilimsel araştırmaları arttırması umuduyla, emeği geçen herkese teşekkürler.
Mehmet Kılıçlar
Mardin Valisi
Nisan-2006

İÇİNDEKİLER
GİRİŞ

Kadılık Müessesesi ve Şer’iye Mahkemeleri 1
Şer’iye Sicilleri ve Önemi 7
Belge Özetlerinin Çıkarılmasında ve Yayında
Takip Edilen Usul 10
BİRİNCİ BÖLÜM
252 NOLU MARDİN ŞER’İYE SİCİLİ’NİN
BELGE ÖZETLERİ 19
İKİNCİ BÖLÜM
252 NOLU MARDİN ŞER’İYE SİCİLİ VE
18. YÜZYILDA MARDİN 175
Mardin’in İdari Yapısı 175
Mardin’in Sosyal Yapısı 179
Mardin’in Ekonomik Yapısı 182
Kaynakça 185

SUNUŞ

Bu çalışma; 2002 yılında teorik olarak ortaya atıp, üç yıllık bir hazırlık döneminden sonra 2005 yılında hayata geçirebildiğimiz “Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi” adlı Mardin tarihiyle ilgili çok yönlü projenin bir parçasıdır. Proje, Mardin’in çok konuşulan, ancak çok az araştırılan tarihi bir şehir olması gerçeğinden yola çıkılarak hazırlanmıştır. Her yönüyle tarihi özümsemiş Mardin, tarihi zenginlikleriyle uluslararası düzeyde ilgi çekmesine rağmen, tarihine yönelik bilimsel araştırmaların az olduğu ender şehirlerden biridir.
Mardin’in tarihi yönü denince akla gelen şehir dokusu, Mardin’in taş evleri ve tarihi kalıntılardır. Mardin’in bu yönü önemli olmakla birlikte, şehrin tarihi zenginliği sadece tarihi yapı ve kalıntılardan ibaret değildir. Mardin, yüzyıllarca, değişik inançtan insanların uyum içerisinde yaşadığı bir coğrafyadır. Ancak Mardin’in bu yönü, yani yaşanmış tarihi (hikâyesi), ihmal edilmektedir. Bu ihmali ortadan kaldırmak için yerli ve yabancı araştırmacılar ile üniversitelerin Mardin tarihine ilgilerini çekmek gerekmektedir. Bu ilgi, Mardin’i uluslararası düzeyde tanıtacak bilimsel çalışmaları da beraberinde getirecektir.
Mardin ile ilgili yapılacak çalışmaların önünde iki önemli engel göze çarpmaktaydı. Bunlardan ilki; Mardin’in tarihi dokusunun, çok konuşulmasına rağmen, araştırmacıların ve üniversitelerin çalışmalarına konu olmaması, ikincisi ise; tarihi zenginlikleriyle ilgi çeken tüm şehirlerin aksine, Mardin’de Mardin tarihiyle ilgili çalışma yapacak araştırmacılara kaynak bakımından gerekli imkânları sağlayacak bir alt yapının bulunmamasıydı. Bu sebeple hazırlanan Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi, bir yandan Mardin tarihine ait temel kaynakları bir merkezde toplarken diğer yandan bu kaynakların en azından bir kısmını geniş kitleler için kullanılabilir hâle getirmeyi hedeflemiştir.
Osmanlı dönemi mahkeme kayıtları (Şer’iye Sicilleri), şehir tarihleri açısından tartışılmaz bir öneme sahiptir. Bu gerçekten hareketle, Mardin ile ilgili Osmanlı dönemi mahkeme kayıtlarından

bir kısmının belge özetlerinin hazırlanıp yayımlanması kararlaştırılmıştır. Proje kapsamında, iki yıllık süreçte, bu kayıtlardan 10 tanesinin belge özetleri hazırlanacak ve Mardin’in farklı yönleriyle ilgili çalışmak isteyen araştırmacıların hizmetine sunulacaktır.
Proje kapsamında yapılacak çalışmalar sadece Şer’iye Sicili Belge Özetleri’yle sınırlı değildir. 2 yıllık sürede 10 Şer’iye Sicili dışında Mardin tarihiyle ilgili yabancı dilde 6 eser daha tercüme edilip araştırmacıların hizmetine sunulacaktır. Ayrıca I. Uluslararası Mardin Tarihi Sempozyumu düzenlenmiş olup Mardin tarihiyle ilgilenen bilim adamı ve araştırmacılar Mardin’de bir araya getirilmiştir.
Proje kapsamında yapılacak çalışmaların Mardin tarihine yönelik çalışmaları arttırması temennisiyle…
Dr. İbrahim Özcoşar Proje Koordinatörü

GİRİŞ
KADILIK MÜESSESESİ VE ŞER’İYE MAHKEMELERİ

Diğer Türk-İslâm devletlerine nazaran uzunca bir hükümranlık dev¬resi geçirmiş olan Osmanlı Devleti, bu durumunu hiç şüphe yok ki müesse¬selerine borçludur. Bu müesseseler, kendisinden önceki Müslüman ve Türk devletleri tarafından kurulmuş olan müesseselerin bir devamı olup onların zaman içinde daha da gelişmiş şekillerinden ibarettir.
Bir İslâm devleti olması sebebiyle Osmanlı hukukunun ana kaynağı-nı “şer’i hukuk” teşkil etmektedir. Bunun yanında varlığını devam ettiren bir diğer hukuk da “örfi hukuk”tur. Osmanlı hukuk sisteminin bu iki temel üze¬rine kurulduğu, uygulamalara bakıldığında açıkça ortaya çıkmaktadır.
Şer’i hukukun bilinmesi ve bu hukukun nasıl uygulanması gerektiği açısından Osmanlı ilmiye teşkilatının kuruluşu önemlidir. Bu teşkilat içeri¬sinde yetişen, şer’i hukuktan anlayan ve adaletin temininde padişaha yar-dımcı olanlara “kadı” denilmektedir. Kadılık müessesesi Osmanlı Devle-ti’nde devlete ait bir meslek kolu olarak gelişmiş, sosyal ve siyasi hayatta büyük bir yere sahip olmuştur. Uygulamalara bakıldığında kadıların sadece şer’i hukuka ait karar vermedikleri, bunun yanında örfi konularda da hüküm ve uygulamalarının bulunduğu, görev yaptıkları bölge ve mahallin yerleşmiş olan adet ve gelenekleri doğrultusunda davranarak anlaşmazlıkları çözdükle¬ri anlaşılmaktadır.
İnsanlar arasında çıkan anlaşmazlıkların çözümlenmesine ait bir memuriyet demek olan “kaza”, çok eskidir, zira insan ta ilk varlığından itiba¬ren hemcinsi arasında ortaya çıkan anlaşmazlıkları çözüme ulaştıracak diğer bir insana daima ihtiyaç duymuştur. İnsanoğlunun zaman içindeki gelişimi ve devletler kurmasına bağlı olarak kaza işlerini görecek memurlar tayin olunmuş, hukuk ve ceza işleri de bu memurlar tarafından görülür ve yürütü¬lür olmuştur. Zayıfların haklarını aramak için aralarındaki akıllı ve nüfuzlu diğer bir kimseye başvurmak ihtiyacı duydukları düşünülürse, hak, adalet,

2 Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

dava ve kaza meselelerinin insanlık tarihi ile yaşıt olduğunu kabul etmek icap eder1.
Ortaçağlara gelindiğinde miladi 622 senesinde Müslümanlık ile bir¬likte yepyeni bir hukuk doğmuş ve buna da “İslâm Hukuku” adı verilmiştir. Başlıca dört şubede toplanan dini, hukuki ve cezai konular İslâm Huku-ku’nun değişmez konuları olmuş ve günümüze kadar gelmiştir. Bunlar:
İbâdât: Tamamen uhrevi olup namaz, oruç, hac, zekât vb. gibi iba¬detlerle ilgili konulardır.
Muamelât: Miras, tereke, vesayet, satış, kefalet, vakıf, yemin vb. gi¬bi hukuki konular üzerinde yapılacak şer’i işlemlerdir.
Münâkehât: Aile hukukunu ilgilendiren mesele ve hükümlerdir. Ev¬lenme, boşanma, tecdid-i nikah vb. konuları ihtiva eder.
Ukubât: Dinen ve şer’an yasak olan fillerin işlenmesinden veya dini vecibelerin yerine getirilmemesinden veyahut katl, yol kesme, yalancılık, hırsızlık gibi kötü ve kamu için zararlı olan suçların irtikabından dolayı uy-gulanması gerekli görülen hapislik, kısas, idam gibi cezai konu ve hüküm¬lerdir.
Halkın dava ve düşmanlıklarını hal ve fasletmek keyfiyetine hukuk dilinde “kazâ” denir. Kadı ise “kâzî” kökünden gelen bir kelime olup, kazâ bunun masdar halidir. Bu kelimenin ism-i faili kâzî, hâkim, yani hükmeden demektir. İlk fıkıh kitaplarından “Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye”ye gelinceye değin kadılığın tarifi değişmemiştir. Bu tarif şöyle özetlenebilir: “Toplum arasında olan dava ve çekişmeleri şer’î hükümlere göre halleden zattır”. Ka-dının bulunmadığı veya bulunamayacağı hallerde ona vekâlet eden, daha açık bir ifadeyle onun adına vazife gören kimselere “naib” denir2.
Bir kadının tayini için, aşağıdaki şartlara sahip olması gerekir:
Reşit olmalı,
Temyiz kudretine sahip olmalı,
İman sahibi ve adil olmalı,
Hukuki ehliyet ve muamele kabiliyetine sahip olmalı,
Bitaraf olmalı,
Nesebi sahih olmalı,
Yeterli derecede hukuki bilgi sahibi olmalı,
Erkek olmalı.
Kadı’nın tayininde olduğu gibi, azli ve istifasında da şu sebepler rol oynar:
Aklını ve temyiz kabiliyetini kaybetmesi,
Kör, sağır ve dilsiz olması,
Görevinde irtikâp yoluna sapması ve kanunu ihlal etmesi,
Halit Ongan, Ankara’nın Bir Numaralı Şer’iye Sicili, Ankara 1958, s. XX vd. Ebul’ulâ Mardin, “Kadı” maddesi, İA, C. 6, İstanbul 1977, s. 42 vd.

3

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin
İmanını kaybetmesi,
Yolsuzluğunun anlaşılması,
Bilgisizliğinin anlaşılması veya kendisinin açıklaması3.
Kadıların vazife, salahiyet ve ilgi alanları şöyle sıralanabilir:
Kadılar, her şeyden önce bulundukları yerlerdeki halkın hukuk ve cezaya taalluk eden davalarına bakarlar, husumetleri şeriat kaidelerine ve İslâm hukuku prensiplerine göre hal ve faslederlerdi.
Bulundukları bölgede amme hukukunu korumak da kadıların göre¬viydi. Bu sebeple vakfiyelerin tanzim, tescil ve vazifelerin tayini de bunlara düşerdi. Bölgelerindeki amme hizmeti ile ilgili yazışmalar da kadılara düşer¬di.
Kazalara kadar yayılmış bulunan kadıların daha küçük yerleşim böl¬gelerindeki işleri takip etmek üzere naib tayin etme salahiyetleri de bulundu-ğundan, bölgelerinin en ücra köşelerine kadar cereyan eden hadiselerden naibleri vasıtasıyla haberdar olur, hususi ve amme hukukuyla alâkalı mesele¬leri sicillerine kaydederlerdi.
İslâm hukukunun muamelat kısmına taalluk eden ve bugün noterler¬ce ifa edilen her türlü kefalet, vekâlet, mukavele ve borçlanma gibi akitler de kadılar tarafından yerine getirilir ve bunlar da sicillere işlenirdi.
Yine İslâm hukukunun mirasa taalluk eden ferâiz meseleleri de kadı-lar tarafından neticelendirilirdi. Daha doğrusu miras hukukunda yegâne mer¬ci kadı veya naib idi. Vefat etmiş bir kimsenin mallarını hiçbir haksızlığa mahal vermeden, vereseler arasında taksim etmek kadıların en mühim vazi-felerindendi. Bu durum sadece Müslümanlarla da sınırlı kalmazdı, şayet gayrimüslimler tarafından müracaat varsa onların miras işleri de kadılar tara¬fından görülürdü. Bu nevi muameleler de sicillere işlenirdi.
Aile hukukunun tanzim ve takipçisi de kadılardı. Nikâhlar çoğunluk¬la kadı veya naib huzurunda kıyılır veya bunların verdikleri izinnamelerle imamlar tarafından bu hizmet yerine getirilirdi.
Kadılar, bulundukları bölgelerdeki bütün vakıf, mukataa ve tımarla-rın da murakıbı idiler.
Merkezden yazılan idari, iktisadi, mali, askeri yazıların birer sureti beylerbeyiler ve sancakbeyiler ile birlikte kadılara da gönderilirdi. Kadılar bunları kendilerine vasıl olduğu tarihle birlikte sicillere kaydederlerdi.
Ordunun seferde bulunduğu bölgenin kadıları da orduyla birlikte se¬fer görevi alırlardı. Menzillerin tanzimi, asker kaçaklarının tedibi, ordunun iaşe ve mühimmatının temin ve takviyesi de kadılara aitti.
Bölge asayişinin temini hususu da beylerbeyi ve sancakbeyi ile bir¬likte kadıya aitti. Emniyet kuvvetlerince yakalanan şakiler kadıya getirilir ve
İlber Ortaylı, Hukuk ve İdare Adamı Olarak Osmanlı Devletinde Kadı, An¬kara 1994, s. 9-10.

4

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

kadı tarafından hüküm verilerek gereği icra olunurdu. Kadı sicilleri bu tip vukuatı da muhtevi bulunmaktadır.
Kadılar bugünkü belediye hizmetlerini de ifa etmişler, bu görevleri gereği narhların tespiti-tanzimi ve bunların sık sık kontrolü, esnafın teftişi, ihtikârın ve istifçiliğin önlenmesi hususunda önemli vazifeleri yerine getir-mişlerdir.
Esnaf loncalarının başındaki “esnaf şeyhleri” de esnafın arzusu isti¬kametinde kadılar tarafından tayin ve icabında azlolunurdu.
Kadı veya naibler, bazen suistimali görülen sancakbeyi veya diğer bir kadı veyahut başka bir devlet adamı hakkında tahkikata memur edilmiş-lerdir.
Kadılar, arazi ve emlak alım-satım işleriyle de meşgul olurlar ve bu nevi muameleleri sicillere kaydederlerdi.
Merkezden yazılan fermanlar, hatt-ı hümayunlar, beratlar ve yasak¬lar da doğrudan doğruya kadılara bildirilirdi. Kadılar hem bunların gereğini yerine getirir, hem de birer suretini sicile kaydederlerdi.
Kadılar, bazı meselelerde müftüden fetva ister ve mahkemede bu fetvaya göre hükmederdi. Bu fetvalar da sicile kaydolunurdu.
Bütün bu sayılan vazife, salahiyet ve ilgi alanları haricinde kadılar, halkla daha çok iç içe olduklarından, yangın, zelzele, çetin kış şartları, ku-raklık, Ramazan ve bayramların ilanı gibi mevzularla da tabi olarak ilgileni-yorlardı. Bu sebeple kadı sicillerinde bu nevi meseleler de yer almıştır.
Kadıların veya naiblerin bizzat kaza işleriyle meşgul bulundukları, icra-yı ahkam-ı şer’iye eyledikleri resmi dairelere “şer’iye mahkemeleri” denilmektedir.
Kadılar ile mahkeme görevlilerinin bulundukları kaza ve şehirlerde şer’i mahkemeler bulunurdu. Bu mahkemeler başlangıçta camilerde, daha sonraları ise çoğu zaman kadının oturduğu evi ile yan yana ve bazen de bü¬yük bir caminin yanında idi. Her kazada bulunan şer’i mahkemelerin haklı ile haksızı ayırt etmek, nikâh, boşanma, vakfetme, evlat edinme gibi işleri görmek asıl görevleri arasında idi. Bütün bu kazaya (yargıya) ait işler bu mahkemede görülürdü. Bazı özel durumlar için “meclis-i şer’” denilen mah¬keme kurulu bu binada toplanır ve görev yapardı4.
Davalara, mahkeme binası içerisinde bakmak mümkün olduğu gibi, mahkeme dışında da bakılabilirdi. Bu gibi durumlarda, kadı veya mahkeme¬nin görevlendireceği bir kimse hadise yerine giderek “akd-i meclis” yapmak¬ta, bu mecliste yapılan duruşmalardan sonra hadise halledilerek hükme bağ-lanmak ve kesinleşen hükmü getirilerek sicill-i mahfuza kaydedilmekteydi5. Şer’i mahkemelerde mahkemenin bilgisi dâhilinde tutulan resmi statü taşı-
Halil İnalcık, “Mahkeme” maddesi, İA, C. 7, İstanbul 1977, s. 147.
Rifat Özdemir, XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Ankara, Ankara 1986, s. 186.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 5
yan her türlü kayıtların toplanmış olduğu defterlere yaygın adıyla şer’iye sicilli denir.
Başkâtipler, mukayyid, mahkeme imamları, fetih-han, muhzır, muhzırbaşı gibi vazifelilerin yanı sıra şuhûdü’l-hal denilen ve sayıları azalıp çoğalabilen, gerektiğinde bilgilerine müracaat edilen kişiler de mahkeme meclisinde bulunurlardı6.
İnsanlık tarihi kadar eski olan kaza müessesesinin İslamiyet’te orta¬ya çıkışı bizzat Hz. Peygamberle başlamış, kaza vazifesini bizzat kendisi yerine getirmiştir. Hulefa-i raşidin devrinde halifelerin bizzat bu görevi yeri¬ne getirdikleri görülmektedir. Bu yolda ilk vekil tayin eden Hz. Ömer’dir7.
Emeviler ve Abbasiler zamanında da şer’iye mahkemelerine önem verilmiş, halife Harun Reşid, ilk defa Ebu Yusuf’a “kadiü’l-kudat”lık unva¬nını vermiş, sonraları kadıların tayinleri bunlar tarafından yapılmaya baş-lanmıştır8.
Osmanlılarda Osman Gazi zamanından itibaren ele geçirilen yerler, oraları fetheden beylere verilmiş, buralardaki adli muameleler de kadı deni¬len hâkimlere bırakılmıştır. Daha sonraki dönemlerde kadılar için en yüksek merci kadı askerlik olmuştur.
Fatih Sultan Mehmed zamanında kadı askerlik vazifesi Anadolu ve Rumeli olmak üzere ikiye ayrılmış, kadıların yetişmeleri için medreseler açılmış ve onların derece ve rütbeleri kanunnamelerle tespit edilmiştir9.
Fatih Sultan Mehmed zamanında hukuk ve adalete gösterilen büyük titizlik sonraki zamanlarda da devam etmiş, Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman zamanında hakkın ve adaletin korunmasına dikkat edilmiş-tir. Ancak devletin duraklama ve gerileme dönemlerinde diğer alanlarda olduğu gibi bozulmalar, kadılık müessesesinde de meydana gelmiştir. XIX. asırda ıslahat hareketleri içerisine adliye de girmiş, mevcut yolsuzluklara son vermek için 1837’de “Meclis-i Ahkâm-ı Adliye” ve “Şura-yı Bab-ı Ali” adında iki encümen kurulmuştur 10.
1868’de kurulan “Divan-ı Ahkâm-ı Adliye” ile Osmanlı Devleti’nde mahkemeler biri şer’i, diğeri de nizami olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Bu sebeple 1869-1926 yılları arasında yürürlükte olan “Mecelle” adı verilen kanun neşredilmiştir. 1879 yılında ise “Divan-ı Ahkâm-ı Adliye”, Adliye Nezareti’ne çevrilmiş ve bütün nizamiye mahkemeleri bu nezarete bağlan-
Mustafa Akdağ, Türkiye’nin İktisadi ve İçtimai Tarihi 1453-1559, C. 2, İstan-bul 1979, s. 102. Ebul’ulâ Mardin, agm, s. 42. Halit Ongan, age, s. XXI.
Ali Himmet Berki, Büyük Türk Hükümdarı Sultan Mehmed Han ve Adalet Hayatı, İstanbul 1953, s. 51.
Hıfzı Veldet Velidedeoğlu, Kanunlaştırma Hareketleri ve Tanzimat, C. I, İstanbul 1940, s. 215.

6
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

mıştır. 12 Mart 1916 yılında ise çıkarılan bir kanun ve kadı askerlik teşkilatı ile bütün şer’iye mahkemeleri ve buna bağlı olan müesseseler Adliye Neza-reti’ne bağlanmıştır. Cumhuriyetin ilanını takiben halifeliğin kaldırılmasın-dan bir müddet sonra 8 Nisan 1924‘de şer’iye mahkemeleri de kaldırılmış ve kadılık ile naiblik de tarihe karışmıştır. Vaktiyle şer’iye mahkemeleri tara¬fından görülen bilahere kadıların nezaretleri altında (katib-i adillik)lerce ifa edilen her çeşit sözleşmeler bugün artık Medeni Kanun gereğince noterlerce, tapu işleri tapu sicil muhafızlıkları tarafından yapılmakta, nikah akidleri belediyeler tarafından icra edilmektedir. Bütün hukuki davalarıın hall ve faslı ise bugünkü asliye hukuk mahkemelerinin salahiyetlerine bırakılmış bulunmaktadır11.
Daha fazla bilgi için bkz; Münir Atalar, Şer’iye Sicillerine Dair Kısa Bir Tarih¬çe”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İslâm İlimleri Enstitüsü Dergisi,
S. 4 (1980), s. 303-328. Ongan, age, s. XX-XXIX.

7

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin

ŞER’İYE SİCİLLERİ VE ÖNEMİ

Şer’i mahkemelerde mahkemenin bilgisi dâhilinde tutulan ve resmi statü taşıyan her türlü kayıtların toplanmış olduğu defterlere yaygın adıyla “şer’iye sicilli” denilmektedir. Şer’iye sicillerine “kadı defterleri”, “mahke¬me defterleri”, “defatir-i şer’iye”, “zabıt defterleri” denildiği gibi kısaca “defter” de denilmekteydi. Bu defterler 15. yüzyılın ilk yarısından başlaya-rak 20. yüzyılın ilk çeyreğine kadarki zaman dilimi içinde Osmanlı tarihi ve iktisadı ile siyasi, sosyal ve hukuki hayatını yakından ilgilendirmektedir. Bu özelliği ile Osmanlı kültür tarihinin temel kaynaklarının başında gelmekte¬dirler.
Şer’iye sicillerindeki kayıtlar:
“Kadı tarafından verilen hükümler,
Herhangi bir hadiseyi, bir şahitliği, bir ikrarı, bir hibeyi, resmiyete rabtolunması istenen bir hususu zabtedenler,
Devlet merkezinden gelen bütün fermanlar, emirler ve tebliğler kadı tarafından tetkik olunup doğru oldukları tespit edildikten sonra deftere yazı-lanlar”12 şeklinde sıralanabilir.
Defterler tutuluş tarzlarına göre üç kısma ayrılır:
Tamamıyla bir mevzuya tahsisi edilmiş olan defterler: Tereke, evamir, vekalet, vs.
İki bölümde tutulan defterler: Umumiyetle bir tarafı mahalli olaylara (evlenme-boşanma, alacak-verecek, alım-satım, nafaka, vakıf, hibe, cürüm-cinayet, şahitlik vb.) ait olup bu kısma “sicill-i mahfuz” denirdi. Diğer tarafı da merkezden gelen ferman, berat, buyruldu, izinname vb. gibi belgeleri ihtiva ederdi. Bu kısma da “sicill-i mahfuz defterlü” adı verilirdi.
Karışık olarak tutulan defterler: Kayıt sırasında herhangi bir intiza¬ma riayet edilmeyerek rasgele tutulmuştur. Merkezden gelen emirler ile di-ğer zabıtlar karışık olarak kaydedilmiştir. Ayrıca bazı defterler tutulurken tarih sırasına riayet edildiği gibi, bazılarında da belgelerin tarihlerine bakıl-maksızın, rasgele bir biçimde değişik sayfalara kaydedilmiştir.
Şer’iye sicillerinin ihtiva ettiği kayıtlar, konuları itibariyle genel ola¬rak iki kısımda özetlenebilir:
a- Her çeşit dava zabıtlarıyla, mukave
le, senet, satış, vakfiye, vekâ¬let, kefalet, vesayet, ıtk (köle azat etme), tereke ve taksim gibi fıkıh ilminin başlıca konularını teşkil eden şer’i mahkemelere dair resmi kayıtlar, narhlar¬la esnaf teftişine ait notlar.
Mehmet Zeki Pakalın, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C. III, İstanbul 1983, s. 343.

8

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

b- Başta hükümdar olmak üzere her derecedeki büyük ve küçük ma¬kamlardan beylerbeylerine, sancakbeylerine, kadılara, müftülere, mütesellimlere, dizdarlara, defterdarlara, müderrislere, mütevellilere, voyvo¬dalara, eminlere, altı bölük yerlerine, ayan-ı vilayet ve iş erlerine hitaben yazılan ferman, berat, divan tezkeresi, mektup, ruus, tezkire gibi resmi ma¬hiyetteki emir ve yazı suretleri.
Bu
nlardan başka ifta makamlarından alınan bazı fetva suretleri ile tayin emirlerine ve vazifeye mübaşeret kayıtlarına, yangın, sel, fırtına, zelze¬le, don, kar, dolu hadiselerine dair gelişigüzel yazılmış münferid notlara, sair yaratılışlı bazı kadı ve naiblerin azil ve nakil hallerinde ihtisaslarını anlatan orijinal şiirlere de rastlanmaktadır.
Şeriyye sicillerinin ehemmiyetleri de şu şekilde sıralanabilir:
Tarihi kaynaklarımızın en mühimlerinden birisi de şer’iye sicilleri¬dir. Bunlar sadece bizim tarihimiz için değil, bugün Osmanlı Devleti toprak¬ları üzerinde kurulmuş birçok ülkenin tarihini de ilgilendiren kıymetli birer vesikadırlar.
Devrinin sosyo-ekonomik yapısından etnografyasına, konuşulan di¬line kadar bütün hususiyetleri aksettiren şer’iye sicilleri vazgeçilmez kaynak niteliğindedirler. Şer’iye sicillerine suret olarak geçmiş bulunan muhtelif fermanlar, beratlar, mektuplar, divan tezkireleri ve sair resmi kayıtlar, eski nizamların iç yüzlerini ortaya koyan en müspet vesikalardır.
Askeri ve siyasi bakımlardan şer’iye sicillerinin ehemmiyetleri ön plânda yer alır. Bunlar, menzillerin kurulması, miri develerin iaşeleri, savaş için mühim olan barut ve sair levazımın yollanması, yiyecek maddelerinin satın alınarak yola çıkarılması, sefer vukuunda muhasebeleri sonradan gö¬rülmek kaydıyla mukataa bedellerinin tahsil olunarak ve keselenerek hazine-i hümayuna gönderilmesi, tımarlı sipahilerin ve sancakbeylerinin maiyyet kullarıyla birlikte, belirli günlerde ve belirtilen yerde toplanmaları gibi hu¬suslarda ve herhangi bir sefer hakkında daha savaş başlamadan önce, mer¬kezden eyaletlere yazılan emirler “sevkü’l-ceyş” bakımından son derece önemlidirler. Gerek bu emirler ve gerekse mahkemelerce alınan kararlara dair bu defterlerdeki kayıtlar, seferler hakkında müverrihlerce verilen malu¬matı bazen çürüttüğü gibi bazen de teyid ederler. Bu itibarla harp tarihi ba¬kımından bu vesikaların incelenmesi ihmal edilemez.
Tımarların kimlere ve ne suretle tevcih edildiğine dair beratlar ile bu tımarların kadılar huzurunda ve arttırma yolu ile mültezimlere verilmelerine veya sahiplerinin marifetleriyle tapuya bağlanmalarına, vakıflara ait emlâk ve akarların da aynı şekilde kiraya verilmelerine, bilhassa mer’i kanunname¬lere göre alınacak vergilerin çeşit ve oranlarına dair sicillerde rastladığımız mazbut kayıtlar, Osmanlı Devleti’nin mali, zirai, askeri durumlarını rakamla-

9

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin
ra dayanarak ortaya koymakta ve bu devletin iç teşkilatını en ince teferruatı-na kadar inceleme imkânı vermektedir.
Bu defterlerde rastladığımız narh kayıtları, esnaf teftişine dair kısa fakat çok açık zabıtlar, vaktiyle kadıların belediye işlerine de baktıklarını teyid etmekte, o zamanki belediye kaide ve nizamlarını açıkça göstermekte¬dir. Bilhassa yerli sınainin korunmasına, ticaret eşyasının ve masnu malların muayyen ölçülere tabi tutulmasına ve sık sık kontrol edilmelerine, bunlardan başka meslek ahlâkının kökleşmesinde mühim amil olan ve ehemmiyetleri çok evvel anlaşılmış olup da devamında fayda görülen eski esnaf teşkilatına (loncalar), yiğitbaşılarla esnaf kethüdalarının (şeyhler) tayin ve azillerine, esnaf adlarına, ihtikâr ve istifçilik gibi olaylara karşı mahkemelerce alınan tedbirlere dair elimize geçen çok ilginç zabıt ve hükümler iktisat ve ticaret tarihimiz için pek mühimdir.
Dava konularıyla eski şer’iye mahkemelerinin faaliyetlerini ve İslâm hukukunun tatbikattaki usul ve kaidelerini bize olduğu gibi aksettiren sicil zabıtlarının, bir hukukçuyu dahi ilgilendirecek ehemmiyette oldukları inkâr edilemez. Çok kısa olmalarına rağmen bu zabıtlar dava ve mahkeme usulle¬rini, davacıların iddialarını, karşı tarafın redd ve ikrarlarını, redd hallerinde sübut şekillerini ve nihayet kadıların şer’i kararlarını tanıtmaları itibariyle dikkat çekicidir.
Bu gün birçoklarının adları değişmiş, bazıları iktisaden gelişmiş ve¬ya gerilemiş veyahut da büsbütün terk edilmiş olmalarına rağmen eskiden meskûn olan veya olmayan yerleri aydınlatmaları itibariyle kasaba, köy, mahalle, semt, çiftlik, mezra, hususiyle aşiret ve cemaat adlarını ihtiva eden resmi kayıtlar iskân tarihimiz için paha biçilmez vesikalardır.
Gerek tevcihler, gerekse vakfiye kayıtları, vakfa ait alacak davaları, vakıf mukataaları ve gerekse tamirler dolayısıyla bu defterlerde zikri geçen cami, medrese, muallimhane, imaret, türbe, zaviye, kale, kervansaray ve kilise adları hâlen ayakta olsun veya olmasın eski sanat abidelerinin mevcu¬diyetini ortaya koymaktadır. Hatta bu kayıtlardan kitabesiz abidelerimizin inşa ve tamir tarihlerini bazen tespit edebileceğimiz gibi, tamiratta kullanılan malzemenin cins ve nevini öğrenmek de mümkündür. Bu sebeple, kadı def¬terlerinin mimari tarihimiz bakımından cidden mühim eserler olduğu ortaya çıkar13.
Kültürden edebiyata, tarihten coğrafyaya, folklora kadar çok geniş sahada namütenahi ve mühim bilgiler ihtiva eden bu defterlerde, her araştır-macı kendini ilgilendiren az veya çok bir şeyler bulabilir.
Daha geniş bilgi için bkz. Ongan, age, s. 10-17; Ahmet Akgündüz, Şer’iye Sicil¬leri, C. I, İstanbul 1988, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları.

10

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

BELGE ÖZETLERİNİN ÇIKARILMASINDA VE YAYINDA TAKİP EDİLEN USUL
Mardin şer’iye sicilleri arasında yer alan 10 defterdeki belge özetle¬rinin çıkarılması gündeme geldiğinde, ilk olarak hangi defterlerin seçileceği konusu ele alınmıştır. Öncelikle ve özellikle defterlerin mümkün olduğu kadar eski tarihe ait olanlarının ele alınması gerektiği düşünülmüşse de yakın tarihe ait olanlarından en azından bir iki defterin incelenmesinin de son dere¬ce önemli olduğu sonucuna varılmıştır. Çünkü zaman içinde Mardin’in bağlı olduğu yönetim birimlerinde, şehir idaresinde, şehrin mahalleleri ile merkez kazaya bağlı köylerin sayılarında ve buralardaki nüfusun dağılımında, aşiret sayılarında ve nüfusunda, kısacası şehrin ve merkez kazanın toplam nüfu¬sunda ve bu nüfusun Müslim ve gayrimüslim dağılımında, şehirdeki iktisadi faaliyetler ile şehrin ticari ve sınai potansiyelinde, mal ve hizmet sektörlerin¬de meydana gelen ücret değişikliklerinde, mülk alım-satımlarında ve bunla¬rın el değiştirme biçimleriyle hangi dini gruplar arasında alım ve satım işle-minin gerçekleştiğinde, evlerin fiziki özellik ve yapılarında, evlenme-boşanma hadiseleri ve sayılarında, ailenin kaç kişiden oluştuğunda, eş ve çocuk sayılarında, ailelerin mal varlıklarında, kadınların mehir miktarların-da, aşiretler arasındaki adli vakalarda, şehirdeki hırsızlık-soygun-gasp-yaralama-öldürme gibi hukuki ve cezai olaylar ile böylesi davaların görülüş ve sonuçlanış biçimlerinde, devletin bölgeye bakışında ve bu bölgeden bek¬lentilerinde, İran ve Irak gibi mıntıkalarda devam eden savaşların bölgeye olan etkilerinde ve savaşlar dolayısıyla bu bölgeden alınan yardımlarda ve bunun gibi daha pek çok konuda meydana gelen değişimleri ortaya koyabil¬mek için bunun gerekli/şart olduğu düşünülmüştür. Ayrıca 19. yüzyılda şer’i mahkemeler ile kadıların görev-statü ve işlevlerinde meydana gelen değişim¬leri de göz önünde bulundurmak gerekmiştir. Bu sebeple, ağırlıklı olarak 18. yüzyıla ait sicillerin ele alınması gerektiği, böylece bir taraftan sicillerde yer alan bilgiler ile 16. yüzyıla ait tahrir defterlerinde yer alan bilgiler arasında tarihi bir bağ kurulacağı, daha doğrusu yüzyıllar arasında meydana gelecek kesintinin böylelikle önlenmiş olacağı; öte yandan klasik Osmanlı mahkeme yapılanması ve işleyişi ile kadıların vazifeleri gibi konularda değişim öncesi dönemin, araştırmacıların istifadesine sunulması kararlaştırılmıştır.
Ağırlıklı olarak 18. yüzyıl ve kısmen 19. yüzyıla ait sicillerin çalı-şılması gerektiğine karar verildikten sonra, sıra defter tespitine gelmiştir. İşin bu noktasında defterlerin fiziki yapılarına, yani düzgün olmalarına, yıpran-mış olmamalarına, özellikle rutubetten ötürü mürekkeplerinin dağılmamış olmasına, yazılarının mümkün olduğu kadar okunaklı olmasına ve toplama olmamalarına azami derecede dikkat edilmiştir. Bunun yanında bir diğer

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 11
belirleyici unsur da mümkün olduğu kadar belge çeşitliliği arz eden defterle¬rin çalışılması gerektiği düşüncesiydi. Belge çeşidi ne kadar farklı olursa, çalışılan dönemin fotoğrafını çekmenin veya çekilen fotoğrafı ilgilenenlerin istifadesine sunmanın o derece zevkli ve faydalı olacağına inanılmıştır. Zira fotoğrafın netliği ve berraklığı ile detaylarının fazlalığı, onun kalitesini artı-ran unsurların başında gelmektedir.
Defterlerin tespitinden sonra iş belge özetlerinin nasıl çıkarılması ge¬rektiğine gelmiştir. Öncelikle defterlerin orijinalinde belgelere numara ve¬rilmediğinden bunlara sıra numarası vermek gerekmiştir. Özetlerin başında sadece belge numarası verilmekle kalınmamış, sayfa numarası da ilave o-lunmuştur. Bunun sebebi, araştırıcıların orijinal deftere bakması icap ettiğin¬de söz konusu belgeye en kısa yoldan ulaşmalarını sağlama düşüncesidir.
Mardin’e ait şer’iye sicillerinde hem Türkçe hem de Arapça kayıtlar yer almaktadır. Evlenme-boşanma, alım-satım, hibe, kiralama, ortaklık, vasi-vekil tayini, vakfiye tanzimi ile ilgili belgeler Arapça olarak kaydedilmiştir. Belgelerin Türkçe mi yoksa Arapça mı tutulduğunu tefrik etmek için “Bel¬genin Dili” ibaresi belge özetinden önce verilmiştir.
Özetten önce “Belgenin Konusu” başlığını vermenin sebebi ise, her¬hangi bir konuda araştırma yapanların belge özetinin tamamını okumadan bu kısma bakması ve o belgenin kendisini ilgilendirip ilgilendirmediğini kısa yoldan öğrenmesi içindir. Bu kısımda daha çok aşağıdaki konu başlıkları kullanılmıştır:
Cülus
Şehzade Doğumu
Göreve Tayin-Azil
Görev Süresinin Uzatılması
Evlenme-Boşanma
Vasi-Vekil Tayini
Kefalet
Emanet
Tımar-Zeamet Tevcihi
Mülk Alım-Satımı
Hibe
Alacak-Verecek Davaları
Arazi Davaları
Tereke-Miras Davaları
Gasp-Darp-Yaralama-Katl
Tecavüz-Zina
İskân
Asayişin Sağlanması
Sefer-Cihad Emri

12

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Mühimmat-Zahire Temini
Salyane-Tevzi Defteri
Gümrük-İhtisab-Tamga Vergisi
Masraf-Muhasebe Defteri
Bakaya Defteri
Vergi Toplanması-Muafiyeti
Cizye
Esnaf
Narh
Sikke Tashihi
Enfiye Mukataası
Posta Nizamı
Menzilhane İhdası-Nizamı
Maaş/Ücret Talebi-Tahsisi
İhtida
Seyyidlik
Köle Azadı
Mezarlıkların Kullanımı
Mürur Tezkiresi
Göç/Göçün Engellenmesi
Vakfiye
Vakıf Malının Satışı-Kiralanması
Vakıf Malının Korunması
Muharrem M
Safer S
Rebiülevvel RA
Rebiülahir R
Cemaziyelevvel CA
Cemaziyelahir C
Receb B
Şaban Ş
Ramazan N
Şevvâl L
Zilkade ZA
Zilhicce Z
Belgenin tarihi belge özetinden önce verilmiş, bu yapılırken Arapça ay isimlerinde kısaltmaya gidilmiştir. Kısaltmalarda ise genel kabul gören aşağıdaki usul benimsenmiştir:

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 13
Araştırmacılara kolaylık sağlamak amacıyla Hicri tarihlerin Miladi karşılıkları da bu kısımda verilmiş, fakat bugün kullanılan ay isimlerinde kısaltmaya gidilmemiştir. Yine tarihlendirmede belgenin orijinalinde yer alan tarih esas alınmış, belgenin deftere kaydediliş tarihinden bahsolunmamıştır.
Belge özetleri çıkarılırken ortak bir standart belirlenmiş ve mümkün olduğu kadar teferruatlı bilgi verilmiştir. Böylelikle Osmanlıcayı okuyama¬yan araştırıcıların (tarihçi, edebiyatçı, sosyolog, hukukçu, iktisatçı, ilahiyatçı, arkeolog-sanat tarihçisi vd.) belge özetlerinden yararlanarak çalışma yapma¬larına fırsat tanınmıştır. Hangi bilginin kim için nasıl önem arz ettiği tam olarak bilinemeyeceğinden, bu yaklaşım tarzı aynı zamanda bir zorunluluk olarak görülmüştür. Meselâ belgelerde geçen erkek veya kadın şahıs isimleri onomastikle uğraşanların ilgisini çekebileceği gibi hem tarihçi ve sosyolog¬ların hem de ilahiyatçıların işine yarayabilir. Kısacası belge özetleri çıkarı-lırken özeti okuyan kimsenin, şayet belgenin doğru okunup okunmadığı veya özetin doğru çıkarıldığı hususundaki endişeleri bir tarafa bırakılacak olursa, belgenin aslına bakma ihtiyacı en aza indirgenmeye çalışılmıştır.
İfadelerde yer alan “hemze” ve “ayn” işaret ve harfleri işaretle belir¬tilmemiş, yani kesme işareti kullanılmamıştır (örneğin: davet, mana, memur, dava gibi). Özetlerde inceltme işaretinden yararlanılmış (örneğin: kâtib, lâkab, vekâlet, zekât, nikâh gibi), ancak uzatma işaretine yer verilmemiştir (örneğin: vali, çare, miktar, mana, dava gibi). Yine bir yere aidiyeti belirten uzatmalar da kullanılmamıştır (örneğin: Mardini, Savuri, Keşki, Dayşi, Üveysi, Bektaşi, Halveti, Kadiri, Nakşibendi gibi). Bu durum fiziki, iktisadi, idari, hissi gibi kelimelerde de aynen uygulanmıştır.
Mahalle, cadde, sokak, köy, mezra, vadi, yayla-yaylak, kışlak, mev¬ki, dağ, nehir, ova, bağ, bahçe, tarla, cemaat, aşiret, şahıs, esnaf ve para isim¬leri orijinal halleriyle ve eksiksiz olarak verilmiştir. Şahıs isimleri verilirken ilk isimden sonra gelen ibn “bin” şeklinde, bint “binti” şeklinde ve veled-i şeklinde terkipli yazılması gereken kelime ise “veledi” şeklinde verilmiştir.
İsimlerin aksine lâkaplara müdahale edilmiş, el-Hac ibaresi “Hacı”, es-Seyyid “Seyyid”, eş-Şeyh “Şeyh” şeklinde verilmiş; vali, mütesellim, kadı, naip, muhzırbaşı, muhtesip, voyvoda, yeniçeri, dizdar, emin, kethüda, subaşı, köy kethüdası, kizir-pasban-bekçi, müderris, müftü, imam, hoca, hatip, vaiz, müezzin, şemmas gibi bir vazifeye işaret eden ve isimden önce gelen unvanlar küçük harfle başlatılırken Şeyh, Derviş, Halife, Ağa, Bey, Efendi, Beyefendi, Hacı, Seyyid, Molla, Hatun, Maks, Kel, Kör, Topal vs. gibi unvan ve lâkaplar, ister isimden önce ve isterse isimden sonra gelsinler, büyük harfle başlatılarak yazılmıştır.
Herkesin anlayabileceği tarzdaki ifadelere dokunulmamış ve onlar orijinal halleriyle verilmiş, anlaşılmasında zorluk çekileceği düşünülen keli-

14

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

me ve ifadelerde sadeleştirmeye gidilmiştir (örneğin: “manzara”14 yerine misafir odası, dikdörtgen şeklinde tavanı kemerli oda
manasına gelen “beyt-i ezec” yerine kemerli oda, düz ve basık tavanlı oda manasına gelen “beyt-i enbub” yerine basık oda, “beyt-i fireyş”15 yerine yatak odası, “havş” yerine avlu, “neccari” yerine odunluk, “kenef-kenif” yerine tuvalet, “cübb-i ma” yerine su kuyusu, “taşt” yerine leğen, “lenger” yerine büyük sahan, “haranı-hereni” yerine tencere, “tabe” yerine tava, “piştahte” yerine çekmece veya mücevher sandığı, “leçek-laçak” yerine atkı veya örtü, “sim” yerine gümüş, “mai” yerine mavi, “penbe” yerine pamuk denilmiştir). Bunun yanında as-lında “musallebe” olarak geçen ve halk tarafından “maslabe” olarak zikredi-
Bu ibare kayıtlarda Arapça “dad/zad” harfi ile yazıldığından hem manzara hem de mandara şeklinde okunabilmektedir. Mardin halkı tarafından daha çok “man¬dara” şeklinde telaffuz olunmaktadır. Bu isim, Mardin’de, asıl yaşanılan ev kıs-mından hariç olarak inşa edilen ve bir nevi kabul odası olarak kullanılan, çoğun¬lukla da selamlık-misafir odaları için verilmektedir. Mandara/manzara ismi veri¬len bu odalar daha çok uzunlamasına olarak, yüksek, kubbeli ve bazen de “L” harfi şeklinde inşa olunmuşlardır. Ailenin maddi gücü, kalabalıklığı ve çevredeki saygınlığı nispetinde kubbelerin sayısı ve genişliği değişebilmektedir. Odanın pencereleri arasında ev sahibinin zevki ve tercihine bağlı olarak taştan motifler yer almakta ve misafirlere kahve ikram etmek için de kahve ocağı bulunmakta-dır. Bu ibare “195 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin”, yine “242 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin” adlı kitapların hem belge özetlerinin çıkarılmasında ve yayında takip edilen usul kısmında hem de çıkarılan özetlerde pencere olarak ele alınmış, kayıtlarda manzara/mandara şek¬linde geçen ibare pencereli ev veya pencereli oda olarak tavsif edilmiştir. Bu hu¬susun, yani pencereli ev veya pencereli oda ibrelerinin 195 ve 242 numaralı sicil¬ler dikkate alındığında misafir odası bulunan ev olarak dikkate alınması ve de¬ğerlendirilmesi zarureti vardır.
Daha önce yayımlanan “195 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mar¬din”, yine “242 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin” adlı kitap¬larda bu ibare, katiplerin sürekli olarak Arapça “fe” harfini “kaf” şeklinde yaz¬malarından ötürü “fireyş” yerine “kureyş” şeklinde okunmuştu. Mardin’de “kureyş” şeklinde bir kelimenin ancak o evin Kureyş kabilesine mensup kimsele¬rin oturduğu ev şeklinde değerlendirilebileceği yolundaki görüşlerin bizleri tat¬min etmemesi üzerine Kureyş kabilesinin cömertliğine işaret edildiği varsayıla-rak burasının misafir odası olabileceği kanaatine varılmıştı. Ancak bu anlamlan-dırma üzerindeki endişelerin de devam etmesi üzerine katiplerin yanlış yapabile¬cekleri göz önünde bulundurulmuş ve farklı okunduğu zaman ortaya anlamlı bir sonuç çıkıp çıkmadığı konusu gündeme alınmıştır. Nihayet “beyt-i kureyş” yeri¬ne “beyt-i fireyş” okunduğunda yatak odası manasına geldiği dikkate alınarak bu odanın, içerisinde yatak yorganın konulduğu yüklüğün de bulunduğu yatak oda-sını tarif ettiği hususu kabul görmüştür. Yukarıda da zikredildiği üzere daha önce yayımlanmış olan kitaplarda misafir odası olarak kayıtlı bulunan oda yatak odası manasında ele alınmalıdır.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 15
len manzara/mandara, yani misafir odalarındaki kubbeli iki veya üç odayı birbirinden ayıran kemerli ve sütunlu yerler de özetlerde maslabeli oda ola¬rak zikredilmiştir.
Satılan veya alınan mülkün hangi mahalle, köy veya mevkide bulun¬duğu, satan ve alan tarafların isimleri, mülkün cinsi (ev, dükkân, han, ha¬mam, arsa, bağ, tarla), satışı gerçekleşen mülkün evsafı, şayet ev ise kaç katlı, kaç odalı olduğu; varsa avlusu, eyvanı, yazlığı, su kuyusu, mutfağı, kileri, mahzeni, mağarası, deposu, odunluğu, ahırı, tuvaleti belirtilmiştir. Bunun yanında evin/mülkün yola ve çevresindeki evlere/mülklere göre ko¬numu, ev sahibinin doğu-batı-kuzey-güney tarafındaki komşuları da isim ve lâkaplarıyla zikredilmiştir. Yine satışı yapılan ev veya mülkün irsen mi inti¬kal ettiği yoksa satın alma yoluyla mı edinildiği, ayrıca satanın mülk üzerin¬deki hisse miktarı da tasrih olunmuştur. Kayıtlarda komşuluk hukuku, irtifak ve şüfa hakkına ait bilgiler de ayrıntısıyla verilmiştir.
Evlenen tarafların ismi, varsa meslekleri, evlenenlerin rüştüne erişip erişmedikleri, bizzat mı yoksa vekâletle mi evlendikleri, mehr-i muaccel ve mehr-i müeccel miktarları, şahitlerin isimleri, nikâhı kıyanın ismi zikredil-miştir. Yine aynı şekilde boşanan tarafların ismi, varsa meslekleri, boşanma sebebi (ölüm, evi terk, küfür, din değiştirme, inninlik, çocuk olmaması, şiddetli geçimsizlik, şart koşma), boşanma şekli (talak, muhalaa, tefrik, şartlı boşanma), mehrin verilip verilmediği veya kadının mehrinden vazgeçip geçmediği, sekene-nafaka-kisve baha, varsa çocukların kimde kaldığı, ço¬cuklara vasi-veli olarak kimin tayin edildiği de belirtilmiştir.
Din değiştiren/ihtida edenlerin önceki ve din değiştirdikten sonraki isimleri, eskiden hangi dine mensup bulunduğu, hangi mahalle veya köyden olduğu, ayrıca varsa mesleği zikredilmiştir.
Mahkemede görülen dava anlaşmazlıkla ilgili ise anlaşmazlığın se¬bebi, halledildiyse hallediliş biçimi, ikrar ve keşifler, bilirkişi raporları, delil¬ler, inkâr ve ispatlar, şahitlerin şahadetleri, yemin etme-ettirme, yeminden kaçma gibi hususlar belirtilmiştir. Şayet davacı ve davalı vekil tayin ettiyse onların isimleri de yazılmıştır. Böyle davalarla ilgili olarak belge içinde ge¬çen şahitlerin ismi verilmiş, ancak belge altında “şuhudü’l-hal” başlığı altın-da kayıtlı bulunanların isimleri özetin hacmini artıracağı düşüncesiyle veril¬memiştir. Bu kısımda ismi geçenler çoğunlukla diğer belgelerde de yer al-mışlardır.
Terekelerle ilgili belgelerde vefat edenin ismi (baba ismiyle), varsa ait olduğu mahallesi, köyü ve memleketi, mesleği-görevi-statüsü, vefat etme sebebi, eşinin (erkeklerde eş sayısı birden fazla da olabilir) ismi (baba ismiy¬le), varsa çocuklarının ve varislerinin ismi, tereke miktarı, zevcesinin mehir miktarı zikredilmiş; terekesinde yer alan eşyanın cins ve fiyatından söz e¬dilmemiştir. Şayet borçlu olarak vefat ettiyse ve terekesi de açık artırma yoluyla satıldıysa bu hususlar da özette belirtilmiştir.

16

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Salyane ve tevzi defterlerinde yer alan mahalle, köy, aşiret, cemaat ve esnaf isimleri belirtilmiş, bunların ödeyecekleri vergiler veya temin ede¬cekleri zahire miktarı tek tek değil, toplu olarak zikredilmiştir. Masraf def¬terlerinde ise sadece masrafı kimin yaptığı, hangi yıla ait olduğu, masrafın niçin yapıldığı (örneğin elçilik göreviyle giden birisinin yolda yaptığı mas¬raf) ve masrafın miktarı verilmiş, tek tek hangi kalemlere masraf yapıldığı belirtilmemiştir.
İktisadi hayatla ilgili olarak esnaf grupları, esnaf şeyhi, esnafın sayısı ve isimleri zikredilmiştir. Narh kayıtlarında ise narh verilen malların isimleri tek tek belirtilmemiş, bunun yerine hangi esnafa narh verildiği ve narhın tarihinden söz edilmiştir.
Vakfiyelerde vakıfın ismi, neleri/nereleri hangi amaçla vakfettiği, şartları, tevliyeti kime bıraktığı, vakfiyenin tanzim tarihi belirtilmiş, teferrua¬ta gidilmemiştir.
Cihad/sefer veya müdafaa ile ilgili belgelerde askere verilecek ek¬mek ve et, ayrıca hayvanlarına verilecek yem miktarı, eşyanın naklinde kul¬lanılmak üzere verilmesi gereken hayvan adedi gibi teferruat sayılabilecek bilgiler de, askeri tarih açısından önemli olduğu düşünülerek, aynen veril-miştir.
Belgelerde geçen mahalli tabirler ve Türkçe enteresan ifadeler tırnak içinde yazılmıştır.
Defterlerin orijinallerini görme imkânı olmadığından ve mikrofilm¬ler üzerinde çalışıldığından, mikrofilm çekiminden kaynaklanan hatalardan, ayrıca mürekkebin dağılması veya kâtibin yazı üzerinde yaptığı karalamadan ötürü okunamayan yerler …… şeklinde verilmiştir. Okunuşundan emin o¬lunmayan veya tereddüt duyulan yerlerde ise o ibarenin yanına (?) işareti ilave olunmuştur. Yukarıda da belirtildiği gibi enteresan veya orijinal ifade¬ler aynen verilmiş, ancak bunların yanına parantez içerisinde ne manaya geldikleri de yazılmıştır.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 17

18 Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi


252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 19
BİRİNCİ BÖLÜM 252 NOLU MARDİN ŞER’İYE SİCİLİ’NİN BELGE ÖZETLERİ
Sayfa No/Belge No : 1/1
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Vasi Tayini
Belgenin Tarihi : 3 CA 1140/17 Aralık 1727
Özet:
Halen Mardin voyvodası Hacı Sadık Ağanın tavsiyesi ile İstanbullu Hacı Mustafa bin Ahmed Çelebi, Mardin halkından iken vefat eden muhtesib İbrahim Ağanın oğlu Mustafa’nın küçük oğlu Mehmed’e vasi olarak tayin olunmuştur.

½

Arapça
Mülk Al ım-Satımı
Evail-i CA 1140/15-24 Aralık 1727
Sayfa No/Belge No
Belgenin Dili
Belgenin Konusu Belgenin Tarihi

Özet:
Yudri binti Nami adındaki zimminin vekili olan Osman bin Dai, Başedna mahallesinde bulunan güneyi Saho ve Yusuf mülkü, kuzeyi ve do¬ğusu yol, batısı tütüncü Abdullah mülküyle sınırlı mülkünü Kesper veledi Abdullah ve kardeşi Kerabid ile Hanım binti Abdullah’a 65 kuruşa satmıştır.

20

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 1/3
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : İmam Tayini
Belgenin Tarihi : Evahir-i N 1139/3-13 Ocak 1728
Özet:
Mardin kazasına bağlı Bafva köyündeki mescidde imam bulunmadı-ğından, kadı naibi mevlana Seyyid Hamza’nın arzı üzerine, günlüğü iki akçe ile Mahmud Halife imam olarak tayin olunmuştur.
Sayfa No/Belge No : ¼
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı
Belgenin Tarihi : CA 1140/ 15 Aralık1727-13 Ocak 1728
Özet:
İlyas bin Hacı Hüseyin, güneyi yol, doğusu kardeşinin mülkü, kuze¬yi kendisinin diğer mülkü, batısı da Serkis’in mülküyle sınırlı Zerraka ma¬hallesindeki dükkânı Hacı Ömer bin Molla Ali’ye 200 kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 2/5
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Mütevelli Tayini Belgenin Tarihi : 13 Ş 1139/5 Nisan 1727
Özet:
Mardin’de bulunan Şahkulu Bey Vakfı’nın tevliyeti evlada meşruta olup vakfın mütevellisi Ahmed Bey vefat ettiğinden, büyük oğlu Mehmed bu göreve layık iken, vakıfın şartına aykırı olarak, vefat eden kişinin diğer oğlu Ebubekir layık olmamasına ve vakfı da zarara uğratmış olmasına rağmen vakfın tevliyetini üzerine almış, ancak halkın şikayeti üzerine tevliyet beratı tekrar Mehmed’e verilmiştir.
Sayfa No/Belge No : 2/6
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Naib Tayini
Belgenin Tarihi : 1 RA 1140/17 Ekim 1727
Özet:
Amid kadısı Süleyman tarafından 1140 senesi Rebiülevvel ayının bi¬rinci gününden itibaren Amid kazasına bağlı Mardin nahiyesi naibliğine Hüseyin Efendi tayin olunmuştur.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 21
Sayfa No/Belge No : 2/7
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Nakibüleşraf Kaymakamı Tayini
Belgenin Tarihi : 4 RA 1140/20 Ekim 1727
Özet:
Nakibüleşraf kaymakamı Seyyid Mehmed Zeynelabidin el-Hüseyni Efendi, 1140 senesi Rebiülevvel ayının ortasından itibaren Amid kazasına Abdurrahman Efendi’yi, o da Mardin kazasına Seyyid Ali’yi kaymakam olarak tayin etmiştir.
Sayfa No/Belge No : 2/8
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Tımar Tevcihi Belgenin Tarihi : 21 B 1140/3 Mart 1728
Özet:
İsmail adlı birisi, Amid ve Nusaybin sancaklarında Mardin ve diğer nahiyelerinde Hamis adlı köy ve diğerlerinden 13.576 akçe tımara mutasarrıf olan Mehmed’in tımarı iki kılıç olduğundan başka, iki sancakta olan tasarru¬funun kanuna aykırı olduğunu söylemiş ve Nusaybin sancağı Nehr-i Dere nahiyesi Yenice köyü ve diğerlerinden 7.576 akçelik bir kılıcın kendisine verilmesini istemiştir. Durumun tahkik olunması ve eğer İsmail’in dediği doğru ise alaybeyisi bayrağı altında sefere gitmesi şartıyla Nusaybin sanca¬ğında Yenice köyü ve diğerlerinden 7.576 akçelik tımarı tasrruf etmesi husu¬sunda kendisine berat verilmiştir.
Sayfa No/Belge No : 3/9
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Vergi Muafiyeti Belgenin Tarihi : Tarih Bulunmamaktadır
Özet:
Haydar(?) oğullarından Osman, Halil ve Tataroğlu Behlül adlı kişiler divan-ı hümayuna dilekçe gönderip, Mardin nahiyesinde bulunan Habbaze köyünde sakin ve askeri taifesinden olduklarını, tasarruflarında emlâk ve arazileri yok iken bazı ehl-i örf taifesinin kendilerinden kanunsuz olarak tekalif-i şakka istediklerini bildirmişler ve bunun menini talep etmişlerdir. Bunun üzerine emir gönderilerek durumun teftişi ve eğer bu kişilerin üzerle¬rinde emlâk ve arazileri yok ise tekalif-i şakka ile rencide edilmemeleri em-redilmiştir.

22

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 3/10
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Aşçı Tayini
Belgenin Tarihi : 5 N 1139/26 Nisan 1727
Özet:
Mardin’de Kasım Padişah Vakfı’ndan almak üzere günlüğü beş akçe vazife ile aşçı olan Mahmud veledeş vefat ettiğinden, bu vazifenin Taha’ya tevcih olunması ve kendisine berat verilmesi için vakfın mütevellisi İsma-il’in arzı üzerine, günlüğü beş akçe ile Taha’nın aşçı olması hususunda berat verilmiştir.
Sayfa No/Belge No : 3/11
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Tımar Tevcihi Belgenin Tarihi : Tarih Bulunmamaktadır
Özet:
Nusaybin sancağında Dere nahiyesinde Yenice köyü ve diğerlerin¬den 7.576 akçelik bir kılıç tımar, diğer bir kılıç tımara ilhak olunup Mehmed üzerinde olmakla, kanun üzere ayrılması ve bir kılıcın İsmail’e tevcih olunup eline berat verilerek zabt ettirilmesi hususunda Mardin voyvodasına gönderi¬len buyruldu.
Sayfa No/Belge No : 4/12
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Hazine Nakli Belgenin Tarihi : 2 L 1139/23 Mayıs 1727
Özet:
İstanbul’dan Hemedan’a varınca yol üzerinde bulunan kadılar, müte-sellimler, voyvodalar, kethüda yerleri, yeniçeri serdarları, kale dizdarları, neferat ağaları, köylerin zabitleri ve ayan-ı vilayetin iş erlerine; İstanbul’dan Hemedan tarafına gönderilen hazinenin “hangi kazaya varırsa, emin ve mah¬fuz yerlerde korunması, geceleri bekletilmesi, yollarda yeterli miktarda gü¬venilir silahlı kişiler tayin edilmesi, karadan karaya, köyden köye salimen ulaştırılması, yok eğer ulaştırılmaz ise sorumluların haklarından gelineceği” hususunda gönderilen ferman.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 23
Sayfa No/Belge No : 5/13
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Zahire Nakli
Belgenin Tarihi : Evasıt-ı L 1139/22-31 Mayıs 1727
Özet:
İsfehan tarafı için istenen zahire, asker ve yük hayvanlarının henüz gönderilmediği, bunların bir an önce tamamlanarak gönderilmesi, aksi tak¬dirde sorumluların haklarından gelineceğinin bilinmesi hususunda ferman.

6/14
Türkçe

Mardin-Nusaybin Menzillerine Beygir İlavesi

25 N 1139/16 Mayıs 1727
Sayfa No/Belge No
Belgenin Dili
Belgenin Konusu
Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin ve Nusaybin kadıları, Mardin voyvodası Hacı Sadık, ahali-yi vilayet, kethüda yerleri ve yeniçeri serdarlarına; Mardin ve Nusaybin’de Bağdad ve Basra taraflarına giden ulaklar için bir miktar akçe ile menzil kurulmuş iken, bu defa Acem seferi dolayısıyla Bağdad, Basra ve Hemedan tarafına mühim işler için giden ulakların çokluğundan dolayı tayin olunan miktar akçe ile adı geçen menzillerin çevrilmesinin mümkün olmadığı, İs-tanbul’dan gönderilen ve serhadd-i İslamiyeden İstanbul tarafına önemli işler için gelen ulakların menzile ulaştıklarında beygir bulamadıklarından reaya fukarasının beygirlerine bindikleri ve yolda o beygirler dahi yoruldukların-dan tüccarın yüklerini yıkıp beygirlerini alıp bu suretle halka zulmettikleri, bunun önlenmesi için Mardin ve Nusaybin menzillerinde olan yirmi beşer beygir üzerine onar beygir daha ilave olunduğu ve bunların ücretinin de Mardin voyvodalığı mukataası malından ödenmesi hususunda gönderilen ferman.
Sayfa No/Belge No : 7/15
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Tımar Tevcihi Belgenin Tarihi : Tarih Bulunmamaktadır
Özet:
Diyarbekir valisi vezir Mehmed Paşa’ya; 35 (1135) senesinden beri Amid sancağı Mardin nahiyesinde Burhan adlı köy ve diğerlerinden 6.000 akçe tımara, orta boylu ela gözlü açık kaşlı aşiret Beyi Mehmed beratla me¬mur olmuş, Van seferlerinde ve muhafazalarda emrindeki askeriyle birlikte alaybeyisi bayrağı altında hizmetinde mevcut bulunmuş ve 38 (1138) ruz-ı Kasımından sonra zuema ve erbab-ı tımar ile izinli olarak Diyarbekir’e gel-miştir. Bu sırada Mustafa adındaki birisi Mehmed’in firar ettiğini söylemiş

24

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

ve tımar Gence seraskeri tarafından kanuna aykırı olarak Mustafa’ya veril-miştir. Mehmed’in itirazı ve durumun araştırılması üzerine tımarın eski sahi¬bi olan aşiret beyi Mehmed’in beratı yenilenmiştir.
Sayfa No/Belge No : 8/16
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Av Kuşlarının Tedariki
Belgenin Tarihi : 28 ZA 1139/17 Temmuz 1727
Özet:
Diyarbekir sancağında bulunan doğancıbaşılığı defterine tabi olan yerlerin kadılarına; Hassa çakırcıbaşısı Rüstem’in İstanbul’a gönderdiği dilekçesinde berat ile tayin olunmuş hassa çakırlıkcıları ve evlatlarının 1139 senesine mahsub olmak üzere İstanbul’a çakır göndermediklerinden bahset¬tiği, ellerinde mühürlü hizmet tezkiresi olmayan Müslümanlardan yüz ellişer ve zimmilerden üçer yüz akçe miri müjde-baha, resm-i küvvare, resm-i arusane, cürm ve cinayet, bad-ı hava, beytül-mal ve diğer az veya çok hak ve vergilerinin tahsil edilip hassa çakırların yiyecek baha ve icap eden tamirat¬larına sarf edilmek üzere vergilerin toplanması ile ilgili emir.
Sayfa No/Belge No : 8/17
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Zahire Nakli
Belgenin Tarihi : 15 C 1139/7 Şubat 1727
Özet:
Diyarbekir eyaletine mutasarrıf vezire; Mardin voyvodası Hacı Sa-dık’ın İstanbul’a gönderdiği mektubunda Amid sancağında Turaclu nahiye¬sinde Haslud (?) köyü ve diğerlerinden 20.000 akçe zaamete mutasarrıf olan Siyavuş’un Mardin’de mübayaası ferman olunan zahirenin nakline memur olduğu, bu nedenle sancağı askeriyle bayrağı altında mevcut bulunmadı diye zeametine zarar gelmemesi için kaydına şerh verilmesi isteği üzerine şerh verilmiştir.
Sayfa No/Belge No : 9/18
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Zahire Tedariki Belgenin Tarihi : 28 CA 1139/21 Ocak 1727
Özet:
Baş tarafı eksik bir kayıt olmakla birlikte, sefere giden askerler için konakladıkları yerlerde kendileri için gerekli olan zahirenin temin edilmesi ile ilgili ferman olduğu anlaşılmaktadır.


252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili B
elge Özetleri ve Mardin 25
Sayfa No/Belge No : 9/19
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Kasım Padişah Vakfı Gelirleri
Belgenin Tarihi : Evasıt-ı C 1139/3-12 Şubat 1727
Özet:
Mardin’de bulunan Kasım Padişah Vakfı’nın mütevellisi İsmail, arzıhal gönderip, adı geçen vakfın gelirlerinden olup Mardin ve Diyarbekir’de bulunan dükkânlar ve evlerin kiraları için bundan önce vakıf mütevellilerinin aç gözlülükleri sebebiyle kiracıların her birinden birer mik¬tar fazladan akçe aldıklarını, aldıkları fazlalığı da vakfa vermediklerini bu nedenle vakfı zarara uğrattıklarını, kiracılardan kirayı istediğinde ise verme¬diklerini söylemiş ve konunun hallini istemiştir. Bunun üzerine konunun teftişi ve halledilmesi hususunda Amid ve Mardin kadılarına emir gönderil-miştir.
Sayfa No/Belge No : 9/20
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin K
onusu : Zeamet
Belgenin Tarihi : Tarih Bulunmamaktadır
Özet:
Abdullah adındaki zaimin, Mardin sancağında Gökçekaya nahiyesi¬ne tabi Kırkit (?) adlı köyün zeametinin berat ile kendilerine verildiğini ve buna kimsenin karıştırılmaması gerektiğine dair İstanbul’a gönderdiği arzıhal.
Sayfa No/Belge No : 10/21
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Berat Tecdidi
Belgenin Tarihi : 18 N 1138/ 11 Mayıs 1727
Özet:
Ahmed adlı birisi askeri olduğu halde Mardin mizan-ı harir mukata-asını üzerine almış, fakat bu mukataayı idareye gücü yetmediğinden ve bu mukataa daha önceleri beratını kaybetmiş olan Seyyid Osman üzerinde bu¬lunduğundan, beratın yenilenmesini isteyen Osman’ın isteği doğrultusunda 1138 senesi Receb ayının on yedinci günü tarihiyle Osman’ın beratı yeni-lenmiştir.

26
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 11/22
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Tımar Tevcihi Belgenin Tarihi : Tarih Bulunmamaktadır
Özet:
Amid sancağında Turaclu nahiyesinde Tell Hamis köyü ve diğerle¬rinden 5.592 akçe tımara mutasarrıf Mehmed vefat edip tımar boş kaldığın-dan, Mardin alaybeyisi Seyyid Hamza’nın tavsiyesi ile tımar, 1137 senesi Receb ayının 19. günü vezir Ahmed Paşa tarafından, uzun boylu, ela gözlü, açık kaşlı Seyfullah’a tevcih olunup tahvil hükmü verilmiştir. Daha sonra ruznamçe-i hümayuna bakıldığında adı geçen tımarın 29.928 akçelik zeamet olduğu ve mutasarrıfı olan Mehmed veledi İbrahim’in vefatından sonra bu tımarın Seyyid Mehmed’e beratla tevcih olunduğu kaydı görülmüştür. San¬cağında sakin olup alaybeyisi bayrağı altında sefere gitmesi şartıyla 5.592 akçelik tımarın, Mehmed’in vefatından ötürü Seyfullah’a tevcih olunduğuyla ilgili ferman.

11/23
Türkçe
İmam Tayini
28 R 1138/20 Şubat 1727
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin’de bulunan Şeyh Eminüddin Bimarhanesi Vakfı’ndan almak üzere günlüğü iki akçe ile imam olan İbrahim vefat etmiş ve yeri boş kalmış-tır. Vakıf şartlarına aykırı olarak, askeri berat ile, günlüğü üç akçeye Şeyh Ali adındaki birisinin bu vazifeye geldiği, ancak bu kişinin vakfı zarara uğ-rattığı, bu nedenle vakfın mütevellisi Abdullah tarafından yine günlüğü iki akçe karşılığında Ahmed adındaki birisinin tavsiye edildiği ve bu vazifenin Ahmed’e verildiği ile ilgili berat.
12/24 Türkçe
Zahire Temini 1139/1726-1727
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin’de bulunan aşiret ve köylerden, 1139 senesine ait, toplanma-sı istenen buğday ve arpa miktarını gösterir mübayaa defteri.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 27
Sayfa No/Belge No : 13-14/25
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Zahire Nakli
Belgenin Tarihi : 20 CA 1138/24 Ocak 1726
Özet:
Tebriz tarafları için önceden satın alınması istenen zahireden, Tebriz tarafına nakl olunandan başka Koçhisar ambarında kalan 30.000 kile zahire¬nin Tebriz tarafına nakli emredildiğinden, zahirenin Bağdad’a gönderilmek üzere Musul’a nakli için gerekli olan yük hayvanlarının ücretlerinin, 1137 senesi vergilerine mahsuben Mardin voyvodalığı malından karşılanması, geride kalan zahirenin ise bozulabileceği, bu nedenle kalan zahirenin yeni mahsul ile değiştirilmesi gerektiğine dair Mardin kadısı, Mardin tarafında zahire mübayaası için görevlendirilen dergah-ı ali kapıcıbaşılarından Hasan, Mardin voyvodası Hacı Sadık, ayanı vilayet ve iş erlerine gönderilen ferman.
Sayfa No/Belge No : 14/26
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Zahire Nakli Belgenin Tarihi : Tarih Bulunmamaktadır
Özet:
Mardin’den Bağdad’a gönderilmesi gereken zahireden arta kalan kısmının yeni mahsul zahireden ayrılması için Mardin kadısı, dergah-ı ali kapıcıbaşılarından olup Mardin taraflarında zahire mübayaasına memur olan Hasan Ağa ve Mardin voyvodası Sadık Ağaya gönderilen ferman.

14/27
Türkçe
Nakibüleşraf Kaymakamı Tayini
1 C 1139/4 Şubat 1726
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Seyyid Mehmed Zeynelabidin el-Hüseyni tarafından 1139 senesi Cemaziyelevvel ayının birinci gününde Amid ve kazalarının nakibüleşraf kaymakamlığı Seyyid Abdulkerim Efendiye tevcih olunmuştur. O da Mardin nakibüleşraf kaymakamlığını İbrahim Efendiye vermiş ve seyyidlerden her¬hangi bir bahaneyle vergi alınmaması, kendilerine hürmette kusur edilmeme¬sini istemiştir.

28

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa
No/Belge No : 15/28
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Naib Tayini
Belgenin Tarihi : 1 Receb 1138/5 Mart 1726
Özet:
Amid kadısı Hüseyin Efendi tarafından, 1138 senesi Receb ayında, Mardin naibliği Seyyid Hamza’ya tevcih olunmuştur.
15/29
Türkçe
Asker İhtiyacının Tedariki
18 C 1138/21 Şubat 1726
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Hemedan seraskerinin yanına gitmesi ferman olunan 2.500 nefer dergah-ı mualla cebecilerinin konakladıkları yerlerde tayinatları için günde¬lik her bir nefere birer çift ekmek, her altı neferine bir okka et, ayrıca nakliye için her on nefere yük beygiri verilmesi ve masrafın, kazaların vergileri kar¬şılığında, kaza halkı tarafından ödenmesi, o yıla ait vergi borcu olmayanların da gelecek yılın vergisine mahsuben karşılanmak üzere kendilerinden tahsil olunması ve halk tarafından buna dair mühürlü temessük alınması, cebelilere bu konuda hiçbir sıkıntı çektirilmemesi ile ilgili Üsküdar’dan Hemedan’a serasker yanına varıncaya kadar yol üzerinde bulunan kadılar, voyvodalar, emval-ı miri tahsildarları, serdarlar, ayanlar ve vilayetin iş erlerine gönderi¬len ferman.
Sayfa No/Belge No : 16/30
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Zahire Nakli
Belgenin Tarihi : 8 RA 1138/14 Kasım 1725
Özet:
Tebriz tarafı için toplanması istenen 90.000 kile buğday ve arpadan, Tebriz tarafına gönderilenden arta kalan miktarın Bağdad’a gönderilmesi emr olunmuş, bu miktardan 60.000 kile Tatvan iskelesine nakl olunmuş iken 30.000 kilesi Koçhisar ambarında kalmış, arta kalan miktarın Musul’a ta¬şınması için Diyarbekir’den 600 yük hayvanı istenmiştir. Ayrıca Mardin’den de gerekli miktarda yük hayvanının temin edilmesi hususunda dergah-ı mu-alla kapıcıbaşılarından olup Mardin taraflarında zahire toplamakla görevlen¬dirilen Receb’e ve Mardin voyvodası Sadık Ağaya gönderilen ferman.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 29
Sayfa No/Belge No : 17/31
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Asker İhtiyacının Tedariki
Belgenin Tarihi : 28 C 1139/20 Şubat 1727
Özet:
İsfehan seraskeri vezir Ahmed Paşanın maiyyetinde bulunmak üzere 2.074 nefer dergah-ı mualla cebecilerinin İskenderun’dan vezir Ahmed Pa-şanın yanına varıncaya kadar kendilerine lazım olan ekmek ve etin, atları için gerekli olan arpanın ve diğer eşyaların taşınması için gerekli olan ücretin İskenderun’dan Nusaybin’e kadar olan kısmının Haleb muhassallığı malın-dan, Nusaybin’den Musul’a kadar olan kısmının da Mardin voyvodalığı malından ödenmesi hususunda Musul beylerbeyi İsmail’e ve Musul kadısına gönderilen ferman.
Sayfa No/Belge No : 17/32
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Asker İhtiyacının Tedariki
Belgenin Tarihi : 29 C 1139/21 Şubat 1727
Özet:
İsfehan seraskeri vezir Ahmed Paşanın maiyyetinde bulunmak üzere Konya, Aksaray, Kayseri, Adana, Tarsus, Antakya, Kilis, Rakka kazaları ve etrafındaki kazalardan her bayrağı 150’şer nefer olmak üzere 15 âlâ bayrak dergah-ı mualla yeniçeri serdengeçti bayrakları neferatı tahrir olunup, Nu¬saybin’e geldiklerinde, Nusaybin’den Musul’a kadar kendileri için gerekli olan tayinatın günlük her nefere bir çift ekmek, her beş nefere bir okka et verilmesi ve bunun ücretinin voyvodalık malından karşılanması ile ilgili Mardin kadısına ve Mardin voyvodası Hacı Sadık’a gönderilen ferman.
Sayfa No/Belge No : 18/33
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Zaviyedar Tayini Belgenin Tarihi : 23 R 1139/18 Aralık 1726
Özet:
Mardin’de bulunan İbrahim Bey Zaviyesi’nin zaviyedarı olan Seyyid Mehmed vefat ettiğinden, boş kalan zaviyedarlık vazifesi 1139 senesi Rebiülahir ayının 12. gününden itibaren, günlük beş akçeye yeğeni Seyyid Abdulbaki’ye tevcih olunmuş, ücretinin de vakıf malından alınması isten-miştir.

30

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 18/34
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Fetihhan Tayini Belgenin Tarihi : 24 CA 1139/17 Ocak 1727
Özet:
Mardin’de bulunan Kasım Padişah Vakfı’ndan almak üzere günlüğü on beş akçe vazife ile fetihhan olan Seyyid Mehmed’den boşalan bu göreve 1139 senesi Cemaziyelevvel ayının 14. günü yine on beş akçe vazife ile Seyyid Abdulbaki Halife tayin olunmuştur.
Sayfa No/Belge No : 19/35
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Mukataa İltizamı Belgenin Tarihi : Tarih Bulunmamaktadır
Özet:
Mardin ve Nusaybin makataası gayr-ı ez kalemiyye senelik 47.600 buçuk kuruş malı olup 1138 senesi zabtı, halen Bağdad valisi olup İsfehan canibi seraskeri Ahmed Paşa uhdesinde haremeyn-i şerifeyn kaleminden ihrac ve 1139 senesi Cemaziyelahir ayının onuncu günü tarihli berat ile ilti¬zama verilmiştir. 1139 Mart ayı başından sene tamamına değin aşar-ı şeriye, rüsumat-ı örfiye, cürm ve cinayet, bad-ı heva, mal-ı gayb, mal-ı mefkud, adet-i ağnam ve beytülmal-ı amme ve hassaya ait cüzi ve külli vergiler bu iltizama dahildir.
Sayfa No/Belge No : 20/36
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Zahire Alımı
Belgenin Tarihi : 20 CA 1139/13 Ocak 1727
Özet:
1139 senesinde İsfehan üzerine yapılacak olan sefer öncesinde asker için zahire alınacağının duyurulması üzerine bazı mübayaacıların tamah gösterip pahalı zahire satacakları haber alındığından bunu engellemesi için mübaşir görevlendirilmiş, bu mübaşirden fiyat artışını ve devletin zarara uğratılmasını engellemesi istenmiştir.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 31
Sayfa No/Belge No : 20/37
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Zahire Alımı Belgenin Tarihi : Tarih Bulunmamaktadır
Özet:
İsfehan üzerine memur olan askerlerin tayinatları için satın alınması ferman olunan zahirenin rayici üzerine satın alınması hususunda Mardin kadısına gönderilen mektup.
Sayfa No/Belge No : 21/38
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Askerin Tayinatı ve Teftişi
Belgenin Tarihi : 7 Ş 1139/30 Mart 1727
Özet:
İsfehan canibi seraskeri Ahmed Paşanın maiyyetinde tertip olunan askerler için gerekli olan tayinatların usulüne uygun verilmesi ve askerin sayılması hususunda Üsküdar’dan Diyarbekir, Musul ve Kirmanşah’a varın-caya kadar yol üzerinde bulunan bütün kadılar ve menzil mübaşirlerine yazı-lan emir.
Sayfa No/Belge No : 22/39
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Zahire Temini
Belgenin Tarihi : 25 L 1138/26 Haziran 1727
Özet:
Dergah-ı ali kapıcıbaşılarından Hasan Ağa tarafından, Mardin taraf¬larında toplanıp Koçhisar’da ambara konulan 90.000 İstanbul kilesi buğday ve arpanın Tatvan iskelesi ve Musul tarafına gönderilen buğdaydan arta ka¬lan kısmının yeni mahsul ile değiştirilmesi ve aynı deftere kaydolunması Mardin voyvodası Hacı Sadık’tan istenmiştir. 19.776 İstanbul kilesi arpa ve 2.185 İstanbul kilesi buğday olmak üzere toplam 21.961 kile zahire mütesel¬lim Veli’ye teslim olunmuş ve kendisinden bunu yeni mahsulle değiştirmesi istenmiştir.

32

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 22/40
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Saka Tayini
Belgenin Tarihi : Evahir-i B 1138/24 Şubat-4 Mart 1726
Özet:
Mardin dışında bulunan Cihangiriye Medresesi’nde günlüğü dört ak¬çeye saka olan Halil, oğlu İsmail lehine bu görevden çekilmiştir. İsmail de ehil olduğundan bu göreve tayin edilmiştir.
Sayfa No/Belge No : 22/41
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Çekirge Afeti ve Zahire Temini
Belgenin Tarihi : 6 Z 1139/25 Temmuz 1727
Özet:
Mardin ve Nusaybin kazalarından satın alınması istenilen 80.000 ki¬le buğday ile 100.000 kile arpanın ücreti için gerek İstanbul’dan gönderilen, gerekse 1139 senesi Mardin mukataası malından ve 1140 senesi cizyesinden havale olunan miktar 50.000 kuruş iken o taraftaki kazalarda çekirge afeti meydana geldiği, mahsulün zarara uğradığı, bu nedenle istenilen zahirenin satın alınmasının mümkün olmadığı ve satın alınmak istenilen zahirenin Kirmanşah taraflarından satın alınacağı ile ilgili halen Mardin voyvodası Hacı Sadık Ağaya gönderilen buyruldu.
Sayfa No/Belge No : 23/42
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Zahire Tedariki Muafiyeti
Belgenin Tarihi : 29 L 1138/30 Haziran 1726
Özet:
Mardin kadısı Seyyid Hüseyin İstanbul’a gönderdiği dilekçede, Mardin ve Nusaybin taraflarından istenen 40.000 kile buğday ile 80.000 kile arpayı Mardin voyvodası Hacı Sadık’ın tedarik ve nakl etmesinin güç oldu-ğunu, dergah-ı mualla kapıcıbaşılarından Hüseyin tarafından Koçhisar amba¬rına konulan zahireden başka Diyarbekir tarafından Mardin üzerine yükleni¬len hissenin kaldırılması gerektiği bildirmiş ve bunun kaldırıldığına dair Amid ve Mardin kadılarına ferman gönderilmiştir.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 33
Sayfa No/Belge No : 23/43
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Zeamet Tezkiresi Belgenin Tarihi : 21 R 1139/14 Mart 1727
Özet:
Diyarbekir valisine; Mardin alaybeyi Seyyid Hamza’nın gönderdiği mektupta Mardin’e bağlı Kefertut köyü ve diğerlerinden 35.171 akçelik ze¬ametin İran seferi sırasında sahipsiz olduğunun görüldüğü ve burasının Ahmed adlı kişiye verilmesi istenmiş, ancak yapılan araştırmada burasının Hüseyin adlı birisinin üzerinde kayıtlı olduğu görülmüş ve sancakta oturma-sı, alaybeyisi sancağı altında sefere katılması ve bunu berat ettirmesi şartıyla Ahmed’e tezkire verilmiştir.

24/44
Türkçe
Asker Tahriri ve Tayinatı
18 C 1138/21 Şubat 1726
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Üsküdar’dan Konya’ya ve Konya’dan Luristan’a varıncaya kadar yol üzerindeki kazaların kadıları, kethüda yerleri, yeniçeri serdarları, emval-ı miri tahsildarları, ayanlar ve vilayetin iş erlerine; Luristan seraskeri Ahmed Paşanın maiyyetinde bulunmak üzere Anadolu tarafından tahriri ferman olunan ağa ve zabitan ile beraber 500 nefer sağ garip serdengeçtileri neferatının tayinatları için neferatın ağalarından bayraklarını açmaları, nefer¬lerini tahrir etmeleri, tahrir olunan neferlerin tayinatlarını her menzilde ver¬meleri, Konya’ya vardıklarında neferlerini tekrar saymaları ve tekmil etme¬leri, memur edildikleri yere varınca her bir ağaya gündelik beş çift ekmek, iki okka et ve bir kile arpa; her bir kethüda, başçavuş ve alemdara günlük ikişer çift ekmek, bir okka et ve yarımşar kile arpa; her on beş zabitana ikişer çift ekmek, bir okka et ve yarımşar kile arpa; her bir nefere birer çift ekmek, beş neferine bir okka et ve bir kile arpa verilmesi, ayrıca nakliye ve su taşı-mak için kullanılan on beş beygir için günlük iki kile arpanın kazaların teka¬liflerine mahsub olunması kaydıyla karşılanması ve buna dair mühürlü temessük alınması, emval-ı miri tahsildarlarının bu temessük gereğince alı-nan bu malzemeyi halkın tekaliflerine mahsub saymaları gerektiğiyle ilgili ferman.

34

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 25/45
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Asker Tahriri ve Tayinatı
Belgenin Tarihi : 3 C 1138/6 Şubat 1726
Özet:
Halen Bağdad valisi olup Luristan tarafında serasker olan vezir Ahmed Paşanın yanına varıncaya kadar yol üzerinde bulunan bütün kadılar, kethüda yerleri, yeniçeri serdarları, ayanlar, vilayetin iş erleri ve emval-ı miri tahsildarlarına; Luristan seraskeri Ahmed Paşanın maiyyetinde bulunmak üzere Anadolu tarafından tahriri ferman olunan ağa ve zabitan ile beraber 500 nefer sipeh terakkilü(?) neferatının tayinatları için neferatın ağalarından Amasya’da bayraklarını açmaları, neferlerini tahrir etmeleri tahrir olunan neferlerin tayinatlarını her menzilde vermeleri, memur edildikleri yere varın-ca her bir ağaya gündelik beş çift ekmek, iki okka et ve bir kile arpa; her bir kethüda, başçavuş ve alemdara günlük ikişer çift ekmek, bir okka et ve ya¬rımşar kile arpa; her on beş zabitana ikişer çift ekmek, bir okka et ve yarım-şar kile arpa; her bir nefere birer çift ekmek, beş neferine bir okka et ve bir kile arpa verilmesi, ayrıca nakliye ve su taşımak için kullanılan on beş beygir için günlük iki kile arpanın kazaların tekaliflerine mahsub olunması kaydıyla karşılanması ve buna dair mühürlü temessük alınması, emval-ı miri tahsil¬darlarının bu temessük gereğince alınan bu malzemeyi halkın tekaliflerine mahsub saymaları gerektiğiyle ilgili ferman.

25/46
Türkçe
Mütevelli Tayini
8 L 1139/29 Mayıs 1727
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Nusaybin’de bulunan hazreti İmam Zeynelabidin Vakfı’nın mütevel¬lisi olan evlad-ı vakıftan Ali’nin başka yerde oturduğundan mütevelliliğin boş kaldığı, bu görevin yine evlad-ı vakıftan Seyyid Mehmed Halifeye ve¬rilmesi için Nusaybin kadısı mevlana Seyyid Hamza’nın arzı ve bunun 1139 senesi Zilkade ayının 17. günü kabul edildiğiyle ilgili ferman.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 35
Sayfa No/Belge No : 26/47
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Asker Tahriri ve Tayinatı
Belgenin Tarihi : 18 C 1138/21 Şubat 1726
Özet:
Üsküdar’dan Luristan’a varıncaya kadar yol üzerinde olan kazaların kadıları, kethüda yerleri, yeniçeri serdarları, emval-ı miri tahsildarları, ayan¬lar ve vilayetin iş erlerine; Luristan seraskeri Ahmed Paşanın maiyyetinde bulunmak üzere Anadolu tarafından tahriri ferman olunan ağa ve zabitan ile beraber 500 nefer sağ ulufeciler serdengeçtileri neferatının tayinatları için neferatın ağalarından bayraklarını Merzifon’da açmaları, neferlerini tahrir etmeleri, tahrir olunan neferlerin tayinatlarını her menzilde vermeleri, me¬mur edildikleri yere varınca her bir ağaya gündelik beş çift ekmek, iki okka et ve bir kile arpa; her bir kethüda, başçavuş ve alemdara günlük ikişer çift ekmek, bir okka et ve yarımşar kile arpa; her on beş zabitana ikişer çift ek¬mek, bir okka et ve yarımşar kile arpa; her bir nefere birer çift ekmek, beş neferine bir okka et ve bir kile arpa verilmesi, ayrıca nakliye ve su taşımak için kullanılan on beş beygir için günlük iki kile arpanın kazaların tekalifle¬rine mahsub olunması kaydıyla karşılanması ve buna dair mühürlü temessük alınması, emval-ı miri tahsildarlarının bu temessük gereğince alınan bu mal¬zemeyi halkın tekaliflerine mahsub saymaları gerektiğiyle ilgili ferman.

26-27/48
Türkçe
Asker Tahriri ve Tayinatı
3 C 1138/6 Şubat 1726
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Üsküdar’dan Luristan’a varıncaya kadar yol üzerinde bulunan kaza¬ların kadıları, kethüda yerleri, yeniçeri serdarları, emval-ı miri tahsildarları, ayanlar ve vilayetin iş erlerine; Luristan seraskeri Ahmed Paşanın maiyyetinde bulunmak üzere Anadolu tarafından tahriri ferman olunan ağa ve zabitan ile beraber 500 nefer silahdar terakkilü(?) neferatının tayinatları için neferatın ağalarından bayraklarını Zile’de açmaları, neferlerini tahrir etmeleri, tahrir olunan neferlerin tayinatlarını her menzilde vermeleri, me¬mur edildikleri yere varınca her bir ağaya gündelik beş çift ekmek, iki okka et ve bir kile arpa; her bir kethüda, başçavuş ve alemdara günlük ikişer çift ekmek, bir okka et ve yarımşar kile arpa; her on beş zabitana ikişer çift ek¬mek, bir okka et ve yarımşar kile arpa; her bir nefere birer çift ekmek, beş neferine bir okka et ve bir kile arpa verilmesi, ayrıca nakliye ve su taşımak için kullanılan on beş beygir için günlük iki kile arpanın kazaların tekalifle¬rine mahsub olunması kaydıyla karşılanması ve buna dair mühürlü temessük

36

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

alınması, emval-ı miri tahsildarlarının bu temessük gereğince alınan bu mal¬zemeyi halkın tekaliflerine mahsub saymaları gerektiğiyle ilgili ferman.

27/49
Türkçe
Mukataa Tevcihi
3 C 1138/6 Şubat 1726
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Halen Mardin voyvodası Hacı Sadık Ağa, Mardin kadısı ve vilayet işerlerine; 1139 senesi Mart ayı başından sene sonuna kadar Mardin mukata-asının Mardin voyvodası Sadık Ağaya tekrar verildiği ile ilgili ferman.


28/50
Türkçe
Levent Askeri Teşkili
10 N 1138/12 Mayıs 1726
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili
Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin voyvodası Hacı Sadık, ve dergah-ı mualla gedüklülerinden İbrahim’e; halen Bağdad valisi olup Hemedan tarafı seraskeri olan vezir Ahmed Paşanın maiyyetinde mevcut olmak üzere Siverek, Sumeysat, Bucak, Mardin, Diyarbekir ve o havalide savaşabilecek güçte olan gençlerden olu¬şan iki bin nefer piyade ile bin nefer süvari levendatın teşekkül ettirilip bun¬ların başına bölükbaşılar ve bir de başbölükbaşı nasb ve tayin edilmesi, tes¬limi lazım gelen iki bin nefer piyadenin bahşiş, ulufe ve zahire bahaları için yetmiş dört bin yedi yüz yetmiş üç kuruş ve bin nefer süvarinin masrafı için elli iki bin sekiz yüz doksan bir kuruş nakit olarak hazine-i ammeden veril¬mesi, fakat zikredilen bin nefer süvari yerine bin nefer piyadenin daha hazır-lanması ve bu bin nefer piyadenin de masrafları için otuz yedi bin üç yüz seksen altı buçuk kuruş verilmesi gerektiği, toplam üç bin nefer piyadenin silahlarının tam olarak hazırlanması, bin nefer süvarinin yerine hazırlanan bin nefer piyadenin masrafları için ayrılması gereken otuz yedi bin üç yüz seksen altı buçuk kuruşun bin nefer süvarinin masrafı olan elli iki bin sekiz yüz doksan bir kuruştan çıkarılarak bundan arta kalan on beş bin beş yüz dört buçuk kuruşun zahire nakli ve diğer masraflar için hıfz olunması husu¬sunda gönderilen ferman.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 37
Sayfa No/Belge No : 29/51
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Asker Tayinatı Belgenin Tarihi : 28 C 1138/3 Mart 1726
Özet:
Hemedan tarafı seraskeri olan vezir Ahmed Paşanın maiyyetinde mevcut bulunmak üzere İstanbul’dan tayin olunan dört orta ile Anadolu tara¬fından iki bin beş yüz nefer dergah-ı mualla cebecilerinin her bir neferine günlük bir çift ekmek; her altı nefere günlük bir okka et, eşyalarının taşınma-sı için on nefere bir yük beygirinin masraflarının neferlerin geçtikleri kaza ahalisi tarafından karşılanması ve bu ücretlerin de deftere kayd edilmesi, bunun da tekaliflerine takas olunması, ağaların beygirleri için arpa ve her orta için altışar olmak üzere toplam yirmi dört kile arpa verilmesi, yapılan bu masrafın halkın tekaliflerine mahsub sayılması hususunda Hemedan tarafı seraskeri olan vezir Ahmed Paşanın bulunduğu yere varıncaya kadar yol üzerinde bulunan kadılar, voyvodalar, serdarlar, emval-ı miri tahsildarları, ayanlar ve vilayetin iş erlerine gönderilen ferman.
Sayfa No/Belge No : 30/52
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Nakib Tayini Belgenin Tarihi : 9 S 1138/17 Ekim 1725
Özet:
Mardin’de bulunan Kasım Padişah Vakfı’ndan almak üzere günlüğü iki akçe vazife ile nakib olan Seyyid Mehmed vefat edip yeri boş kaldığın-dan, vakfın mütevellisi İsmail’in rica etmesiyle, 1138 senesi Safer ayının beşinci günü Süleyman veledi Abdullah’ın nakib tayin olunduğu ile ilgili berat.
Sayfa No/Belge No : 30/53
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Ambardar Tayini
Belgenin Tarihi : Evail-i S 1138/9-16 Ekim 1725
Özet:
Mardin’de bulunan Kasım Padişah Medresesi’nde günlüğü iki akçe ile ambardar olan İbrahim’in vefat ettiği ve yerine Süleyman bin Abdullah’ın tayin olunduğu ile ilgili berat.

38

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 31/54
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Mütevelli Tayini Belgenin Tarihi : 8 M 1138/16 Eylül 1725
Özet:
İsmail adlı birisi divan-ı hümayuna arzuhal sunup, Kasım Padişah Vakfı’nın tevliyetinin Mustafa veledi Abdullah’ın üzerinde olduğunu, ancak bu vakfın harabe olmaya yüz tuttuğunu ve zarara uğradığını söylemiştir. Bunun için dergah-ı mualla topçularından 27. cemaatten Mahmud Nikefor ismiyle 9 akçe, ve dördüncü cemaatten Hasan Mustafa Üsküdar ismiyle 11 akçe ki, toplam 20 akçe tedarik edildiği, günlük ulufeden hazine mandesi karşılığında tevliyeti ebediyen kendisi için istediği ve 1138 senesi Muharrem ayının üçüncü günü bu vakfın tevliyetinin İsmail’e verildiği ile ilgili berat.

31/55
Türkçe
Askeri Beratların İptali
Evasıt-ı M 1138/19-28 Eylül 1725
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin’de bulunan Kasım Padişah Vakfı’nın mütevellisi olan İsma-il, veziriazam Damad İbrahim Paşaya yazdığı arzında, bazı kimselerin, adı geçen vakıftan gelir elde etmek için askeri berat çıkarttıklarını, ancak bu durumun vakfın şartnamesine aykırı olduğunu ve bu tür askeri beratların iptal edilmesini istemiştir. Bu isteğinin yerine getirildiğiyle ilgili Mardin voyvodasına yazılan hüküm.
Sayfa No/Belge No : 32/56
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Mütevelli Vekili Tayini
Belgenin Tarihi : Evasıt-M 1138/19-28 Eylül 1725
Özet:
Kasım Padişah Vakfı’nın mütevellisi olan İsmail’in, vakfın işlerini görmesi hususunda vekil olarak Hıdır’ın tayin edilmesiyle ilgili isteği ve bu isteğinin yerine getirildiğiyle ilgili Mardin kadısına yazılan berat.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 39
Sayfa No/Belge No : 32/57
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Mütevelli Vekili Tayini
Belgenin Tarihi : 1 M 1138/1 Eylül 1725
Özet:
Kasım Padişah Vakfı’nın mütevellisi İsmail, Ömer Odabaşı oğlu Hacı Hıdır Ağayı kendisine vekil tayin etmiştir.
Sayfa No/Belge No : 32/58
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Mütevelli Tayini Belgenin Tarihi : 18 CA 1138/22 Ocak 1726
Özet:
Mardin’deki Şafii Vakfı’nın evladiyet üzere mütevellisi olan Ahmed’in vefatıyla yerine küçük oğlu Bekir Halife’nin tayinine dair Amid kadısı mevlana Ahmed’in arzı ve 1138 senesi Cemaziyelevvel ayının on ikinci günü bu hususta verilen berat.
Sayfa No/Belge No : 32/59
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Müezzin Tayini
Belgenin Tarihi : Evasıt-ı CA 1138/15-24 Ocak 1726
Özet:
Mardin’de bulunan Cami-i Kebir’de günlüğü üç akçe ile müezzin olan Mehmed’in vefat etmesi üzerine yerine Mardin kadısı naibi mevlana Seyyid Hüseyin arzı ile diğer Mehmed Halife’nin müezzin tayin edildiği ile ilgili berat.

33/60
Türkçe
Voyvoda İbrası
15 C 1138/18 Şubat 1726
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
(Belgenin fotokopisinde problem olduğundan kenarları çıkmamış ve bu nedenle belge tam olarak okunamamıştır.)
Urban eşkıyasının Bağdad’a saldırılarının önlenmesi için valinin (muhtemelen vali Ahmed Paşa) maiyetine çok sayıda askerle katılan Mardin voyvodası Sadık Ağa hakkında bazı dedikoduların çıktığı, halbuki Sadık Ağanın azlini gerektirecek bir durum olmadığı ve hakkındaki dedikoduların önlenmesi gerektiği hakkındaki buyruldu.

40

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 33/61
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Raiyyet Kaydı
Belgenin Tarihi : Evail-i B 1131/20 Mayıs 1719
Özet:
Mardin kazasına bağlı Şamrak (bu köy bazı belgelerde Şamrah ola¬rak da geçmektedir.) köyünde sakin Hoşnişin taifesinden Mehmed, adı geçen köyün raiyet ve raiyet oğullarından olmadığı halde köy zabiti tarafından köy defterine kaydedildiğini ve kendisinden vergi istendiğini, ancak yanlışlık yapıldığını ve bu durumun düzeltilmesi gerektiğini istemiştir. Bunun üzerine eski kayıtlara bakılması hususunda İstanbul’un Diyarbekir Beylerbeyiliğin¬den isteği.
Sayfa No/Belge No : 34/62
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Zahire Temini
Belgenin Tarihi : 6 Z 1137/16 Ağustos 1725
Özet:
Kırım tarafından Hemedan tarafına tayin olunan beş bin nefer Tatar askerinin Diyarbekir’den kalkıp Mardin menziline vardıklarında verilmesi icab eden zahirelerin toplanması için daha önce ferman gönderildiği, ancak sultanın Hemedan tarafına değil de Tebriz seraskeri vezir Abdullah Paşanın yanına gitmeye karar vermesinden dolayı, şayet Mardin’de zikr olunan zahi¬re toplanmamışsa artık toplamaktan vazgeçilmesi, toplanmışsa sahiplerine geri verilmesiyle ilgili Mardin kadısı ve voyvodasına gönderilen ferman.
Sayfa No/Belge No : 34/63
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Mardin-Nusaybin Menzillerine Beygir İlavesi
Belgenin Tarihi : 15 C 1137/1 Mart 1725
Özet:
Mardin ve Nusaybin menzilleri derbend olup, burası Bağdad ve İran’a giden ulakların güzergahı olduğundan menzilin onar beygirle çevrile¬mediği, mesafenin uzak olduğu, üstelik Şark seferinin de yaklaştığı ve bu nedenle ulakların daha sık gidip geleceği aşikar olduğundan beygir talebinde bulunulmuştur. Bunun üzerine deftere bakıldığında aslında buranın beygir sayısının sekiz olduğu, sonradan iki beygir ilave edildiği görülmüştür. Yak-laşan durum neticesinde her iki menzile ayrı ayrı onar beygir daha verildiği, 725 kuruştan toplam 1.450 kuruş olan beygir masrafının Mardin voyvodalığı tarafından karşılanması, ancak bu durum geçtikten sonra ilave olunan on

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 41
beygirin tekrar geri alınması hususunda Mardin kazası naibi ve voyvodasına yazılan ferman.
Sayfa No/Belge No : 35/64
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Vakfiye
Belgenin Tarihi : C 1139/Ocak-Şubat 1727
Özet:
Hacı İlyas Ağa bin Hacı Ali Ağanın vakfiye sureti.
Sayfa No/Belge No : 36/65
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : Ş 1139/Mart-Nisan 1727
Özet:
Halil bin Huni (?), içerisinde avlu ve su kuyusunun bulunduğu doğu¬su Hanna, kuzeyi Murad, batısı Alo, güneyi de satın alan kişinin eviyle sınır-lı evini 30 kuruşa Meto bin İbrahim’e satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 36/66
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : Ş 1139/ Mart-Nisan 1727
Özet:
Gav veledi Fethi ve kardeşi Kesper ile kız kardeşleri Delali, Seydi ve Kıblo veledi Mirza, Hall/Hill vadisindeki güneyi Ataullah, doğusu İlye mül¬kü, kuzey ve batısı dağla sınırlı mülklerini 65 kuruşa Körkis veledi Hanna adlı zimmiye satmışlardır.
Sayfa No/Belge No : 36/67
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 28 Ş 1139/20 Nisan 1727
Özet:
Derviş bin Hasan kendisine asalaten çocukları Mehmed ve Hasan’a vesayeten, irsen kendilerine intikal eden içerisinde oda, mutfak, avlu ve su kuyusunun bulunduğu, güneyi yol, doğusu Ahmed, kuzey ve batısı Yusuf mülküyle sınırlı evin yarı hissesini 65 kuruşa Saliha binti Mustafa’ya satmış-tır.

42
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 36/68
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : Ş 1139/ Mart-Nisan 1727
Özet:
Yusuf bin Süleyman, içinde avlu, su kuyusu ve mutfak bulunan gü¬neyi yol, duğusu Ahmed, kuzey ve batısı Yusuf mülküyle sınırlı Mardin kalesinde bulunan evdeki yarı hissesini 20 kuruşa Saliha binti Mustafa’ya satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 36/69
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : Ş 1139/ Mart-Nisan 1727
Özet:
Hanna Yagob veledi Mirşah, içerisinde tuvalet, su kuyusu, mutfak ve avlu bulunan güneyi Ali veresesi, doğusu Belhış(?) veresesi, kuzeyi avcı Ali, batısı Emirhan mülküyle sınırlı Zeytun mahallesindeki evini 70 kuruşa İşmu veledi Hıdırşeh’e satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 37/70
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 1 M 1139/29 Ağustos 1726
Özet:
İbrahim bin Mehmed ve Kasım bin Mehmed’in şahadetleriyle Kenan bin Habeş, Mehmed bin Nehroz, Hüseyin bin İsa ve Mehmed bin Saruhan adlı kişilerin vekili olan Aslan bin Saruhan adlı kişi vekaleten ve asaleten mahkemede, Rahime binti Abdulaziz’in tasarrufunda olup Sevindik mahalle¬sinde bulunan mülkte kendisinin ve müvekkillerinin irsen hisselerinin bu¬lunduğunu, Rahime ile bu konuda 100 kuruş karşılığında anlaştıklarını, bu miktarı tamamen aldıklarını ve alacaklarının kalmadığını söylemiş ve buna dair hüccet verilmiştir.
Sayfa No/Belge No : 37/71
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : RA 1139/Ekim-Kasım 1726
Özet:
Mürüvvet veledi Hond Emir, kardeşi ile kendisine babalarından irsen intikal eden, içerisinde üç sofa, odunluk, mutfak, mahzen, su kuyusu, tuvalet

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 43
ve avlu bulunan güneyi ile kuzeyi yol, doğusu Azer, batısı Habib mülküyle sınırlı Kıssis mahallesinde bulunan evdeki hissesini 58 kuruş cedid Zolataya kardeşi Veled-i Hond Emir’e satmıştır.

Sayfa No/Belge No : 37/72
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Naib Tayini
Belgenin Tarihi : Tarih Bulunmamaktadır
Özet:
1139 senesi Cemaziyelahir ayından itibaren Mardin kazası naibliğine Seyyid Hüseyin Efendi’nin tayin olunduğuyla ilgili mürasele.
37/73
Arapça
Mülk Alım-Satımı
1 M 1140/19 Ağustos 1727
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Ramazan bin Şeyh Ali ve annesi Aliye binti İbrahim, kendilerine Şeyh Ali’den intikal eden, güneyi alıcının mülkü, doğusu Şeyh Şarani mül¬kü, kuzeyi pınar, batısı Halil mülkü ile sınırlı Kabala köyünde bulunan mül¬künü 60 Zolata kuruşa Hasan bin Ömer’e satmıştır.

38/74
Türkçe
Miras Davası
Evail-i C 1139/24 Ocak-12 Şubat 1727
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin halkından olup daha önce vefat eden Seyyid Abdulvahab Çe¬lebi bin Seyyid Mahmud Çelebi’nin verasetinin, eşi Aliye Hatun binti Ali Çelebi, validesi Safiye Hatun binti Hacı Mahmud, kardeşleri Hacı Osman ile kız kardeşleri Saliha ve Hatice Hatun binti Seyyid Mahmud Çelebi’ye intikal ettiği, Aliye’nin müteveffanın zimmetinde 100 kuruş mehr-i müecceli kaldı-ğı, terekede de ¼ hissesinin bulunduğu, buna karşılık Zerraka mahallesinde bulunan evin yarı hissesi ile yine aynı mahallede bulunan ipek dükkânının yarı hissesi üzerine sulh ettiklerine dair tarafların ikrarı.

44
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 38/75
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : C 1139/ Ocak-Şubat 1727
Özet:
Mardin sakinelerinden Emine binti Ramazan Efendi, Hacı Ali bin Şeyh İsmail’in huzurunda, Bab-ı Cedid mahallesinde bulunan bir oda, ahır, mahzen ve yazlık mülkünü bundan önce Hacı Ali’ye 60 kuruşa sattığını ve bu parayı tamamen aldığını, ancak ucuz bir satış yaptığını sonradan anladı-ğından tekrar dava açtığını, aracılar vasıtasıyla 30 kuruş ve bir sure (miktarı belirsiz para kesesi) ile anlaştıklarını beyan etmiştir.
Sayfa No/Belge No : 39/76
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Zahire Mübayaasında Yolsuzluk
Belgenin Tarihi : 15 C 1140/28 Ocak 1727
Özet:
Reayaya zulmedilmesinin hiçbir şekilde kabul edilebilecek bir dav¬ranış olmadığı, Şark seferi ortaya çıktığından beri mübayaası ferman olunan çeşitli zahirenin sahiplerine verilmediği, bu zahirenin yendiği, mübaşirlerin de bu zahireyi yiyen kişiler arasında bulunduğu, hatta kilebaşı adıyla kanuna aykırı bir şekilde halkın parasını aldıkları işitildiğinden, bunların araştırılma-sı, önlenmesi ve mübaşirler tarafından zulmen alınan miktarın mübaşirlerden tahsil edilmesi ve bunların deftere kaydedilmesi konusunda İstanbul’dan mübaşir tayin olunan Ahmed ile Mardin ve Nusaybin kadılarına gönderilen ferman.
Sayfa No/Belge No : 40/77
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Seyyidlik İddiası
Belgenin Tarihi : Evahir-i ZA 1139/10 Temmuz 1727
Özet:
Pir Hattab evladından Seyyid Bayezid, İsmail, Şeyh Musa, Şeyh Mehmed, Seyyid Şeyh Mikail ve Şeyh Derviş İstanbul’a arzuhal gönderip kendilerinin sadat ve ulemadan olduklarını, vergi vermelerini gerektiren mallarının olmadığını, ancak vergileri toplamakla mükellef kişilerin kendile¬rinden vergi talep ettiğini ve bunun önlenmesi gerektiği hususundaki istekle¬rinin Mardin kadısı ve mütesellimine bildirilmesi ve bunun önlenmesi husu¬sundaki ferman.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 45

40/78
Türkçe
Cüzhan Tayini
13 Z 1139/1 Ağustos 1727
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin’de bulunan Kasım Padişah Vakfı’nda günlüğü iki akçe vazi¬fe ile cüzhan olan Seyyid Kasım Halife ehil olmadığından, yerine, vakfın mütevellisi İsmail’in talebiyle 1139 senesi Zilkade ayının on üçüncü günün¬de, Molla Yahya’nın aynı ücretle tayin olunduğuna dair berat.

41/79
Türkçe
Mardin Menziline Beygir İlavesi
9 C 1139/1 Şubat 1727
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Daha önce Bağdad ve Hemedan taraflarına giden ulaklar için Mardin menzili 20 beygir itibar olunmuş ve bunlara lazım gelen ücret ile masrafların Mardin mukataası malından karşılanması kararlaştırılmış iken, İsfehan tara¬fına sefer olacağından ve ulaklar fazlaca gidip geleceğinden bu menzilde bulunana yirmi beygire ek olarak on beygir daha tahsis edilmesi ve bunların masrafı olan 725 kuruşun Mardin voyvodalığı mukataasından karşılanması, ulakların görevlerini aksatmamaları, masrafların da tekalife karşılık olarak halktan karşılanması hususunda Mardin kadısı ve voyvodası, kethüda yeri, yeniçeri serdarı ve ayan-ı vilayet işerlerine gönderilen ferman.

42/80
Türkçe

Mardin Menziline Beygir İlavesi
9 C 1139/1 Şubat 1727
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili
Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Bundan önce Bağdad ve Hemedan taraflarına giden ulaklar için Mardin menzili 20 beygir itibar olunmuş ve bunlara lazım gelen ücret ile masrafların Mardin mukataası malından karşılanması kararlaştırılmış iken İsfehan tarafına sefer olacağından ve ulaklar fazlaca gidip geleceğinden bu menzilde bulunana yirmi beygire ek olarak on beygir daha tahsis edilmesi ve bunların masrafı olan 725 kuruşun Mardin voyvodalığı mukataasından karşı-lanması, ulakların görevlerini aksatmamaları, masrafların da tekalife karşılık olarak halktan karşılanması hususunda Nusaybin kadısı, kethüda yeri, yeni¬çeri serdarı ve ayan-ı vilayet işerlerine gönderilen ferman.

46
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

42/81
Türkçe
Duagu Tayini
24 Ş 1141/25 Mart 1729
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin’de bulunan Cami-i Kebir’de günlüğü üç akçe vazife ile duagu olan Abdulaziz veledi Mehmed vefat ettiğinden, yerine, Mardin naibi Seyyid Hüseyin’in rızasıyla 1141 senesi Şaban ayının yirminci gününe ait temessükle Hindiye’nin tayin olunduğuna dair berat.
Sayfa No/Belge No : 43/82
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Zahire Mübayaa Bedeli
Belgenin Tarihi : 24 CA 1139/16 Nisan 1727
Özet:
İsfehan tarafı seraskeri vezir Ahmed Paşanın sefere çıkacağı ve maiyyetinde bulunan askerlerin zahire bahaları için dergah-ı mualla gedikli müteferrikalarından mühürdar İbrahim ile 20.000 kuruş gönderildiği, bunun Sadık Ağa tarafından alınarak zahire mübayaasında kullanılması hususunda Mardin voyvodası Sadık Ağaya gönderilen ferman.
Sayfa No/Belge No : 43/83
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Şeyh Tayini
Belgenin Tarihi : 13 ZA 1139/17 Ocak 1727
Özet:
Mardin’de bulunan Taş Kebir haremine(?) nizam vermek için Mar¬din voyvodası Hacı Sadık’ın arzıyla 1139 senesi Zilkade ayının birinci günü Ahmed (bin) Mehmed şeyh tayin olunmuştur.
Sayfa No/Belge No : 44/84
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Menzilhane Açılması
Belgenin Tarihi : Tarih Bulunmamaktadır
Özet:
(Belge başka bir yerden alınmış ve daha sonra bu sayfaya yapıştırıl-mış izlenimini vermektedir. Eksik olduğundan tam olarak okunamamakta-dır.)
Nusaybin ile Musul arası kırk saat mesafede olduğundan bu iki yer arasında bulunan Direbûn(?) adındaki mevkide otuz beygir ile yeni menzilhane ihdas edilmesi ferman olunduğu, lâkin Direbûn harab ve perişan

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 47
olduğundan ve Kürdistanda bulunduğundan bu zamana değin orada menzilhane kurulmadığı, Ekradın arasına menzilhane kurulması için Cezire hükümeti mutasarrıfı olanların gayret ve ihtimamından başka senelik otuz kese akçe masraf olması tahmin edildiği, ancak bu meblağı Direbûn ve hava¬lisi halkının karşılamasının mümkün olmadığı (tekalife tahammülleri olma-dığından), Mardin’den Musul’a gelinceye kadar tüccar, ebna-yı sebil ve ge¬lip geçen ulakların Diyarbekir’den Musul’a ulaşmaları, Cezire hükümeti mutasarrıfı olan kimselerin eskiden beri Diyarbekir valisine vere geldikleri 1.000 kuruş mal-ı kalemiyyeden başka masrafların da olduğu

hakkında Cezire sancağı beyi Mansur ve Cezire kadısına gönderilen ferman.
Sayfa No/Belge No : 45/85
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Miras
Belgenin Tarihi : Tarih Bulunmamaktadır
Özet:
(Sayfa yırtılmış durumdadır ve belge başka yerden getirilip bu say¬faya yapıştırılmış izlenimi vermektedir.) Kalan kısımdan anlaşıldığına göre belge mirasla ilgilidir.
Sayfa No/Belge No : 45/86
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 2 M 1139/30 Ağustos 1726
Özet:
(Belge başka bir yerden getirilip bu sayfaya yapıştırılmış izlenimi vermekte, belgede yıpranma ve dökülmeler bulunmaktadır.)
Mustafa bin …. , kendisine irsen intikal eden Gurs-ı Âlâ (Yukarı Gurs) köyündeki bostanını 100 kuruşa Abdullah Ağa bin Şeyh Musa Ağaya satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 45/87
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : ZA 1158/Kasım-Aralık 1745
Özet:
(Belge başka yerden getirilip bu sayfaya yapıştırılmış izlenimi ver¬mekte, belge yırtık olduğundan satıcının adı ve diğer bilgiler de okunama-maktadır).
… içerisinde üç eyvan, avlu ve tuvaletin bulunduğu evini 90 Zolata kuruşa Seyyid Yusuf bin Abdurrahim Efendiye satmıştır.

48
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 45/88
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Eşya Tespiti
Belgenin Tarihi : Tarih Bulunmamaktadır
Özet:
Dükuri aşiretinden Hanım binti Şeyh Musa, mahkemeye varmış ve naib huzurunda Meşki mahallesinde bulunan eşyasını naib vasıtasıyla kayıt altına aldırmıştır.

46/89
Arapça
Vakfiye
19 M 1159/11 Şubat 1746
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
(Belge yırtılmış olduğundan okunamamaktadır.)Okunabilen kısmın-dan anlaşıldığına göre belge vakıfla ilgilidir.
Sayfa No/Belge No : 46/90
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 26 M 1159/18 Şubat 1746
Özet:
(Belge yırtılmış olduğundan bazı isimler okunamamakta, dolayısıy-la bazı eksiklikler bulunmaktadır).
…. bin İlyas, içerisinde su kuyusu, avlu ve mutfak bulunan, güneyi Abdulmesih ve Hacı Alloki vereseleri mülkü, kuzeyi Mir ve Halid veresesi mülkleri, batısı Hacı Alloki veresesi mülküyle sınırlı Zeytun mahallesindeki evde olan yarı hissesini 100 kuruşa zevcesi Hatice binti … satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 46/91
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Kiralama Belgenin Tarihi : 27 M 1159/19 Şubat 1746 Özet:
(Belge eksik olduğundan tam olarak okunamamaktadır.) Belgenin kalan kısmından anlaşıldığına göre belge uzun süreli kira¬lama akdi ile ilgilidir.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 49
Sayfa No/Belge No : 47/92
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Tereke
Belgenin Tarihi : Tarih Bulunmamaktadır
Özet:
(Belgenin baş tarafı eksiktir.)
Kalan kısımdan anlaşıldığına göre belgenin borçlu olarak vefat eden birisinin terekesi olduğu anlaşılmaktadır.
Sayfa No/Belge No : 48/93
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Miras Davası
Belgenin Tarihi : 24 CA 1159/14 Haziran 1746
Özet:
Mardin halkından olup Bağdad’da sakin Ali bin Abdal, Mardin aha¬lisinden Safiye binti Abdullah bin Abdussamed’in vekili Osman bin Ömer hakkında davacı olmuş ve Meşki mahallesinde olup Safiye’nin hanesi müş-temilatına dahil dış avlunun kıblesinde bulunan, güneyi Behramki Şehmus mülkü, kuzeyi avlu, doğusu yol ve batısı Habeş mülküyle sınırlı ahırdaki 1/3 hissenin kendi validesi Ümmihan binti Hasan’a intikal ettiğini ve validesin¬den de kendisine miras kaldığını, ahırdaki diğer iki hissenin dayısına ait olduğunu, ancak otuz seneden beri dayısı gurbete gittiğinden bu mülkü Safi-ye’nin kocası Aslan’a verdiğini, Aslan öldüğünde bu mülke zevcesi Safi-ye’nin el koyduğunu, kendisinin, dayısı oğlu Hacı Mustafa bin Hacı Mehmed’in vekili olması hasebiyle bu durumun Safiye’nin vekili Osman bin Ömer’e sorulmasını ve Safiye’nin maldan el çekmesini istemiştir. Osman cevabında bu ahırın kardeşi Aslan’ın mülkü olduğunu ve onun vefat etmesi üzerine ahırın ¼ hissesinin kendisine, 3/4 hissesinin de kardeşinin eşi Safi-ye’ye intikal ettiğini, kendi hissesini de Safiye’ye sattığını ve mülkün Safi-ye’nin olduğunu söylemiştir. Ali’den davasını ispatlaması istendiğinde ispat-layamamış ve davadan men olunmuştur.
Sayfa No/Belge No : 48/94
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 14 CA 1159/4 Haziran 1746
Özet:
Muhammed bin Ato kendisine asaleten, Molla Ahmed bin Haco ve Aziz bin Abdi’nin şahadetleriyle kardeşinin kız çocukları Medine ve Reyhan binti Haso’ya vesayeten, kardeşinin hanımları Gazale binti Süleyman ve Esmer binti Mahmud’a vekaleten, yine kardeşinin kız çocukları Elife ve Hanife binti Haso’ya vekaleten, içerisinde ağaçlar ve akarsuyun bulunduğu

50
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Seyfeddin vadisindeki üzüm bağını mirasçıların zaruri ihtiyacı için Seyyid Ahmed’e 180 kuruşa satmıştır.

48/95 Türkçe
Alacak-Verecek Davası 26 M 1159/18 Şubat 1746
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin halkından Mervi Hatun binti Süleyman Bey, Mardin kazası-na tabi Bilali köyü halkından Halid bin …. hakkında davacı olup, on sene önce Halid’in babasına bir menfaat karşılığında 100 aded keçi ve 100 aded oğlak verdiğini, bunun karşılığında kendisinden 40 kuruş almak üzere anlaş-tığını ve 1158 senesine mahsuben 10 kuruş aldığını, ancak Halid’in babası-nın vefatı nedeniyle keçiler ve oğlakların kendisine teslim edilmesini istedi-ğini söylemiştir. Halid ise cevabında bir sene sekiz ay önce vefat eden baba-sının keçi ve oğlakları sulamak için Benabil köyüne götürürken Ömeryanlı aşiretinin hücumuna maruz kaldığını, keçi ve oğlakların bu aşiret tarafından alındığını söylemiştir. Bu nedenle mahkeme davalıyı bundan sorumlu tutma¬yarak Mervi Hatunun davasını reddetmiştir.

49/96
Türkçe
Miras Davası
4 C 1159/24 Haziran 1746
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
(Belgenin baş kısmı eksiktir.)
Daha önce ölmüş olan ….. binti Nami adlı gayrimüslim bir kadının mirası, kardeşinin oğlu İshak veledi Miho’ya intikal etmiştir. İshak; halasının ekip-biçmesi için Mardin’e tabi …… Halil bin el-Makşer’e yirmi kile buğ-day verdiğini, üç sene önce buğdayın telef olduğunu, üç buçuk kile buğday ile yirmi iki kuruşun Halil’de kaldığını ve ondan alınmasını talep etmiştir. Halil ise Acem gailesinde buğdayın telef olduğunu söylemiş ve buna dair yemin etmiştir. Bu sebeple İshak davadan men edilmiştir.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 51
Sayfa No/Belge No : 49/97
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Tapu Tezkiresi Belgenin Tarihi : Tarih Bulunmamaktadır
Özet:
1159 senesi Cemaziyelahir ayının birinci gününde Kabala adlı köyde bulunan bağlara ait tapuların, padişah beratı ile mutasarrıf olanlara verildiği¬ne dair tapu tezkiresi.
Sayfa No/Belge No : 49/98
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 9 C 1159/29 Haziran 1746
Özet:
Mehmed bin Ramazan kendisine asaleten, Abdullah bin Osman ve Hasan bin Mansur’un şahadetleriyle kız kardeşleri Saliha ve Saide binti Ra¬mazan ile annesi Nesimiye binti Hacı Yahya es-Siirti’ye vekaleten, mirasçı-ların zaruri ihtiyaçları için, içerisinde 500 üzüm ağacı olan ve Münzile vadi¬sinde bulunan mülkünü, Emine binti Mehmed’e 17 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 49/99
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 12 C 1159/2 Temmuz 1746
Özet:
Hanım binti Abdo, kocasının kendisine mehir için verdiği mülkü, veled-i Nami’ye 11 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 50/100
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Tereke-Satış
Belgenin Tarihi : 1 C 1159/21 Haziran 1746
Özet:
….. bin Abdullah vefat ettiğinden terekesi zevcesi Hanım binti Ab¬dullah ile oğlu Osman ve hamline kalmıştır. Hanım, çocukların üzerine vasi olarak tayin edilmiş ve merhumun Bedesten’de bulunan dükkândaki eşyası Hanım’ın vekili Çınar Ahmed bin Abdullah’ın marifetiyle hesaplanıp satıl-mıştır.

52

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 51/101
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 12 C 1159/2 Temmuz 1746
Özet:
Hanife binti Cuma, müştemilat ve dahiliyesiyle içerisinde mutfak, su kuyusu, avlu ve yazlık olan Zerraka mahallesinde bulunan tahtani evdeki 1/3 hissesini oğlu Abdulkadir bin İbrahim’e 115 Zolata kuruşa satmıştır.

51/102
Türkçe
İddet Müddeti
Tarih Bulunmamaktadır
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Harük köyü halkından İbrahim bin Şeyh Musa ve Aynberudlu Bay¬ram bin Ali Han’ın, Mehmed bin Abdullah’ın katlinin üzerinden dört ay geçtiğini ve maktulün dul zevcesi Fatıma binti Ahmed’in iddetinin dolduğu¬nu belirten ifadelerini içeren ilam.
Sayfa No/Belge No : 51/103
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Nikâh
Belgenin Tarihi : 12 C 1159/2 Temmuz 1746
Özet:
Dul olan Fatıma binti Ahmed’in Hüseyin bin Mehmed ile şahitler huzurunda ve vekilinin izniyle mevlana Seyyid Abdurrahman Efendi tara¬fından nikahlandığını belirten izinname.
Sayfa No/Belge No : 51/104
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Vasi Tayini
Belgenin Tarihi : 15 C 1159/5 Temmuz 1746
Özet:
Neba binti Halil adlı kadının, vefat etmiş olan Molla Mehmed’den olan çocukları Abdurrahman, Abdullah ve Asiye’ye, büluğ çağına kadar, kendilerine irsen intikal eden miraslarını idare etmek için vasi tayin olundu-ğu ile ilgili hüccet.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 53
Sayfa No/Belge No : 51/105
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Vasi Tayini
Belgenin Tarihi : 15 C 1159/5 Temmuz 1746
Özet:
Lali binti Yusuf’un, vefat eden Molla Mehmed’den olan çocukları Hasan, Hatice ve Emine’ye, kendilerine irsen intikal eden miraslarını idare etmek için vasi tayin olunduğu ile ilgili hüccet.

52/106
Arapça
Mülk Alım-Satımı
17 C 1159/7 Temmuz 1746
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Seyyid Yusuf bin Hasan Beşe, kendilerine irsen intikal eden, güneyi Hıdır mülkü, doğusu yol, kuzeyi İlyas ve batısı Şemdin mülküyle sınırlı Ba¬ba Abdurrahman Tekkesi civarındaki üzüm bağını, Hamide binti Hacı Mehmed’e 50 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 52/107
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 17 C 1159/7 Temmuz 1746
Özet:
Hıdır veledi Rızko, Abdo’dan olma Meryem, Mehmed ve Meylik adındaki çocuklarının vasisi olan kız kardeşi Rumiye binti İbrahime ve yine Seydi binti Abdo’ya vekaleten, müvekkillerine irsen intikal eden içerisinde iki sofa, odunluk, avlu, yazlık, alt katta küçük oda, ½ mutfak, avlu ve tuvalet bulunan Zerraka mahallesindeki evi Yakob veledi Berhudar’a 400 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 52/108
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 29 C 1159/19 Temmuz 1746
Özet:
Ahmed Çelebi bin Hacı Murtaza, kendisine irsen intikal eden, güne¬yi Ahmed Heko, doğusu Hacı Ahmed, kuzeyi yol ve batısı Halil mülküyle sınırlı büyük çarşıdaki dükkânını Hacı Yusuf bin Hatemi’ye 20 kuruş Zolataya satmıştır.

54

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 52/109
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 29 C 1159/19 Temmuz 1746
Özet:
Receb bin Vahab, kendisine irsen intikal eden, güneyi Abbas, doğu¬su Seyyid Mehmed, kuzeyi satıcı ve batısı Keleş mülkü ile sınırlı Zerraka mahallesinde bulunan yatak odası ve avludaki hissesini kardeşi Şaban bin Vahab’a 15 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 52/110
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 29 C 1159/19 Temmuz 1746
Özet:
Şaban bin Vahab, irs ve satın alma yoluyla kendisine intikal eden güneyi Abbas, doğusu Seyyid Mehmed, kuzeyi satıcının ve batısı Keleş mülkü ile sınırlı Zerraka mahallesindeki mülkünü Mehmed bin Meri’ye 40 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 53/111
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 18 B 1159/6 Ağustos 1746
Özet:
Meryem binti Yusuf Atai ile çocukları Ramazan ve Mehmed ibni Hasan kendilerine asaleten, Abdullah bin İbrahim Bölükbaşı ve İbn-i Ömer’in şahadetiyle kız kardeşleri Mervi ve Hadice binti Hasan’a vekaleten, yine Mahmud ve Ahmed bin Hasan kendilerine asaleten, kendilerine irsen intikal eden güneyi yol, doğusu, kuzeyi ve batısı alıcının mülkü ile sınırlı Gölasiye mahallesinde bulunan evlerini Halil bin Abbas’a 75 kuruşa satmış-lardır.
Sayfa No/Belge No : 53/112
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 18 B 1159/6 Ağustos 1746
Özet:
Fatıma binti Yusuf, Gölasiye mahallesindeki evin bir kısmını kızının kızı Halime binti molla İbrahim’e satmıştır.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 55
Sayfa No/Belge No : 53/113
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Vasi Tayini
Belgenin Tarihi : 25 B 1159/11 Ağustos 1746
Özet:
Mehmed bin Abdurrezzak, kardeşleri İsmail, Meto, Aişe ve Rahime evladı Abdurrezzak üzerine, kendilerine babalarından intikal eden mallarına sahip çıkmak, onların geçimlerini temin etmek üzere vasi tayin olunmuştur.

53/114
Arapça
Mülk Alım-Satımı
28 Ş 1159/15 Eylül 1746
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Numan bin Hasan, içerisinde döşeli oda, eyvan, su kuyusu, avlu bu¬lunan, güneyi, kuzeyi ve doğusu yol, batısı Nami mülküyle sınırlı Gölasiye mahallesindeki ev ile bitişiğindeki harabeyi, Halil Ağa bin Yağmur’a 110 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 54/115
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı
Belgenin Tarihi : ... Ş 1159/ Ağustos-Eylül 1746
Özet:
Hacı İsmail bin Yusuf, Mehmed bin Ali ve Emin bin Seyyid İbra-him’in şahadetiyle eşi Mürüvvet binti İbrahim’e vekaleten ve Murad bin Ali ise eşi Fatıma binti İbrahim’e vekaleten ve yine Derviş ve Şeyh Musa bin Hacı Davud’un şahadetiyle de kayınbiraderi Şeyh Musa bin İbrahim’e vesayeten, içerisinde kantara, üst katında iki sofa, odunluk, avlu, mutfak ve tuvaletin bulunduğu, güneyi, kuzeyi ve batısı yol, doğusu Maho veresesi mülküyle sınırlı Gölasiye mahallesinde bulunan evi Rüstem bin Abdullah’a 210 Zolata kuruşa satmışlardır.
Sayfa No/Belge No : 54/116
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 9 N 1159/25 Eylül 1746
Özet:
Abdo bin Şemdin kendisine asaleten, ölen kız kardeşi Hani binti Şemdin’in Süleyman’dan olma çocukları Reyhan, Perihan ve Ruşen’e vesayeten, Mendelgan köyündeki güneyi beyar (boş tarla), doğusu Ömer,

56

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

kuzeyi Hazma, batısı….. mülkleriyle sınırlı içerisinde 410 üzüm ağacı bulu¬nan bağını Hasan bin Abdullah’a 47 Zolata kuruşa satmıştır.

54/117 Türkçe Tereke 8 N 1159/24 Eylül 1746
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Siirt ahalilerinden olup Mardin halkından iken vefat eden Salah Yu¬suf’un terekesi olan ev, yetim çocuklarının vasisi olan oğlu Cuma tarafından 42 kuruşa satılmış ve alınan para alacaklılar arasında dağıtılmıştır, yalnız bu 42 kuruş, borçlarını karşılamamıştır.
(Dört defa evlenmiştir. Eşlerinin mehri şu şekildedir: Hatice 52 ku¬ruş, İsmihan 25 kuruş, Medine 25 kuruş ve diğer İsmihan 25 kuruş)

55/118
Arapça
Nikâh
21 N 1159/7 Ekim 1746
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Bakire Meryem binti Abdo’nun, 25 kuruş mehr-i muaccel ve 25 ku¬ruş mehr-i müeccel karşılığında velisinin izni ile şahitlerin huzurunda Hasan bin Mataş ile evlenmesine engelin olmadığına dair izinname.

55/119
Türkçe
Arazi Davası
28 N 1159/14 Ekim 1746
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin halkından Şeyh Musa bin Davud, daha önce vefat eden ammizadesi Şavu’nun Paspanos vadisinde olan, güneyi Hüseyin duvarı, doğusu yol, kuzeyi Hacı Yusuf ve batısı Mirza mülküyle sınırlı olan üzüm bağının, varisi olması hasebiyle kendisine intikal ettiğini, ancak Alaaddin’in bu bahçeyi bir müddet zabt ettiğini ve onun ölümünden sonra da oğlu Abbas bin Alaaddin’in bahçeye el koyduğunu, araya aracıların girmesiyle dört ku¬ruş karşılığında bahçe davasından vazgeçtiğine dair hüccet.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 57
Sayfa No/Belge No : 55/120
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 5 L 1159/21 Ekim 1746
Özet:
Mardin halkından Allahvirdi veledi Mosi adlı zimmi, yine aynı şe-hirden olup daha önce ölmüş olan Sefer veledi Murad’ın küçük yetimleri Abdulkerim, Murad ve Bakincan üzerlerine vasi tayin olunan Ebelhad adlı zimmi hakkında dava açmış, Sefer hayatta iken Zerraka mahallesinde iki maslabeli bir köşk, yazlık ile su kuyusundaki 1/5 ve tuvaletteki 1/3 hissesini 175 kuruşa sattığını, ancak bunu kayda geçirmeden önce Sefer’in öldüğünü beyan ile kayıt altına alınmasını istemiş ve bu iddiasını Mahmud bin Hacı Şaban, Selim bin İsmail, Şeyh Musa bin Davud adındaki şahitlerin ifadesiyle kayıt altına aldırmıştır.
Sayfa No/Belge No : 55/121
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 20 L 1159/5 Kasım 1746
Özet:
İlyas bin Mustafa, kendisine irsen intikal eden, güneyi Ahmed bin Seydo, doğusu kendi, kuzeyi alıcıların ve batısı Seyyid Mahmud mülkleri ile sınırlı Hazma Bey vadisindeki üzüm bağını Ramazan, Mehmed ve Osman ibni Bekir’e 60 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 56/122
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 21 L 1159/6 Kasım 1746
Özet:
Şükr bin Şaban ve Hasan bin İsmail’in şahadetiyle Bakincan binti Ömer Beyin eşi ve vekili olan Hasan bin Mirşah, eşine babasından irsen intikal eden Kuveyrs(?) köyünde “Eski Değirmen” olarak bilinen değirmeni İbrahim bin Mansur’a 127 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 56/123
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Eşya Defteri ve Emanet
Belgenin Tarihi : 23 L 1159/8 Kasım 1746
Özet:
Molla Ömer bin Palancı(?) Yahya ve Mahmud Bey bin Osman’ın şahadetleriyle Safiye Hatun binti Hasan Çelebinin vekili olan amcası oğlu

58

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Mehmed Bey, kayınatası ve mübaşir tayin olunan Diyarbekirli Emin Bey tarafından Müslümanlar huzurunda vekile teslim olunan eşya defteri.

56/124
Türkçe
Eşya Defteri ve Emanet
23 L 1159/8 Kasım 1746
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Safiye Hatun ile kaybolan kocası Abdurrahman’a ait eşyalar, Abdurrahman’ın validesi Kaya Hatun tarafından oturdukları evin içerisinde¬ki kilere konmuş ve mühürlenerek Abdurrahman gelene kadar emanete bıra-kılmıştır.

56/125
Arapça
Mülk Alım-Satımı
30 L 1159/15 Kasım 1746
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Veli bin Osman, güneyi Mehmed Efendi, doğusu Hüseyin, kuzeyi Salih mülkleri ve batısı dere ile sınırlı Şadol vadisindeki üzüm bağını Hanım binti Abdullah’a 140 Zolata kuruşa satmıştır.

57/126
Türkçe
Halas Tezkiresi
18 L 1159/3 Kasım 1746
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
1159 senesi Sohergan, Dinabi, Koçhisar ve tevabii mukataalarının buğday iltizamı, mültezimler Muharrem Bey, Süleyman Bey ve Abdurrahim tarafından teslim olunan halas tezkiresi.
Sayfa No/Belge No : 57/127
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Miras Davası
Belgenin Tarihi : 28 L 1159/13 Kasım 1746
Özet:
Mardin halkından Şemon veledi Yosef adlı zimmi, ölen kız kardeşi … binti Yosef’in terekesinin, kızları Meryem ve İşmuni binti Hanna ile eşi Hanna ve ayrıca kan bağı yoluyla kendisine intikal ettiğini ve kendi hissesine düşen 50 kuruşu kızkardeşinin eşi Kıs Hanna veledi Kıs Avdiş(?) adlı zim-miden aldığına dair hüccet.



59

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin
Sayfa No/Belge No : 57/128
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 1 ZA 1159/15 Kasım 1746
Özet:
Osman bin İbrahim Beşenin, kendisine irsen intikal eden güneyi, ku¬zeyi ve doğusu yol, batısı kardeşi Abdulkadir bin İbrahim Beşenin eviyle sınırlı, içerisinde yatak odası, dükkân, odunluk, mutfak, tuvalet ve avludaki yarı hissesini, kardeşi Zeyni bin İbrahim Beşeye 25 Zolata kuruşa sattığına, ayrıca Mustafa bin Molla Ahmed ve Hıdır bin Hacı Hüseyin’in şahadetleriy-le annesi Zübeyde binti Mustafa’nın vekili olan Abdulkadir’in de annesinin mehri olan 6 Barika(?) kuruşu aldığına dair hüccet.
Sayfa No/Belge No : 57/129
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Hibe
Belgenin Tarihi : 3 ZA 1159/17 Kasım 1746
Özet:
Hanım binti Abdullah’ın, güneyi Mehmed Efendi, doğusu Molla Hüseyin, kuzeyi Salih mülkleri ve batısı dere ile sınırlı Şadol vadisindeki üzüm bağını eşi Hacı Ahmed el-Mısri bin Ömer’e hibe ettiğine dair hüccet.
Sayfa No/Belge No : 57/130
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 3 ZA 1159/17 Kasım 1746
Özet:
İskender’den olma çocuklar Ahmed, Ali, İshak ve Yakub kendilerine asalaten, İbrahim bin Abdullah ve Ahmed bin Ali’nin şahadetleriyle Ahmed bin İskender annesi Marta binti Hanna’ya vekaleten, yine Abdullah bin Os¬man ve Hüseyin bin Mehmed Ali’nin şahadetiyle İshak bin İskender, Mer¬yem binti İskender ile İbrahim’den olma kızları Lusi, İşmuni ve Yümn’e vekaleten içerisinde mutfak ve avlunun bulunduğu Gölasiye mahallesindeki evi İbrahim veledi Abdulhay’a 40 kuruşa satmışlardır.

60

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 58/131
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Miras Davası
Belgenin Tarihi : 5 ZA 1159/19 Kasım 1746
Özet:
Mardin kazasına tabi Araban karyesi halkından Şihabeddin bin Re¬sul, bundan önce Amid halkından Ali bin Hıdır’ın kızı Fatıma’yı kardeşi Osman’a istediğini, kardeşiyle nikâh yaptığını ve kendisine mehr-i muacce¬lini de verdiğini, ancak geçen on iki seneye rağmen Ali’nin kızını teslim etmediğini, otuz beş kuruş akçe, altmış kuruş kıymetli üç kılıç ile köylerinde bulunan yüz adet üzüm ağacını aldıktan sonra kızını teslim ettiğini ve bunla¬rın alınmasını talep etmiştir. Ali ise cevabında bir sene önce kızı tarafından vekaleten müteveffa zevci Osman’ın malından mehrine ve hissesine mukabil Şihabeddin’den davacı olduğunda araya giren muslihunun tavassutuyla sulh yaptıklarını ifade etmiş, bu iddiasını da İbrahim bin Hacı İshak, Hıdır bin Abdo ve Süleyman bin Abdullah’ın şahitlikleri ile ispatlamış ve Şihabeddin davadan men edilmiştir.
Sayfa No/Belge No : 58/132
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 7 ZA 1159/21 Kasım 1746
Özet:
Süleyman bin Osman, içerisinde yatak odası, avlu ve tuvaletin bu¬lunduğu güneyi ve kuzeyi yol, doğusu Hanna ve batısı Molla Mehmed mülk-leriyle sınırlı Sevindik mahallesindeki evini Hüseyin bin Abdulkadir’e 100 cedid Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 58/133
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Yaralama ve Sulh Belgenin Tarihi : 16 ZA 1159/30 Kasım 1746
Özet:
Mardin’e tabi Hamduni köyünden Halil bin Şeyh Musa, yedi ay önce Dayşi aşiretinden Hasan bin Seyidhan tarafından vekil tayin olunan babası Seyidhan bin Şemseddin’in huzurunda, Şemseddin’in oğlu Hasan’ın kendi gözüne vurup yaralaması sonucunda gözünün görmemeye başladığını, bu nedenle davacı olduğunu, ancak araya giren kişilerce 50 kuruş akçe, iki aba ve bir kaftan karşılığında sulh yapıldığını ve bunları tamamen aldığını söy¬lemiştir.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 61
Sayfa No/Belge No : 59/134
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Vakfiye
Belgenin Tarihi : 4 ZA 1159/18 Kasım 1746
Özet:
Zerraka mahallesinde vakfedilen mülk ve para vakfıyla ilgili vakıf-name.
Sayfa No/Belge No : 59/135
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Miras Davası
Belgenin Tarihi : 19 ZA 1159/3 Aralık 1746
Özet:
Mardin halkından Davud Çelebi bin Hacı Hıdır kendisine asalaten, …. bin Şeyh Musa Çelebi ile Ali bin Ahmed Beşenin şahadetleriyle Mervi Hatun binti Hacı Hıdır’a vekaleti sabit olan oğlu Sadık bin Hacı Ahmed, batısı, kuzeyi ve güneyi yol, doğusu Şahin Çelebi veresesi mülküyle sınırlı Zerraka mahallesinde bulunan evde kendisi ile kız kardeşi Mervi’nin irsi hisselerinin bulunduğunu ve bunu İsmail Çelebi bin Hacı Mahmud’a teharüc tarikiyle devrettiklerine dair hüccet.
Sayfa No/Belge No : 60/136
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 27 ZA 1159/11 Aralık 1746
Özet:
Molla Mahmud bin Molla Ömer, kardeşi Ahmed’in çocukları Mahmud, İsmail ve Mustafa’ya vesayeten içerisinde odunluk, su kuyusu, mutfak, tuvalet ve avlunun bulunduğu Bimaristan mahallesindeki evi Mihri binti Molla Bekir’e 35 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 60/137
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Alacak-Verecek
Belgenin Tarihi : 29 ZA 1159/13 Aralık 1746
Özet:
Abdulkerim bin Ali Çelebi ve Seyyid Mehmed bin Seyyid İsmail’in şahadetleriyle Mardin sakinelerinden Emine binti İbrahim’in vekili olan eşi Hasan bin Hüseyin, mahkemede, Emine’nin bundan önce eşi olup vefat eden Mustafa bin Mahmud’un küçük yetimleri Mahmud, Yusuf ve Huri üzerlerine mahkemece vasi tayin olunan Berber Ali bin Hasan huzurunda, Emine’nin

62

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

eski kocası olan Mustafa’nın zimmetinde imzalı defter gereğince kalan mehr-i müeccelinden ve borcundan kırk iki kuruş on iki para ve evde olan hissesine mukabil makbuzda yazılı olan yirmi dört kuruş akçe ve Zerraka mahallesinde, güneyi İbrahim bin Melik Mahmud mülkü, doğu, batı ve ku¬zeyi yol ile sınırlı olan evin ¼ hissesini almak üzere mehir ve diğer alacakla¬rından vazgeçtiğine dair hüccet.
Sayfa No/Belge No : 60/138
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 8 Z 1159/22 Aralık 1746
Özet:
(Belge eksik olduğundan alıcı ve satıcının isimleri çıkmamıştır). Başâlâ mahallesinde, içerisinde odunluk, değirmen, su kuyusu ve avlunun bulunduğu ev 30 kuruşa satılmıştır.
Sayfa No/Belge No : 61/139
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Alacak-Verecek
Belgenin Tarihi : 30 ZA 1159/14 Aralık 1746
Özet:
Mardin halkından olup vefat eden Mustafa bin Mahmud’un küçük oğlu Yusuf ve küçük kızı Huri üzerine mahkemece vasi olarak tayin olunan anneleri Emine binti İbrahim’e, Abdulkerim bin Ali Çelebi ve Seyyid Mehmed bin Seyyid İsmail’in şahadetleriyle vekili olan kocası Hasan bin Hüseyin, müteveffa Mustafa’nın diğer oğlu Mahmud’un üzerine vasi nasb olunan Berber Ali bin Hasan huzurunda, müteveffa Mustafa’nın zimmetinde sabit olan iki yüz otuz yedi kuruş ve Zerraka mahallesinde olup güneyi Seyyid İbrahim bin Seyyid Melik Mahmud mülkü, doğu, batı ve kuzeyi yol ile sınırlı bulunan evdeki ¼ hissenin Emine’nin mehri ve diğer alacaklarına karşılık olarak Emine’ye, küçük Mahmud’un hissesine düşen kısmın da Mahmud’un vasisine verildiğine dair hüccet.
Sayfa No/Belge No : 61/140
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Vasi Tayini
Belgenin Tarihi : 30 ZA 1159/14 Aralık 1746
Özet:
Emine binti İbrahim’in, vefat eden eşi Mustafa’dan olma çocukları Yusuf ve Huri üzerine vasi olarak tayin olduğuyla ilgili belge.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 63
Sayfa No/Belge No : 61/141
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Alacak-Verecek Belgenin Tarihi : 2 Z 1159/16 Aralık 1746
Özet:
Meryem binti İbrahim adındaki gayrımüslimin, kardeşi Eyüb veledi İbrahim ile olan 80 kuruşluk ortaklık davasından 10 kuruşunu aldığı ve diğer alacağından vazgeçtiğine dair hüccet.
Sayfa No/Belge No : 61/142
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı
Belgenin Tarihi : S 1159/Aralık-Ocak 1746/1747
Özet:
Ebelhad veledi İbrahim kendisine asalaten, kız kardeşleri Nazi, Çeşmi, Meryem ve Marta’ya vekaleten babaları İbrahim’den kendilerine irsen intikal eden, içerisinde odunluk, mutfak, avlu ve su kuyusu bulunan güneyi Kıs Zekeriya, doğusu Asihan(?), kuzeyi Hasan harabesi ve batısı Körkis mülkleriyle sınırlı Zeytun mahallesindeki evde bulunan yarı hissele¬rini kardeşi Eyüb veledi İbrahim adındaki zimmi ve eşi Verdi binti Şükro’ya 80 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 62/143
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 3 Z 1159/ 17 Aralık 1746
Özet:
Ömer bin Şükr, Ramazan bin Mehmed ve Hasan bin Ali Beşe’nin şahadetiyle Bakincan binti Ömer’in vekili olan eşi Hasan bin Mirhan, eşine babasından irsen intikal eden Gurs-ı Evsat (Orta Gurs) köyündeki su değir-menini Abdullah Ağa bin Şeyh Musa Ağaya 135 kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 62/144
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 15 Z 1159/29 Aralık 1746
Özet:
Levendo veledi Adem ve Saliba veledi ….., babalarından kendilerine irsen intikal eden, güneyi yol, doğusu Hamd, kuzeyi David ve batısı Ağabeyşe mülkleriyle sınırlı Zerraka mahallesindeki mahzeni, Hanife binti Kaplan adındaki gayrımüslime 30 kuruşa satmışlardır.

64

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 62/145
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Nikâh
Belgenin Tarihi : 16 Z 1159/30 Aralık 1746
Özet:
Bakincan binti Şeyh Musa adlı dul kadının, kocası Mehmed bin Ali’nin bu tarihten dört yıl önce vefat ettiği ve İsmail bin …. ile nikâhına Molla İbrahim bin Şeyhani ve Bican bin Resul’ün şahadetleriyle izin verildi-ğine dair izinname.
Sayfa No/Belge No : 62/146
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Miras Davası
Belgenin Tarihi : 17 Z 1159/31 Aralık 1746
Özet:
Mardin halkından …. bin Şaban adındaki kişi, ….. halkından Hoca Halil bin Hacı Mehmed huzurunda, güneyi Abdullah mülkü, doğusu yol, batısı Mola İsmail mülkü ve kuzeyi harabeyle sınırlı olan Sevindik mahalle¬sindeki evin amcası Molla Osman bin Abulkerim’in mülkü olduğunu ve onun vefatından sonra zevcesi Hoca Halime ile validesi Fatıma ve hemşiresi Nefise binti Abdulkerim’e kaldığını, Fatıma’nın vefatıyla irsinin kızı Nefi-se’ye ve akrabalık nedeniyle kendisine geçtiğini, daha sonra Nefise’nin de öldüğünü, onun hissesinin de akrabalık nedeniyle kendisine geçtiğini, evde olan on üç hisseden on hissenin kendisine kaldığını, bu nedenle davacı oldu-ğunda Hoca Halime’nin bu mülkte hissesi bulunan kişileri razı ettiğini ve evin Halime’ye kaldığını, bu nedenle kendisinin davadan vazgeçtiğine dair hüccet.
Sayfa No/Belge No : 63/147
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Alacak-Verecek Belgenin Tarihi : 17 Z 1159/31 Aralık 1746
Özet:
Mardin halkından … veledi Eristo adındaki zimmi, Şahpesend nahi¬yesinde üç gözesi (pınarı) bulunan ve “Avice Değirmeni” olarak bilinen değirmenin 1/3 hissesinin kendisinin olduğunu, Mardinli Derbas bin Ahmed’in kendi zimmetinde iki yüz kuruş alacağı olduğunu ve bu nedenle yedi sene önce değirmeni zabt ettiğini, değirmenin hâlâ onun elinde olduğu¬nu, değirmendeki kendisine ait 1/3 hisseden el çekmesini talep etmiştir. Derbas da … veledi Eristo adındaki zimminin değirmeni 312 kuruşa kendi-

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 65
sine ve Musa Ağa bin Numan Ağaya satıp parasını aldığını, bu sebeple ken¬disinin mülkiyet üzere değirmeni tasarruf ettiğini söylemiş ve Mehmed bin Halil ve İlyas bin Ömer’in şahadetleriyle davayı kazanmıştır.

63/148
Türkçe
Kan Davası
23 Z 1159/6 Ocak 1746
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin kazasına tabi Araban köyü halkından Kel (veya Gül) Emir ve kardeşi Ömer bin Şahin, mahkemede, on sene önce babaları Şahin bin Askeri’nin Araban köyünde katledildiğini, katili bilinmemekle beraber zanlı-ların yine aynı köyden Kasım bin Mehmed ile o anda mahkemede bulunma¬yan Arabanlı Mustafa bin Yusuf ve Cündi bin Nebi olduğunu, adı geçen kişilerden kan davasından alacaklarını aldıklarına dair hüccet.

63/149
Arapça
Mülk Alım-Satımı
4 M 1160/16 Ocak 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Yakub veledi Abdulvahid, içerisinde kiler, su kuyusu, mutfak ve av¬lusu olan, güneyi Yahya veresesi avlusu, doğusu Abdulkerim mülkü, kuzeyi çarşı ve batısı kendi mülküyle sınırlı Zerraka mahallesindeki evini, Molla Şeyh Musa bin Hacı Abdurrahim’e 135 Zolata kuruşa satmıştır.

63/150
Türkçe
Akrabalık Davası
12 M 1160/24 Ocak 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin kazasına bağlı Za’ni(?) köyünden Mehmed bin Hasan, yine Mardin’e bağlı Mezra köyünden Seyyid Ali bin Said ve Yusuf bin Abdullatif huzurunda, babası Hasan’ın validesi Temi binti Abdullatif’in Yusuf’un dahi kızkardeşi, kendisinin de Seyyid Ali’nin yeğeni olduğunu, bu hususun so-rulmasını ve eline belge verilmesini talep etmiş; Mehmed bin Halife, Seyyid Abbas bin Seyyid Şeyh Musa ve Abdullah bin İbrahim adındaki şahitler bu hususa şahitlik etmişlerdir.

66

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 64/151
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Keşif
Belgenin Tarihi : 14 M 1160/26 Ocak 1747
Özet:
Mardin halkından Şammas David veledi Nahid adındaki zimmi, on iki gün önce dört nefer delibaş kimsenin Başâlâ mahallesinde bulunan kendi haliçe (küçük halı) dükkânına geceleyin girip uyuduklarını, sonra da dükkânı kilitleyip gittiklerini söylemiş ve Mardin mütesellimi Ali Ağadan dükkânının açılmasını ve kontrol edilmesini istemiştir. Bunun üzerine Levend Ali bin Resul ve mahkemeden naib tayin edilen kişilerce keşif yapılmış, dükkânda bulunan eşyalar bu kişiler tarafından kaydedilmiştir.
Sayfa No/Belge No : 64/152
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 17 M 1160/29 Ocak 1747
Özet:
Şeyh Musa kendisine asaleten, … bin Hıdır Çelebi ve Abdurrahman Çelebi bin Bekir Çelebi Ağazadenin şahadetleriyle annesi Fatıma binti İbra-him’e vekaleten, güneyi ve doğusu dere, kuzeyi Molla Mahmud veresesi mülki, batısı dağ ile sınırlı Hacı Maksud vadisindeki bostanını Molla Hasan bin Hacı Abdullah’a 350 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 64/153
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Yaralama
Belgenin Tarihi : 18 M 1160/30 Ocak 1747
Özet:
Mardin kazasına bağlı Habbaze köyü halkından Osman bin Haydar, yirmi günden beri oğlu Matar’ın, Gurs-ı Evsat (Orta Gurs) köyünden ammuzadesi …’nin evine geceleyin çuval getirmeye gittiğini, Gurs-ı Evsat köyü halkından Cuma bin Mehmed’in bahçesinden geçerken, Cuma’nın, oğlu Matar’ı harami zannedip kovaladığını ve Matar’ın da kaçtığını, Cu-ma’nın bir taş ile oğluna vurduğunu, onu yaraladığını söylemiş ve bu duru¬mun sorulmasını istemiş, Cuma olayı inkâr ettiğinden Osman davayı kay-betmiştir.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 67
Sayfa No/Belge No : 65/154
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 24 M 1160/5 Şubat 1747
Özet:
Ali bin Seyyid Emirhac, içerisinde odunluk, mutfak ve su kuyusu bulunan, güneyi Hacı Siyavuş, doğusu Seyyid Hüseyin mülkleri, kuzeyi yol, batısı İşua mülkü ile sınırlı Gölasiye mahallesindeki içerisinde yatak odası bulunan evi Şammas …’a 170 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 65/155
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Hibe
Belgenin Tarihi : 27 M 1160/8 Şubat 1747
Özet:
Frenkol veledi Ebelhad, güneyi ve kuzeyi yol, doğusu Terunde(?), batısı İskender mülkleriyle sınırlı Zerraka mahallesindeki evini Sefer veledi Abdo’ya hibe etmiştir.
Sayfa No/Belge No : 65/156
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Miras-Takas
Belgenin Tarihi : 27 M 1160/8 Şubat 1747
Özet:
Hacı Süleyman bin Abdullah ve Seyfi bin Abdullah’ın şahadetleriyle Mardin halkından Neslihan Hatun binti İbrahim’in vekili olan eşi İbrahim Ağa bin Hacı Sadık Ağa, güney ve kuzeyi yol, doğusu Yusuf Ağanın valide¬si Perihan Hatun, batısı Hacı Hıdır ve Hacı …. veresesi mülküyle sınırlı Gölasiye mahallesindeki evde ve müştemilatında kırk yedi hisseden yirmi bir hissesinin müvekkilesi Neslihan Hatun’a ait olduğunu, bu hisselerine karşılık Zehra Hatun ve kızı Halime Hatun binti İbrahim Ağanın vekili olan Molla Ahmed bin Ali Efendinin kendilerine iki yüz elli kuruş kıymetli bir çift altın enteşe(?) ve yine bu evin müştemilatından olup avluda bulunan ahşaptan örtülü oda verip anlaştıklarını, parayı aldıklarını, aldıkları bu odanın avluda olan penceresini kapattıklarını, doğu tarafında validesine intikal eden kıs-mından bir kapı açtıklarını ve bu husus üzerine anlaştıklarını bildirmiştir.

68

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 65-66/157
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Miras Davası Belgenin Tarihi : 27 M 1160/8 Şubat 1747
Özet:
Gölasiye mahallesindeki mülkün İbrahim’in çocukları Yusuf Ağa, Meryem, Neslihan Hatun, Halime Hatun ile Abdullah’ın kızları Zehra Ha¬tun, Perihan Hatun ve Fatıma Hatun tarafından müşterek olarak kullanımına dair hüccet.
Sayfa No/Belge No : 66/158
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Kısas Davası Belgenin Tarihi : 6 S 1160/17 Şubat 1747
Özet:
Mardin kazasına bağlı Bellukan köyü halkından Mehmed bin Ali’nin, Mardin’e bağlı Aynberud köyünden Ali bin Bekir’in kasten kendi ağzına vurduğunu ve bundan dolayı çenesinin yerinden çıktığını, mahkeme¬de kısasa hükm olunduğunu, fakat kendi rızasıyla üç kuruş ve bir rub kıy-metli aba aldığını ve kısastan vazgeçtiğine dair hüccet.
Sayfa No/Belge No : 66/159
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 10 S 1160/21 Şubat 1747
Özet:
Ahmed Çelebi bin Hüseyin Çelebi ve Seyyid Hasan bin İbrahim Çe¬lebinin şahadetleriyle Aişe Hatun binti Ahmed Beyin vekili olan Fethi Çele¬bi bin İbrahim Çelebi, müvekkilesine anne ve babasından irsen intikal eden, güneyi, doğusu ve kuzeyi yol, batısı Deli Şeyho mülküyle sınırlı Başedna mahallesindeki evi Salih Çelebi bin Ahmed Beye 90 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 67/160
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 9 S 1160/20 Şubat 1747
Özet:
Numan bin Halid Çelebi ve Kahveci Hacı Hasan’ın şahadetleriyle Marta ve Elmas binti Yagob adındaki zimmilerin vekili olan Seyyid Ömer Çelebi bin Halil ile Hanna ve İlyas veledi Yagob, kendilerine babalarından irsen intikal eden, içerisinde kemerli oda, yatak odası, kiler, avlu, su kuyusu,

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 69
mutfak, ve tuvalet bulunan, güneyi yol ve Şatır Ömer veresesi mülkü, doğu¬su İsmail Bölükbaşı mülkü, kuzeyi yol ve batısı İlyas mülküyle sınırlı Zerraka mahallesindeki evi Ali Çelebi bin İbrahim Çelebiye 500 kuruşa sat-mışlardır.
Sayfa No/Belge No : 67/161
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 11 S 1160/22 Şubat 1747
Özet:
Ahmed bin Veli ve İrfan bin İsmail’in şahadetleriyle Rağda bin Mustafa’nın vekili İbrahim bin Mehmed, müvekkilesine babasından irsen intikal eden, güneyi, doğusu ve kuzeyi yol, batısı Hasan mülküyle sınırlı Kıssis mahallesindeki evi Mustafa bin Saruhan’a 90 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 67/162
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Miras Davası
Belgenin Tarihi : 11 S 1160/22 Şubat 1747
Özet:
Mardin halkından İğya veledi Eseryan adındaki zimmi, bundan önce ölmüş olan Elmas binti Eseryan’ın irsinin kızı …..’na ve akrabalık yoluyla kendisine kaldığını söylemiş ve Elmas’ın terekesinden olup Bimaristan ma¬hallesinde bulunan bir ev ile yirmi yıldız altını, beş kuruş kıymetli sim ke¬mer, bir kat yorgan, bir döşek, bir tencere, bir peşhûr ve üç minderde olan hissesini talep etmiştir. İhtida eden Fatıma binti Abdullah bunun doğru oldu-ğunu, kendisine on yedi kuruş düştüğünü ve bunu tahsil ettiğini söylemiş, Ahmed bin Hoca ve ….. bin Ahmed de Fatıma’nın dediğine şahitlik etmiş-lerdir.
Sayfa No/Belge No : 67/163
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Hürriyet Davası Belgenin Tarihi : Tarih Bulunmamaktadır
Özet:
1160 tarihinde Sasonlu zimmi mahkemeye hür bir kadın getirip, bu kadının kendisinin cariyesi olduğunu iddia etmiş ve davacı olmuş, ancak sonradan hür olduğunu söylemiş, Hacı İshak bin Kelleci, ibni Molla İbrahim, ibni Molla Zeyno ve Molla Mustafa buna şahitlik etmişlerdir.


70

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 68/164
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 10 S 1160/21 Şubat 1747
Özet:
Muharrem Bey bin Haydar Bey kendisine asaleten, Seyyid Hasan bin Kara Hüseyin ve Seyyid Hüseyin bin Abdullah’ın şahadetleriyle erkek kardeşi Hüseyin Bey ve kızkardeşi Aişe Hanıma vekaleten, kendilerine ba¬balarından irsen intikal eden, içerisinde eyvan, ambar, ahır, tuvalet, oda, avlu, su kuyusu ve yazlık bulunan iki katlı, güneyi, batısı ve kuzeyi yol, do¬ğusu İsmail Çelebi mülküyle sınırlı Zerraka mahallesindeki evlerini kardeşi Mustafa Ağa bin Abdullah’a 520 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 68/165
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 17 S 1160/28 Şubat 1747
Özet:
Abdulkadir Çelebi bin Mahmud Efendi kendisine asalaten, Seyyid Hüseyin bin İbrahim Çelebi ve Seyyid Salih bin Seyyid Ali’nin şahadetleriy-le kardeşi Ahmed Efendi bin Mehmed Efendiye vekaleten, güneyi ile batısı yol, doğusu satıcının mülkü ve kuzeyi Abdurrahim bin Yusuf veresesi bosta¬nı ile sınırlı Şa’b vadisindeki mülklerini kardeşi Mehmed bin Mehmed’e 220 kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 68/166
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Alım-Satım Belgenin Tarihi : 20 S 1160/3 Mart 1747
Özet:
Van kazası halkından Mehmed bin Ali, Halil Ağa bin Salih’e sekiz sene önce 170 kuruş kıymetinde siyah eğerli bir kancık katırı sattığını ve bedelini hâlâ alamadığını ileri sürerek bedelinin alınmasını talep etmiştir. Halil Ağa ise o tarihlerde o taraflarda Acem ihtilalinin meydana gelmesi nedeniyle vezirlerin kapı halkının dağılmış olduğunu ve merhum Timur Pa-şanın Van mütesellimine buyruldu gönderdiğini, Mütesellimin zikri geçen katırı vezirlerin davarlarından olduğunu zannettiğini ve bu nedenle bu katıra el koyduğunu, dolayısıyla katırı mütesellimden geri alamadığını söylemiştir. Mehmed’den iddiasını ispatlaması istenmiş, ancak bunu ispatlayamadığı gibi yemin de edememiş ve davadan men olunmuştur.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 71
Sayfa No/Belge No : 68/167
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Keşif
Belgenin Tarihi : 20 S 1160/3 Mart 1747
Özet:
…. ahalilerinden Ali Çelebi bin ….., Zerraka mahallesinde bulunan ve satın aldığı evin doğu tarafında İsmail Ağa bin ….’nın bina eylediği yaz-lık odanın yağmur suyunun mecrasının eskiden beri evinin doğu tarafındaki damın yüzeyine bitişik olduğunu ve bunun bu şekilde kaydolunmasını iste¬miştir.
Sayfa No/Belge No : 69/168
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Miras Davası Belgenin Tarihi : 21 S 1160/4 Mart 1747
Özet:
Mehmed bin Cebr ve Mehmed bin Mustafa şahadetleriyle Rişmil köyü halkından Fatıma, Halime, Şeyma, Zehra ve … benatı Bedr bin Molla Hasan’a vekil olan Hasan bin Ahmed, vefat eden Bedr bin Molla Hasan’ın verasetinin müvekkileleri olan beş kızına, oğlu Receb’e ve Bedr’in zevcesi …. binti Mustafa’ya kaldığını, müteveffanın Rişmil köyünde bulunan doğu¬su yol, kuzeyi Bedr bin Molla Hasan’ın bahçesi, batısı Allo bahçesi ile sınırlı bahçeden her hafta yevmü’s-sebt (cumartesi) öğle vaktinden yatsı vaktine kadar, “Ayn-ı Kebire” (büyük pınar) olarak bilinen pınarın yarısında olan su nöbetinden müvekkilelerine ait sekiz hisseden beş hissenin teslim edilmesini talep etmiş, Receb bin Bedr bin Molla Hasan ise babası hayatta iken zikr olunan bahçe ve su nöbetini her şeyiyle kendisine ve evladından erkek olan¬larına ve kendi nesli son bulduğunda da kızlarına ve kızlarının çocuklarına vakfettiğini, onların nesli de son bulursa Rişmil köyündeki camiye vakf o-lunmasını şart koştuğunu söylemiş, bu duruma Molla Halil bin Hamadi ve Molla Ömer bin Çulcu Yahya şahitlik yapmışlardır.
Sayfa No/Belge No : 69/169
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 23 S 1160/6 Mart 1747
Özet:
İlyas bin Hıdır, kendisine babasından irsen intikal eden, içerisinde avlu ve yatak odası bulunan, güneyi ve kuzeyi yol, doğusu Davud bin Muslu, batısı Şeko mülküyle sınırlı Başedna mahallesindeki evini Bekir’in çocukları

72

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Mehmed, Osman ve Ramazan’ın vekili Mahmud Ağa bin Ömer’e 36 Zolata kuruşa satmıştır.

69/170
Arapça
Mülk Alım-Satımı
25 S 1160/8 Mart 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Fethi Çelebi bin İbrahim Çelebi, güneyi yol, kuzeyi Matar ve batısı Abdal mülküyle sınırlı Bab-ı Cedid mahallesindeki evini İsmail bin Kaplan’a 50 cedid Zolata kuruşa satmıştır.

70/171
Arapça
Mülk Alım-Satımı
25 S 1160/8 Mart 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Abdullah Ağa ve kardeşi Ahmed Ağa bin Yusuf Ağa, kendilerine irs yoluyla intikal eden, güneyi ve doğusu dağ, kuzeyi İbrahim Beşe veresesi mülkü ve batısı yol ile sınırlı Rişmil köyündeki arazisini Hacı … bin Abdurrahman’a 30 Zolata kuruşa satmıştır.

70/172
Arapça
Mülk Alım-Satımı
25 S 1160/8 Mart 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
İlya ve İğya veledi Rahtuvan, içerisinde kiler, mutfak, küçük oda, yatak odası, avlu, su kuyusu, tuvalet bulunan, güneyi Reşid, doğusu Şahin veledi Devli-Döli(?) mülkü, kuzeyi yol ve batısı Şama(?) mülküyle sınırlı Sevindik mahallesindeki evini Hacı İlyas’ın oğulları Davud, Süleyman ve Abdullah’a 635 Zolata kuruşa satmışlardır.

70/173
Arapça
Mülk Alım-Satımı
25 S 1160/8 Mart 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Hacı İlyas’ın oğulları Süleyman, Davud, Ahmed ve Abdullah kendi¬lerine asaleten, Hacı İsmail bin Bekir Çelebi ve İbrahim bin Abdullah’ın şahadetleriyle annesi Hanife Hatun binti Hacı Abdullah ve kız kardeşi Huri

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 73
binti Hacı İlyas’ın vekili olan Süleyman Çelebi, kendilerine murisleri Hacı İlyas’tan intikal eden, içerisinde sofa, kiler, su kuyuları, yazlık, mutfak, avlu, eyvan ve tuvalet bulunan Gölasiye mahallesindeki iki katlı evlerini Şeyh Musa Çelebi bin Hacı Hatır’a 500 Zolata kuruşa satmışlardır.
Sayfa No/Belge No : 70/174
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Miras Davası
Belgenin Tarihi : 17 RA 1160/29 Mart 1747
Özet:
….. halkından ….. adlı kişi, vefat eden halası Huri binti Molla Bayezid’in mirasının kızı Aliye, Hatice, Bakihan ile halası Huri’nin eşi Os¬man bin ….. ve babasına kaldığını, babasının da vefat edip irsinin kendisine intikal ettiğini ve otuz altı hisseden üç hissenin kendisine verilmesini talep ettiğini, halasının mallarını elinde bulunduran Aliye binti Osman ile araya girenlerce bir zer-i mahbub altın üzerine anlaştıklarını ve alacak verecek bir şeylerinin kalmadığını beyan etmiştir.
Sayfa No/Belge No : 71/175
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Alacak-Verecek Belgenin Tarihi : 25 S 1160/8 Mart 1747
Özet:
Mardin halkından Murad bin Mehmed ile kardeşi Cuma bin Mehmed arasında alacak-verecek davasından bir şey kalmadığına dair hüc¬cet.
Sayfa No/Belge No : 71/176
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 26 S 1160/9 Mart 1747
Özet:
Mehmed bin Mahmud ve İsmail bin Ali Beşe kendilerine asaleten, Mustafa bin Ali Çelebi ve Hacı İsmail bin Abdurrahman’ın şahadetleriyle Hatice binti Ulviye’nin vekili olan ve adı geçen Mehmed, içerisinde yatak odası, avlu ve mutfak bulunan, güneyi ve doğusu Şeyh Arab veresesi, kuzeyi Davud bin Mustafa Beşe mülkü ve batısı yol ile sınırlı Bimaristan mahalle¬sindeki ortak oldukları evlerini Tanil veledi Aslan’a 36 Zolata kuruşa satmış-lardır.

74
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 71-73/177
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Miras Davası
Belgenin Tarihi : 17 B 1159/5 Ağustos 1746
Özet:
Hacı İsmail bin Hacı İbrahim, Diyarbekir’de Muallak Altı olarak bi¬linen Azizoğlu Camii mahallesi halkından iken vefat eden askeri taifesinden Erdebilzade Hacı Mehmed bin Hüseyin bin Hacı Mehmed’in anne-baba bir amcası oğlu ve akrabalık yoluyla varisi olduğunu iddia etmiştir.
Sayfa No/Belge No : 73/178
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Miras Davası
Belgenin Tarihi : 5 ZA 1159/19 Kasım 1746
Özet:
Vefat eden Erdebilzade Hacı Mehmed’in hasren varisi olarak bilinen Hacı İsmail bin Hacı İbrahim, divanda akdolunan mahkemede, Erdebilzade Hacı Mehmed Ağadan intikal eden ve Diyarbekir’de, Mardinkapısı dışında bulunan köşklü büyük bahçeye mutasarrıf Zeynep Hatun tarafından Molla Hüseyin vekaleti ve Aylak(?) mahallesinde dokuz aded mahzen ve yedi aded dükkâna mutasarrıf olan serdar-ı haseki Hacı Abi(?) Ağa ve Gavur meyda¬nında mutasarrıf Arab İsmail Ağa ve Esfel’de (Hevsel) iki aded bahçeye mutasarrıf cenan (bahçıvan) Ömer ve beş aded lüleci dükkânı, bir aded dinge (değirmen) mutasarrıf Mustafa Ağa ile mahkeme olduklarında adı geçen mülklerin Hacı İsmail’e teslimine, yine borçluların da borçlarını İsmail’e vermeleri hususunda Amid naibi Mehmed Aziz tarafından padişaha yapılan arz.
Sayfa No/Belge No : 73/179
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 27 S 1160/10 Mart 1747
Özet:
Halid bin Osman, güneyi Resul, doğusu Halata(?), kuzeyi Ahmed bin Molla Ömer bağları ve batısı yol ile sınırlı Şeyhan köyünde bulunan üzüm bağını, Mehmed bin Nehruz ve Mustafa bin Ali’nin şahadetleriyle Halime binti Mehmed’e vekil olan Osman bin Matar’a 80 Zolata kuruşa satmıştır.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 75
Sayfa No/Belge No : 73/180
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Alacak-Verecek Belgenin Tarihi : 27 S 1160/10 Mart 1747
Özet:
Mardin halkından Arafat bin Abbas, Halil bin Ziyab hakkında dava açmış ve Halil’in babası Ziyab ile iğneci Ahmed Ağa, babası Abbas ile devabb (yük hayvanları), mevaşi, eşya ve menkulata müşterek olup, babası-nın ortaklığını Halil’den dava ettiğinde şahitler ve delillerinin olmadığını ve araya giren kişilerce Halil ile iki öküz, bir deve, bir al kısrak, altı koyun, bir kile buğday, bir kile arpa, bir tencere, üç sahan, bir lengeri, bir tabak, bir taşt ve bir kara çadırın nısfı üzerine sulh ettiklerini ve adı geçen bütün bu malları aldığını söylemiştir.
Sayfa No/Belge No : 74/181
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Miras Davası Belgenin Tarihi : 27 S 1160/10 Mart 1747
Özet:
Diyarbekir halkından Erdebilzade Hacı İsmail bin Hacı İbrahim bin Hacı Mehmed bin Hacı Abdurrahim, mahkemede, Cenanzade Seyyid Zeke-riya Çelebi ve Hacı Kasım Ağa bin Yusuf’un şahadetleriyle merhum Yakub Paşazade Ali Bey bin Ömer Beye vekil olan ammizadesi Abdulkadir Bey bin Osman hakkında, daha önce vefat eden Erdebilzade Hacı Mehmed bin Hacı Hüseyin bin Hacı Mehmed bin Hacı Abdurrahim’in, babası Hacı İbrahim ile anne-baba bir kardeş olduklarını iddia etmiş ve buna Mehmed Ağa bin Hü¬seyin ile Diyarbekirli Mehmed Çavuş bin Hacı Ömer şahadet etmişlerdir. İsmi geçen kişilere ait veraset ve terekenin kimlere kaldığına dair belge.
Sayfa No/Belge No : 74/182
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Kan Davası
Belgenin Tarihi : 2 RA 1160/14 Mart 1747
Özet:
Mardin kazasına bağlı Habbaze köyünden Osman bin Haydar, hâlâ Mardin voyvodası Mehmed Efendi huzurunda, bundan iki ay dört gün önce oğlu Matar’ın yine aynı köyden ammizadesinin evinden çuval getirmek için geceleyin gittiğini ve yolunun Mardin kazasına bağlı Gurs-ı Evsat köyü hal¬kından Cuma bin Mehmed’in bahçesine uğradığını, ancak Cuma’nın onu hırsız zannetmesi sonucunda kendisine taşla saldırdığını ve oğlu Matar’ı yaraladığını, bunun sonucunda oğlunun öldüğünü, Cuma ile mahkemeleştik-

76

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

lerini, iddiasını ispatlayamadığını, ancak şu anda Habbaze köyünden Süley¬man bin Mehmed ile Şeyhanlı Şeyh Musa bin Zeyneddin’in şahitlikleri ve ikrarlarıyla Cuma’nın, oğlu Matar’ı yaraladığını ve bu yaranın tesiriyle öl¬düğünü bunu ispatlayabildiğini söylemiştir. Bunun sonucunda Matar’ın kan diyetinin Osman’a teslimine karar verilmiştir.

75/183
Arapça
Mülk Alım-Satımı
2 RA 1160/14 Mart 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Hacı Ali Bey bin Mahmud Bey, güneyi Mehmed Bey mülkü, doğusu ve batısı yol ile sınırlı, Tohum köyündeki bostan, su ve kasrdaki yarı hissesi¬ni Şeyh Mehmed bin Şeyh İbrahim et-Tohumi, amcası Şeyh Hasan bin Şeyh Mehmed ve Hacı Kasım bin Ömer Şeddad ed-Dekuki’ye 450 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 75/184
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Alacak-Verecek Belgenin Tarihi : 3 RA 1160/15 Mart 1747
Özet:
Mehmed bin Abdullah ve Mehmed bin Ahmed’in şahadetleriyle Mardin sakinelerinden Rahime binti Mustafa’ya vekil olan ….. Bey bin Abdurrahman Bey, müvekkilesi olan Rahime’nin, kocası Mustafa bin Mehmed’e iki senedir yetmiş kuruş Zolata ve yirmi dört … zincirli altın, ki toplam 136 kuruş eder, verdiğini ve bunun kendisinden alınmasını istemiştir. Mustafa da bu meblağa mukabil Tohum köyünde bulunan, doğusu ve güneyi dağ, kuzeyi Mehmed bin Abdullah ve batısı Ömer mülküyle sınırlı üzüm bahçesinin 1/3 hissesini zevcesine sattığını, ve bunun fiyatını borcu karşılı-ğında eşinden almadığını, mahkeme ücreti için de 60 kuruş ödediğini söyle¬miş ve buna Ahmed bin Mansur, Numan bin Hasan ile Seyyithan bin Musta¬fa da şahitlik yapmışlar ve Rahime davadan men olunmuştur.

75/185
Arapça
Mülk Alım-Satımı
7 RA 1160/19 Mart 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Ahmed Çelebi bin Abdulhak Çelebi, kendisine asaleten ve küçük kızları Halime, Rahime ve Asiye’ye vesayeten, Zumre binti …. Çelebiden

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 77
satın alma ve müteveffiye Mervi Hatundan da irs yoluyla kendilerine intikal eden, güneyi ve doğusu Hasan Ağa bin Ahmed mülkü, kuzeyi Aşık Maşuk vadisi ve batısı Hıdır Bey veresesi mülkü ile sınırlı Bagâne vadisindeki bos¬tanını Mustafa bin Taki(?) Çelebi’ye 70 Zolata kuruşa satmıştır.

76/186
Türkçe
Mülk Alım-Satımı
7 RA 1160/19 Mart 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin halkından Maksi İlo veledi Tedaris adlı zimmi, güneyi Ebelhad mülkü, doğusu, kuzeyi ve batısı yol ile sınırlı Sevindik mahallesin¬de bulunan hanın yarı hissesinin babasına ait olduğunu ve babasının ölü¬münden sonra irsen kendisine intikal ettiğini, bu yarı hissesini Mardin sakinelerinden amcası kızı Seydi binti Yosef adındaki Hıristiyana 10 kuruşa devrettiğini ve ücreti de aldığını söylemiştir.

76/187
Arapça
Mülk Alım-Satımı
11 RA 1160/23 Mart 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Yagob veledi Mosi, içerisinde avlu ve mutfak bulunan, güneyi yol, doğusu Abdunnur veresesi, kuzeyi Abdunnur İsmid ve batısı Abalı veresesi mülkleriyle sınırlı Sevindik mahallesindeki evini Aliye Hatun binti Hacı Abdurrahim’in kardeşi ve vekili Molla Şeyh Musa bin Hacı Abdurrahim’e 75 Zolata kuruşa satmıştır.

76/188
Arapça
Vasi Tayini
… B 1157/Ağustos-Eylül 1744
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Berber Ali bin Dosto, vefat eden Huri binti Rahm’ın çocukları üzeri¬ne vasi olarak tayin olunmuştur.

78

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 76/189
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Tereke-Miras
Belgenin Tarihi : 13 RA 1160/25 Mart 1747
Özet:
Ahmed bin Mehmed, on iki sene önce babasının annesi Haciye bin Abdullah’ın, … binti Mehmed ile birlikte Hacı Ali’nin yanında iken …kapak, yirmi üç sahan, kazan, bir sini, bir…, bir yan halı, üç kat yorgan ve döşek, iki çuvalın babasına kaldığını, babasının vefatı üzerine de emanete konulduğunu ve bunların irsen kendisine kaldığından adı geçen eşyayı Hacı Ali’nin oğlu Eyyüb’den teslim aldığını ve alacağının kalmadığını söylemiş-tir.
Sayfa No/Belge No : 77/190
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Değişimi Belgenin Tarihi : 14 RA 1160/26 Mart 1747
Özet:
İsmail Çelebi bin Hacı Mahmud, Solah Mustafa Ağa bin Abdullah ile Zerraka mahallesindeki evlerini değiştirmişler ve İsmail Ağa bunun karşı-lığında 40 Zolata kuruş vermiştir.
Sayfa No/Belge No : 77/191
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 15 RA 1160/27 Mart 1747
Özet:
Ömer bin Ali ve Osman bin Hacı Mehmed’in şahadetleriyle zevcesi Fatıma Hatun binti İbrahim Efendiye vekil olan Seyyid Abdulkadir bin Der-viş Ahmed, Fatıma Hatuna babasından irsen intikal eden, güneyi yol, doğusu Hacı Ömer mülkü, kuzeyi dere ve batısı uçurum ile sınırlı Nebi vadisindeki bostanda olan hissesini Abdurrahim Çelebi bin Bekir Efendi’ye 17 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 77/192
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 18 RA 1160/30 Mart 1747
Özet:
Mehmed bin Derviş Halid ve Ömer bin Şeyh Musa’nın şahadetleriy-le eşi ve eşinin annesi Zübeyde binti Hacı Mehmed’in vekili olan Mustafa

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 79
bin Bekir Çelebi, müvekkilelerine babalarından irsen intikal eden Bab-ı Cedid mahallesindeki harabe evi Yakob veledi Mosi’ye 15 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 77/193
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 20 RA 1160/1 Nisan 1747
Özet:
Hüseyin ve Ömer ibni Ali ile Ali bin Hasan, güneyi ve kuzeyi boş arazi, doğusu Yusuf veresesi ve batısı Melkon Aslan mülkleriyle sınırlı Aynberud köyündeki üzüm bağını Hüseyin Beşe bin Abdullah ve Ahmed bin Abdurrezzak’a 60 Zolata kuruşa satmışlardır.
Sayfa No/Belge No : 77/194
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 30 RA 1160/11 Nisan 1747 Özet:
(Belgenin bir kısmı eksik olduğundan tam olarak okunamamıştır.) Molla Hüseyin bin Hacı Mehmed ve …. Hacı Şahin’in şahadetleriy-le Murad bin Meylik’e vekil olan kardeşi Molla İsmail bin Meylik, içerisinde avlu ve mutfak bulunan Zerraka mahallesindeki evini, ….. ….’ya 22 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 78/195
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 22 RA 1160/3 Nisan 1747
Özet:
Katırcı Yusuf, içerisinde mutfak ve su kuyusu bulunan, güneyi Me¬dine binti Katırcı Yusuf, doğusu Şammas Ebelhad, kuzeyi ve batısı kendi mülküyle sınırlı Başâlâ mahallesinde bulunan evinin yarı hissesini kızı Rey¬han’a 20 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 78/196
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 22 RA 1160/3 Nisan 1747
Özet:
Katırcı Yusuf, içerisinde yatak odası, mutfak, avlu ve ½ su kuyusu bulunan, güneyi ….. mülkü, batısı kendi evi, kuzeyi kızı Reyhan binti Katır-

80

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

cı Yusuf, doğusu Şammas Ebelhad mülküyle sınırlı Başâlâ mahallesinde bulunan evini kızı Medine’ye ...8 Zolata kuruşa satmıştır.

78/197
Türkçe
Alacak-Verecek
24 RA 1160/5 Nisan 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin halkından Selman veledi …, İlya veledi Yakob’dan 25 kuruş akçe ve … kile buğday alacağı olduğunu ve halike olan kız kardeşi Mer¬yem’e ariye (ödünç) yoluyla 3 kuruş 40 akçe kıymetli bir çift gümüş bilezik ve …. verdiğini, İlya’nın, eşi Meryem’deki bileziği alıp yerine hibe yoluyla kendisine 5,5 kuruş kıymetli bir kürk verdiğini, dolayısıyla alacağının kendi¬sine ödenmesini istemiş, ancak şahit gösteremediğinden davadan men ol-muştur.

78/198
Türkçe
Kiralama
Tarih Bulunmamaktadır
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Büyük Çarşıda bulunan ve zemini vakıf olan bir dükkânın senelik 45 akçeye kiraya verildiği ve 33 sene boyunca her sene 3 akçe zam ile kiraya verilmesine dair tezkire.
Sayfa No/Belge No : 78/199
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 29 RA 1160/10 Nisan 1747
Özet:
Yusuf bin Ali el-Hatuni, içerisinde kemerli oda, avlu ve su kuyusu bulunan, güneyi, kuzeyi ve batısı yol, kuzeyi kendi mülküyle sınırlı Sevindik mahallesinde bulunan evini Ali ve kardeşi Halife ibni Mehmed’e 90 Zolata kuruşa satmıştır.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 81
Sayfa No/Belge No : 78/200
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 3 R 1160/14 Nisan 1747
Özet:
Sevdi binti Yosef, güneyi Ebelhad, kuzeyi, doğusu ve batısı yol ile sınırlı Sevindik mahallesindeki evinin yarı hissesini eşi Şemon veledi …’ye 20 cedid Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 79/201
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 3 R 1160/14 Nisan 1747
Özet:
Seydi binti Yosef, içerisinde mutfak bulunan, güneyi, kuzeyi ve batı-sı yol, doğusu kendisinin evi ile sınırlı Sevindik mahallesindeki mülkünü, Toma veledi Ebelhad’a 12 cedid Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 79/202
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 11 R 1160/22 Nisan 1747
Özet:
Abdullah bin Hasan kendisine asalaten, Seyyid Ahmed bin İbrahim Çelebi ve Emir Osman bin Seyyid Abdulkadir’in şahadetleriyle kardeşi Mol¬la Halil ve kız kardeşi Kumru veledi Hasan ile babasının eşi Havva binti İbrahim’e vekaleten, müvekkillerine irsen intikal eden, içerisinde oda, iki sofa, kiler, mahzen, mutfak, avlu, mutfak kileri ve su kuyusu bulunan, güne¬yi ve doğusu yol, kuzeyi kale, batısı Hacı Hasan veresesi mülküyle sınırlı Gölasiye mahallesindeki evlerini kardeşi Ali Bey bin Hasan’a 195 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 79/203
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 14 R 1160/25 Nisan 1747
Özet:
Şammas İşua veledi Davud, güneyi Kabalalı Yusuf, doğusu Hüseyin, kuzeyi ve batısı kendi mülküyle sınırlı, Arz-ı Reşad’da olan üzüm bağının 1/3’ünü Süleyman bin İsmail’e 24 Zolata kuruşa satmıştır.

82

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 79/204
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 15 R 1160/26 Nisan 1747
Özet:
Babası Ali’ye vekaleten Süleyman bin İsmail Çavuş, güneyi Kabala-lı Yusuf, doğusu Hüseyin, kuzeyi ve batısı kendisinin mülküyle sınırlı olan üzüm bağının 1/3’ünü Ahmed bin Molla Ali’ye 24 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 79/205
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Alacak-Verecek Belgenin Tarihi : 21 R 1160/2 Mayıs 1747
Özet:
Mardin halkından Saliha binti …… , kendisine ait bir kat elbise, bir çift gümüş kemer, bir çift altın küpe, dört gümüş yüzük, bir taşt, iki tencere, bir kazan, bir hamam leğeni, bir yoğurt sitili, el leğeni, bir tabe (tahta), iki küçük tas, iki sahan, iki nalin, bir kat yorgan döşek, bir kilim, bir köhne halı, bir kat hamam kabı, bir sepet, bir çıkrık, bir şamdan, demir zira, bir gümüş kemer ve bir demir şişten ibaret eşyayı Mardin halkından üvey oğlu Şeyh Musa bin Mustafa’nın yanında emanet olarak bıraktığını ve bunları geri iste¬diğini söylemiş, ancak Şeyh Musa bu eşyanın dört ay önce Saliha tarafından kendisine hibe edildiğini, Hamdo bin Şemso ve Ahmed bin Abdullah’ın şahadetleriyle ispatlamış ve Saliha davadan men edilmiştir.
Sayfa No/Belge No : 80/206
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Tereke Belgenin Tarihi : 13 R 1160/24 Nisan 1747
Özet:
Vefat eden Yusuf bin Abdullah’ın verasetinin büyük oğlu Abdal, iki küçük oğlu Abid ve Süleyman ile zevcesi Meryem binti Abdullah’a kaldığı-na dair tereke.


252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 83

Sayfa No/Belge No : 80/207
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Veraset
Belgenin Tarihi : 13 R 1160/24 Nisan 1747
Özet:
Meryem binti Abdullah’ın vefat etmesiyle veraseti büyük oğlu Ab¬dal ve küçük oğulları Abid ve Süleyman ile İbrahim’e intikal etmiş, eski kocasından Meryem’e intikal eden eşya çarşıda açık arttırma ile satılmıştır.
81/208
Türkçe
Alacak-Verecek
23 R 1160/4 Mayıs 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin kazasına bağlı .... köyü halkından Şedid bin Zülfo, sekiz sene önce, yine Mardin’e bağlı Kalatü’l-Merra köyünden İlya veledi Emso adın-daki zimminin, amcası Nami veledi İşua’ya binmesi için bir kısrak verdiğini ve İlya’nın kendisinden izinsiz olarak kısrağı aldığını, bu esnada kısrağın öldüğünü, kısrağa mukabil on beş kuruş nakid, bir kancık siyah merkeb ve bir aba karşılığında barıştıklarını ve bunları aldığını ifade etmiştir.

81/209
Arapça
Keşif
24 R 1160/5 Mayıs 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Musa bin Süleyman ve Şahab bin Ahmed el-Hatuni’nin şahadetiyle Emine binti Abd Ali’ye vekil olan Mehmed bin Arafat, müvekkilesinin ko-cası Sincarlı Hüseyin bin Ahmed’in on yıl önce öldüğünü yine aynı kişilerin şahadetiyle ispatlamıştır.
Sayfa No/Belge No : 81/210
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Evlenme
Belgenin Tarihi : 24 R 1160/5 Mayıs 1747
Özet:
Dul olan Emine binti Abd Ali’nin, taliplisi Mehmed bin Hüseyin ile bir miktar mehir karşılığında, şahitlerin huzurunda, evlenmesine engel olma-dığına dair Mardin mahkemesi tarafından mevlana Seyyid Abdurrahim Efen¬diye verilen izinname.

84

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 81/211
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Alacak-Verecek Belgenin Tarihi : 26 R 1160/7 Mayıs 1747
Özet:
Molla Ahmed bin Haco ve Molla Hüseyin bin Abdullah’ın şahadet-leriyle Mardin sakinelerinden Verdi binti Körkis Güllicayi(?) adındaki zimmiyeye vekil olan kocası Hanna veledi Maksi İremiya(?) adındaki zim-mi, ölen Körkis’in verasetinin kızı Verdi’ye, oğlu Ebelhad’a ve anneleri Elmas binti Şükro’ya kaldığını, güneyi Yagob Cenber, doğusu İşua, kuzeyi Murad mülkleri ve batısı yol ile sınırlı Kıssis mahallesinde bulunan Körkis’e ait evden, eşyalardan, paradan ve borçlulardan olan alacaklardan müvekkilesine düşen hisseye karşılık Ebelhad’ın, Verdi’ye 300 kuruş nakit ve bir miktar gümüş verdiğini ve bunu teslim aldıklarını söylemiştir.
Sayfa No/Belge No : 81/212
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 24 CA 1160/3 Haziran 1747
Özet:
Hıdır Bali veledi Azad eş-Şemsi, babasından kendisine irsen intikal eden, güneyi Molla Bekir, doğusu Hacı Şaban bin Receb, kuzeyi yol, batısı Hasan veresesi mülküyle sınırlı Allaflar çarşısındaki çulcu dükkânının yarı hissesini Hacı Ali bin Hacı Şaban’a 135 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 82/213
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Alacak-Verecek Belgenin Tarihi : 27 R 1160/8 Mayıs 1747
Özet:
Molla Ahmed bin Haco ve Molla Hüseyin bin Abdullah’ın şahadet-leriyle Mardin halkından Elmas binti Şükro adındaki zimmiyeye vekil olan Körkis veledi Safer adındaki zimmi, ölen Körkis’in verasetinin kızı Ver-di’ye, oğlu Ebelhad’a ve anneleri Elmas binti Şükro’ya kaldığını, güneyi Yagob Cenber, doğusu İşua Tavşan, kuzeyi Murad mülkleri ve batısı yol ile sınırlı Kıssis mahallesinde bulunan Körkis’e ait evden, eşyalardan, paradan ve borçlularda olan alacaklardan ve bütün malından müvekkilesine düşen hisse ile mehr-i müecceline karşılık 135 kuruş akçe ve bir miktar gümüşü Ebelhad’dan aldıklarını söylemiştir.


252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 85
Sayfa No/Belge No : 83/214
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 27 R 1160/8 Mayıs 1747
Özet:
Cündi(?) veledi Ebelhad ve İbrahim veledi Aslan adındaki zimmiler kendilerine asaleten, Şeyh Musa bin Yusuf, Ali bin İbrahim ve Musa bin Davud’un şahadetleriyle eşi Meryem binti Murad’a vekil olan Cündi, yine aynı kişilerin şahadetleriyle eşi Ümmühan binti Yosef’e vekil olan İbrahim, güneyi Melkon, doğusu Bogos, kuzeyi Biro, batısı yol ile sınırlı Başedna mahallesindeki evini Şaban Odabaşı bin Molla …’ya 150 Zolata kuruşa sat-mışlardır.
Sayfa No/Belge No : 83/215
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 3 CA 1160/13 Mayıs 1747
Özet:
Ömer Odabaşı bin Ali, kendisine babasından irsen intikal eden, gü¬neyi Biro mülkü, doğusu ve kuzeyi yol, batısı Eygo mülküyle sınırlı Bimaristan mahallesindeki mülkünü Osman bin Ahmed ve Mehmed bin Osman’a 48 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 83/216
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Alacak-Verecek Belgenin Tarihi : 2 CA 1160/12 Mayıs 1747
Özet:
Seyyid Abdo bin Teyco ve Ahmed Çelebi bin Hüseyin Çelebinin şa-hadetleriyle Mardin halkından Fatıma binti Ali Çelebiye vekil olan …. Çele¬bi bin İbrahim Çelebi, Fatıma’nın vefat eden Hasan ve Hüseyin adındaki iki kardeşi ve Nefise Hatun adındaki annesine ait Kıssis mahallesinde olan ev¬den ve diğer bütün mallarından kendisine intikal edenlere karşılık kardeşi Ömer Çelebi bin Ali Çelebi’den 50 kuruş akçe aldığını ve alacak-verceğinin kalmadığını söylemiştir.

86

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 83/217
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 2 CA 1160/12 Mayıs 1747
Özet:
Hacı Zeynelabidin bin Letto, güneyi Atike Hatun binti Seyyid Salih, doğusu Hüseyin, kuzeyi ve batısı Ahmed bin Ali mülkleriyle sınırlı Paspanos vadisindeki bağlarda bulunan 1/3’lük hissesini İsmail Ağa bin Hacı Abdul¬lah’a 170 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 83/218
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Emanet
Belgenin Tarihi : 25 CA 1160/5 Haziran 1747
Özet:
Vefat eden Halepli Hacı Ali’nin, Hancı Halil Çelebiye emanet olu¬
nan eşyası.
Sayfa No/Belge No : 84/219
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 5 CA 1160/15 Mayıs 1747
Özet:
Kasım bin Hüseyin, Ömer bin Abdullah, Mehmed bin Mustafa, Hü¬seyin bin Seyyid Abbas, Hacı Halil bin Seyyid Ali, Molla İsa bin Seyyid Ali ile İsmihan binti Ahmed ve Fatıma binti Salih’e vekaleten İsmihan’ın eşi Kasım bin Hüseyin, içerisinde sofa ve yazlığın bulunduğu ortak evlerini Hacı Ali bin Abdullah’a 16 Zolata kuruşa satmışlardır.
Sayfa No/Belge No : 84/220
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Miras Davası
Belgenin Tarihi : 7 CA 1160/17 Mayıs 1747
Özet:
Seyyid Mehmed bin Molla Mahmud ve Hacı Bekir bin Hacı Emirhac’ın şahadetleriyle Mardin halkından Marta binti İbrahim Tüfekçi ile Marta’nın annesi Meryem binti Hürmüz’ün vekili olan Tanil veledi Aslan adlı zimmi, Sevindik mahllesinde güneyi Ebelhad mülkü, doğusu Hanna veledi İsacan mülkü, kuzey ve batısı yol ile sınırlı evin İbrahim’e ait olduğu¬nu, İbrahim’in ölümünden sonra oğlu Yosef’in bu evi kendi üzerine yazdığı-nı, halbuki İbrahim’in verasetinin zevcesi Meryem, iki kızı Marta ve Nuri-

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 87
ye’ye de kaldığını ve 32 hisseden Marta’ya 7 hisse, annesine 4 hisse düştü-ğünü, sonradan Yosef’in de öldüğünü ve Yosef’in varisleri olan büyük uşak¬ları (çocukları) Hanna ve Elyas, anneleri Delali binti Gedayi adlı nasraniye ve Yosef’ten olma küçük çocukları Bahdo, Zahko ve İşmuni’nin müvekkilelerine düşen hisseyi tasarruf etmelerine engel çıkardıklarını ve bunun halledilmesini istediğini söylemiş ve Marta’nın şahitleri Hüseyin Beşe bin Seyyid Mehmed, Menzilcizade Ahmed Çelebi ve Murtaza Çeribaşı, Mar-ta’yı tastik etmişler ve diğer varisler davadan men olmuşlardır.

84/221
Arapça
Hibe
17 CA 1160/27 Mayıs 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Halime binti Hacı ..., güneyi Abdulgaffar, doğusu ve kuzeyi yol, ba¬tısı İbrahim mülküyle sınırlı Sevindik mahallesindeki evini kardeşinin oğlu İbrahim bin …’ya hibe etmiştir.
Sayfa No/Belge No : 85/222
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 8 CA 1160/18 Mayıs 1747
Özet:
Garibe binti Aslan kendisine asaleten, Abdulkadir bin Derviş Ahmed ve Ramazan bin Ali’nin şahadetleriyle oğulları İlya ve Göllü veledi Ebelhad’a vesayeten ve kızı Karanfil veledi Ebelhad’a vekaleten, kendilerine irsen intikal eden güneyi yol, doğusu İşua, kuzeyi Abdulvahid mülküyle sınırlı Arzü’r-Reşad’daki üzüm bağını 103 Zolata kuruşa İşua veledi Hanna’ya satmışlardır.
Sayfa No/Belge No : 85/223
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 10 CA 1160/20 Mayıs 1747
Özet:
Hacı Ömer Hacı Abdullah ve Ömer Odabaşı bin Ali, vefat etmeden önce Ahmed bin Ömer el-Meşki’den güneyi yol, doğusu Ali Saffar, kuzeyi Hüseyin el-Behramki ve batısı zimmi İlyas’ın mülküyle sınırlı, içerisinde odunluk, üstte yazlık, altta mahzen, su kuyusu, avlu ve tuvaletin bulunduğu Başedna mahallesindeki evi 200 Zolata kuruşa satın aldıklarını söylemişler-dir.

88
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 85/224
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 10 CA 1160/20 Mayıs 1747
Özet:
Kaplan Bölükbaşı bin Kalo, güneyi Ali Bey, doğusu Atike Hatun, kuzeyi Ali bin Mehmed Bey ve batısı yol ile sınırlı Benabil köyündeki sulu bostanı Seyyid Bekir bin İbrahim ve Osman bin Abdulkadir’in şahadetleriyle annesi Atike Hatun binti İsa Bey ve eşi Zeyneb Hatun binti Bekir Beye veka¬leten Davud bin Hacı Kasım’a 110 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 85/225
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 18 CA 1160/28 Mayıs 1747
Özet:
İbrahim bin Piro ve Ömer bin Ahmed, güneyi Halil el-Gergeri, do¬ğusu Hacı Mustafa Efendi ve Ali kethüda, kuzeyi ve batısı alıcının mülküyle sınırlı Şadol vadisindeki sulu üzüm bağlarını adı geçen Ömer’in amcasının oğlu Şemo veledi İbrahim’e 150 Zolata kuruşa satmışlardır.
Sayfa No/Belge No : 85/226
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Miras
Belgenin Tarihi : 21 CA 1160/31 Mayıs 1747
Özet:
Mardin halkından Hacı Abdulkadir ve İsmail Ağa bin merhum Hacı İlyas Ağa kendilerine asaleten, Fatıma Hatun binti İlyas Ağa tarafından ve¬kaleten Abid Bey bin Ahmed, Mervi Hanım binti Süleyman Beyin vekili Osman Bey bin Hüseyin’in huzurunda, Mervi hanımın müteveffa İlyas Ağa¬nın zimmetinde 500 kuruş mehr-i müeccelinin bulunduğunu, buna karşılık, İsmail Ağanın emlâkinden, Gölasiye mahallesinde bulunan bir aded kasap dükkânı ve girişindeki dink (değirmen) ve 360 kuruş ve 100 akçe kıymetli Elmiha(?) adlı cariye, 36 kuruş halice ve 4 kuruşluk eğeri, ki toplam 500 kuruş eder, aldığını, ayrıca İsmail Beyin 356 kuruş 14 paralık terekesinden 42 kuruş 1 paranın kendisine kaldığını ve bunu da aldığını söylemişlerdir.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 89
Sayfa No/Belge No : 86/227
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Miras Davası
Belgenin Tarihi : 21 CA 1160/31 Mayıs 1747
Özet:
Mardin halkından Hacı Abdulkadir ve İsmail Ağa ibni merhum Hacı İlyas Ağa kendilerine asaleten, Mervi Hanım binti Süleyman Ağa tarafından vekil olan Osman Bey bin Hüseyin Bey vekaleten, Fatıma Hatun binti Hacı İlyas Ağanın vekili olan Abid Bey bin Ahmed Beyin huzurunda, Zerraka mahallesinde olup üç tarafı yol, bir tarafı da İsmail Ağa mülküyle sınırlı üç aded fevkani dükkânı Fatıma Hatun kendisine hibe olunan ev parasıyla müceddeden yaptığını ve ölen İsmail Ağanın terekesinden kendisine 62 ku¬ruş 12 para isabet ettiğini, bunun da kendilerine teslim edildiğini ikrar etmiş-lerdir.
Sayfa No/Belge No : 86/228
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Alacak-Verecek
Belgenin Tarihi : 21 CA 1160/31 Mayıs 1747
Özet:
Mardin halkından Hacı Abdulkadir bin merhum Hacı İlyas Ağa ken¬disine asaleten, Fatıma Hatun binti Hacı İlyas Ağa tarafından vekil olan Abid Bey bin Ahmed Bey ve Mervi hanım binti Süleyman Beyin vekili Os¬man Bey bin Hüseyin Bey, İsmail Ağa bin Hacı İlyas’ın huzurunda, Zerraka mahallesinde olup iki tarafı yol, doğu tarafı İsmail Ağa, batı tarafı Fatıma Hatunun mülküyle sınırlı iki aded dükkânın İsmail Ağanın mülkü olduğunu ve bu iki aded dükkânın aşağısında olan iki aded ipekçi dükkânını, İsmail Ağanın velayeti sebebiyle oğlu Süleyman’dan 200 kuruşa satın aldığını ve vefat eden İlyas Ağanın terekesinden 350 kuruş 14 para taksim olunduğunda İsmail Ağaya 125 kuruş ve 30 para düştüğünü ve bunun da teslim alındığını söylemişlerdir.
Sayfa No/Belge No : 86/229
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Miras Davası
Belgenin Tarihi : 27 CA 1160/6 Haziran 1747
Özet:
Mardin halkından Seyyid Ali bin Molla Mehmed, hâlâ Zınar vadi¬sinde Aşık-Maşuk olarak bilinen ve Mehmed el-Acemi’nin evladiyet üzere vakf olan bahçe, evladı vakıftan oldukları için Kasım bin Kasım’a babasın-dan intikal eden iki hisse ve kız kardeşi Hatice’ye bir hisse ve kendisine dahi annesinden iki hisse düştüğünü, vakıfta erkek ve kız çocukların ayrı derece-

90
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

de hissedar olduklarını ve kendi hissesini talep ettiğinde Kasım’ın kendisine düşen hisseyi vermediğini söylemiştir. Kasım, Seyyid Ali’nin kız çocuktan olduğunu ve bu nedenle kendisine hisse düşmediğini söylemiş, ancak Molla Yunus bin Molla İsmail ve Hüseyin Çelebi bin Ahmed Efendinin şahadetle-riyle Kasım davadan men edilmiştir.
Sayfa No/Belge No : 87/230
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 9 C 1160/18 Haziran 1747
Özet:
Mustafa bin Hasan Bey, Hasan bin Bekir ve İbrahim bin Hasan’ın şahadetiyle babasına vekil olan … bin Mir Mehmed’in vekaletiyle Davare vadisindeki her tarafı yol ile çevrili olan üzüm bağını Ağob veledi İstiko’ya 15 kuruşa satmış ve parasını da almıştır.
Sayfa No/Belge No : 87/231
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Vasi Tayini
Belgenin Tarihi : 11 C 1160/20 Haziran 1747
Özet:
Hanım binti Osman Ağa, oğulları Mehmed ve Hasan ibni Şeyh Musa Çelebiye kendilerine irsen intikal eden mallarını korumak üzere vasi olarak tayin olunmuştur.
Sayfa No/Belge No : 87/232
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Vasi Tayini
Belgenin Tarihi : 11 C 1160/20 Haziran 1747
Özet:
Ahmed bin Şeyh Musa Çelebi, kendisine irsen intikal eden mallarını korumak üzere kızkardeşi Emoş binti Şeyh Musa’ya vasi olarak tayin olun-muştur.
Sayfa No/Belge No : 87/233
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Miras Davası
Belgenin Tarihi : 14 C 1160/23 Haziran 1747
Özet:
… bin Kao ve Hoşman bin …. ve Sado bin Abdullah’ın şahadetle-riyle Mardin halkından Peri binti …’ya vekil olan Hüseyin Çelebi bin

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 91
Ahmed Efendi, Mardin’den Mehmed ve Hasan ibni Şeyh Musa Çelebi bin Davud Bölükbaşı’nın üzerlerine mahkeme tarafından vasiye olarak tayin olunan anneleri Hatun binti Osman Ağaya Halid Çelebi bin Davud Bölükba-şı ve İbrahim Çelebi bin Keçeci Mehmed Çelebi’nin şahadetleriyle vekil olan Ebubekir Bey bin Ali Bey, Davud Çelebi bin Şeyh Musa Çelebi kendi¬sine asaleten ve kardeşi Ahmed Çelebi kendi tarafına asaleten ve kız kardeşi Emoş’a vesayeten, Hoşman Ağa ve Şeyh Musa bin Kabran(?) Hüseyin’in şahadetleriyle Aliye ile Aişe binti Şeyh Musa Çelebiye vekil olan İspir bin Abdullah adlı kişilerin daha önce ölen Şeyh Musa Çelebinin Kıssis mahalle¬sinde; güneyi Halil Paşa meydanı, doğusu Ebubekir Bey, kuzeyi Amo ve Temmami Hacı Zünnun mülkü, batısı yol ve yine Temmami Hacı Zünnun mülküyle sınırlı olan evinden, bıraktığı eşyadan, paradan ve borçlulardaki alacaklarından müvekkilesi Peri’ye irsen isabet eden hissesinden ve zevci müteveffa Şeyh Musa Çelebi’nin zimmetinde kalan mehr-i müeccelinden alacağını 100 kuruş karşılığında sulh ettiğini ve alacağı kalmadığını beyan etmiştir.

87/234
Arapça
Mülk Kullanımı
1 B 1160/9 Temmuz 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Berber Ali bin Hasan, eşi Esma binti Ömer’e evindeki bütün eşyayı kullanma hakkını vermiştir.

88/235
Arapça
Mülk Alım-Satımı
15 C 1160/24 Haziran 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Şammas Zeko veledi Handan, babalarından kendilerine intikal eden ve içerisinde mahzen, yatak odası, iki mutfak, su kuyusu, tuvalet ve avlusu bulunan güneyi, doğusu ve kuzeyi yol, batısı İğiyye veledi Kano mülküyle sınırlı Kıssis mahallesindeki evde bulunan yarı hissesini kardeşi Maksi Hanna veledi Handan’a 140 Zolata kuruşa satmıştır.

92
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 88/236
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Miras Davası
Belgenin Tarihi : 19 C 1160/28 Haziran 1747
Özet:
Zerraka mahallesinde, içerisinde büyük ve küçük odalar, eyvan, av¬lu, tuvalet ve ahır bulunan güneyi, batısı ve kuzeyi yol, doğusu Bekir verese¬si mülküyle sınırlı evin Mustafa Bölükbaşı veresesi arasındaki paylaşımını gösterir hüccet.
Sayfa No/Belge No : 88/237
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 13 C 1160/22 Haziran 1747
Özet:
Sitto binti Garib, kendine babasından irsen intikal eden güneyi yol, batısı Mehmed, kuzeyi Mezco(?) ve doğusu kendi mülküyle sınırlı Kıssis mahallesindeki evi Hanım binti Tanil’e 30 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 88/238
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 15 C 1160/24 Haziran 1747
Özet:
... bin Seyyid Hüseyin ve amcası oğlu Seyyid Abdullah bin Seyyid Abdullatif, Yusuf bin Ali ve … bin Musa’nın şahadetiyle Seyyid Abdul¬lah’ın kız kardeşleri ve Abdullatif’in kızları Emine ve …. ile annesi … binti Seyyid Eyyub’a vekaleten, içerisinde mahzen, avlu, mutfak ve su kuyusu bulunan, güneyi Yunus, doğusu Hacı Ahmed mülkü, kuzeyi ve batısı yol ile sınırlı Zeytun mahallesindeki evlerini Hacı Ahmed’e 15 Zolata kuruşa sat-mışlardır.
Sayfa No/Belge No : 89/239
Belgenin Dili : Arapça.
Belgenin Konusu : Miras-Tereke
Belgenin Tarihi : 19 C 1160/28 Haziran 1747
Özet:
Daha önce vefat eden Mustafa Bölükbaşı’nın veraseti oğlu Mahmud ve Mehmed ile kızı Aişe Hatun ve zevcesi Emine Hatun binti Mehmed’e, Mahmud’un da vefatıyla veraseti baba bir kardeşi Mehmed ve kız kardeşi Aişe Hatuna kalmıştır. Mehmed kendisine asaleten, Halil Ağa bin Hacı Emi-

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 93
ne Hatuna vekaleten ve Hacı Şeyh Mehmed bin Hacı Şeyh Mustafa da Aişe Hatuna vekaleten terekeyi paylaşmışlardır.

90/240
Arapça
Mülk Alım-Satımı
2 B 1160/10 Temmuz 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Cuma bin Mehmed, içerisinde iki mahzen, odunluk, yatak odası, mutfak, tuvalet, su kuyusu ve avlu bulunan, güneyi ve kuzeyi yol, doğusu Kerabid, batısı Yusuf mülküyle sınırlı Kıssis mahallesinde bulunan evi Şeyh Kasım es-Savuri bin Şeyh Cemal’e 300 Zolata kuruşa satmıştır.

90/241
Türkçe
Arazi Anlaşmazlığı
5 B 1160/13 Temmuz 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin kazasına bağlı Doğancık nahiyesinde Yolbasan adındaki ha¬rabenin üzerinde kurulan mahkeme için Molla Zekeriyya naib tayin olun-muştur. Doğancık nahiyesinde Gökçedepe tımarına beratla mutasarrıf olan Ömer bin Abdullah ve Abdal bin Abdullah, bu harabenin yolbasan olduğu¬nu, kuyusu dahi bulunduğunu ve altı senedir kendileri tarafından tasarruf edildiği halde bu sene Mehmed Bey bin ….’in müdahale ettiğini ve onun men olunmasını talep ettiklerini söylemişler, Mehmed Bey cevabında; zikr edilen yerin Ömerkân toprağında ve harabe olduğunu, ayrıca kuyusunun da bulunmadığını belirtmiştir. Bunun üzerine şahitlerden Şeyhanlı Seyyid Mehmed bin Seyyid …., Matar bin Abdi ve Bekir bin Hasan burasının hara¬be yolbasan olduğuna, altı senedir Ömer ve Abdal’ın tasarruflarında bulun¬duğuna şahadet etmişler ve kuyunun da eski olduğuna kanaat getirmişlerdir. Fakat Mehmed Bey buna kanaat etmemiş ve yeniden mahkeme kurdurmuş-tur. Naib olarak bu sefer Seyyid Abdurrahman Efendi ve Mardin mütesellimi Abdülcelil Ağa tarafından da Kara Hasan mübaşir tayin edilmiştir. Kurulan mahkeme yine aynı kanaatte bulunmuş, Mehmed Bey davadan men olun-muştur.

94
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 90/242
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Tımar Tevcihi
Belgenin Tarihi : 26 C 1160/5 Temmuz 1747
Özet:
Mardin’de Öksüz nahiyesine tabi Tell İğdiş köyünden ve diğerlerin¬den 11.000 akçelik tımarın beratı.
Sayfa No/Belge No : 90/243
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 1 Ş 1160/8 Ağustos 1747
Özet:
(Belgenin baş kısmı eksik çıktığından satıcının ismi okunamamakta-dır.)
Safi el-Dergezanlı, güneyi ve batısı yol, doğusu Ali Dergezanlı, ku¬zeyi de satıcının mülküyle sınırlı evi … …’a 5 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 91/244
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Alacak-Verecek Belgenin Tarihi : 5 B 1160/13 Temmuz 1747
Özet:
Mahkeme tarafından Hıdır Bey bin İlyas Beye vasi tayin edilen kar-deşi Mahmud Bey bin İlyas Bey, kardeşi Hıdır Bey akl-ı selim iken iki seki¬li, içerisinde kiler, ahır, avlu, mutfak ve su kuyusu bulunan Zerraka mahalle¬sindeki evini Musullu Yahya bin Ali’ye 300 kuruşa sattığını, bunun 220 kuruşunu aldığını, ancak 80 kuruşunun kaldığını ve bunun ödenmesini talep ettiğini söylemiştir. Yahya ise adı geçen miktarı ödediğini söylemiş, şahitler Hacı İsmail bin Hacı Osman ve Seyyid Mustafa bin Derviş Ahmed de onu tasdik ederek Mahmud Bey davadan men olunmuştur.
Sayfa No/Belge No : 91/245
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 8 B 1160/16 Temmuz 1747
Özet:
... veledi Saliba, kendisine asaleten ve Molla Bekir bin Hacı Ali ile Ağob veledi Levendo’nun şahadetleriyle zevcesi İşmuni veledi İşua’ya veka¬leten, güneyi yol, doğusu ve kuzeyi kendi mülkü, batısı Gılmo veledi

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 95
Ahrim’in mülkleriyle sınırlı Zeytun mahallesindeki evini Hacı Ahmed bin Ramazan’a 47 Zolata kuruşa satmıştır.

91/246
Arapça
Mülk Alım-Satımı
8 B 1160/16 Temmuz 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Halil bin Hüzeyin el-Cevzati, içerisinde 50 üzüm ağacı bulunan gü¬neyi Bazer, doğusu ve batısı kendi, kuzeyi Ramo mülkleriyle sınırlı Cevzat köyündeki bağı Ramazan bin Osman’a 10 Zolata kuruşa satmıştır.

91/247
Arapça
Mülk Alım-Satımı
9 B 1160/17 Temmuz 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Seyyid Yusuf bin Seyyid Abdurrahim Efendi, kendisine babasından irsen intikal eden güneyi un kapanı, kuzeyi yol, doğusu Ali Çelebi kahveha¬nesi, batısı Mehmed Ağa bin Cemal mülküyle sınırlı İbni Ammar çarşısında-ki dükkânını Şaban’ın çocukları Hacı Ali, Mehmed ve İbrahim’e iki yüz yirmi … (22…) Zolata kuruşa satmıştır.

91/248
Arapça
Mülk Alım-Satımı
10 B 1160/18 Temmuz 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Seyyid Mehmed bin Hacı Hüseyin, Mustafa bin Molla Seyyid, Ka¬sım bin Hacı Mehmed Adem, Emirhac bin Hacı Seyyid Mehmed kendilerine asaleten, Serdar bin Ahmed ve Seyyid Yusuf’un şahadetleriyle adı geçen Seyyid Mehmed kızkardeşi Emine binti Hacı Hüseyin’e vekaleten ve Emi-ne’nin oğlu Mehmed Emin’e vesayeten, içerisinde avlu, yazlık, mutfak, ve mahzenin bulunduğu, güneyi ve kuzeyi yol, batısı Behzo ve Hacı Abdo, doğusu Namo mülkleriyle sınırlı Zerraka mahallesindeki evi Abdullatif bin Hacı Ahmed’e 245 Zolata kuruşa satmışlardır.

96
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 92/249
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Alacak-Verecek Belgenin Tarihi : 8 B 1160/16 Temmuz 1747
Özet:
Mardin halkından Süleyman bin Abdullah, 14 sene önce zimmi Hoce Abdo Hayko veledi Budağ’ın, babasından 90 kuruş alacağı olduğunu ve buna karşılık 20 kuruş kıymetinde iki abdest leğeni, 3 kuruş kıymetli iki el ibriği, 6 kuruş kıymetli üç sitil, 20 kuruş kıymetli dört sitil, 12 kuruş kıy-metli dört kazan, 15 kuruş kıymetli yirmi beş sahan, 10 kuruş kıymetli on lengeri, 20 kuruş kıymetli dört kilim, 20 kuruş kıymetli üç halı, 30 kuruş kıymetli on kumaş döşek, 30 kuruş kıymetli on kumaş yorgan, 15 kuruşa on kumaş yastık, 1 kuruşa bir kahve ibriği ve 5 kuruşa on tas ki toplam 194 kuruşluk eşyayı zabt ettiğini, 64 hisseden kendisine kalan 14 hissesinin alınmasını talep ettiğinde araya giren kişiler tarafından 15 kuruşa sulh ya¬pılmış ve Süleyman parayı da almıştır. Ayrıca Süleyman kendisine asaleten, Mehmed bin Hüseyin ve Mehmed bin Abdullah’ın şahadetleriyle kız kardeşi Hatice, Kumru binti Abdullah ve anneleri Fatıma binti Abdo’ya vekaleten, biraderleri Mehmed ve Ali de Hoce Abdo ile olan davalarında sulh eylemiş-lerdir.
Sayfa No/Belge No : 92/250
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 15 B 1160/23 Temmuz 1747
Özet:
Ebelhad veledi Şihami, güneyi alıcının, doğusu Yagob Şema verese¬si, kuzeyi Batris mülkleri ve batısı yol ile sınırlı Kıssis mahallesindeki evi Abd….. veledi Yosef’e 263 cedid Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 92/251
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 5 Ş 1160/12 Ağustos 1747
Özet:
Aslan ve Cevher veledi Cello, anneleri Nesro binti Abdulhay, Sel-man ve Melki veledi İlyas, Mahbub veledi İlyas ve İlo veledi Yagob, ataları Cello’dan kendilerine irsen intikal eden, güneyi Hacı İsa, doğu, kuzey ve batısı yol ile sınırlı Sevindik mahallesindeki evin yarı hissesini Şammas Selman veledi Cello adındaki zimmiye 50 Zolata kuruşa satmışlardır.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 97
Sayfa No/Belge No : 92/252
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı
Belgenin Tarihi : 15 Ş 1160/22 Ağustos 1747 Özet:
(Belge eksik olduğundan tam olarak okunamamaktadır.) İrmiye …. kendisine asaleten, Receb bin Kalo ve Abdullah veledi
Kiryakis’in şahadetleriyle İleyhan binti Şemon’a vekaleten, güneyi Ebelhad
veledi İsa, doğusu Mirza veledi Körkis, kuzeyi Şemon veledi Murad, batısı
yol ile sınırlı Mansuriye köyünde bulunan üzüm bağını Şemon ve … veledi
İşua’ya 32 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 93/253
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Miras-Alacak-Verecek
Belgenin Tarihi : 10 Ş 1160/17 Ağustos 1747
Özet:
Mardin kazasına tabi Göllü köyünden Meryem binti Bahdo, yine ay-nı köyden Bahdo veledi Sado’nun elinde bulunan, aynı köydeki tarla ve üç su kuyusunun babasının tasarrufunda olduğunu, babası öldükten sonra mira¬sının oğlu Ebelhad ve zevcesi Huzmuni binti Toma’ya ve kendisine kaldığı-nı, Hızmuni’nin de öldüğünü ve irsinin kendisi ile amcası Sado’ya kaldığını, Sado’nun tarlaları, su kuyusu ve dört öküzü zapt ettiğini, Sado’nun ölümün¬den sonra bu mülklerin oğlu Bahdo’nun eline geçtiğini, ancak hakkının geri verilmesini istediğini söylemiştir. Bahdo, tarlalar ile su kuyusunun babasın-dan kendisine intikal ettiğini ve bu nedenle de kendisine ait olduğunu iddia etmiştir. Meryem’den iddiasını ispatlaması istenmiş, ancak Meryem bunu ispatlayamayınca davadan men olunmuştur.
Sayfa No/Belge No : 93/254
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 14 Ş 1160/21 Ağustos 1747
Özet:
Nesro binti Garib ile oğulları Hanna ve Murad veledi İşua, Cercis veledi İşua, Yosef veledi Ebelhad ve Yagob veledi Nuri, İşua ve Cercis’ten kendilerine intikal eden, içerisinde mutfak, döşeli oda, odunluk, avlu ve su kuyusu bulunan, güneyi yol, doğusu İsmail, kuzeyi İlya, batısı Cercis mül-küyle sınırlı Gölasiye mahallesindeki evi Şabo veledi Abdullah ile eşi Mer¬yem binti Kerabid’e 90 Zolata kuruşa satmışlardır.

98
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 93/255
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Nikâh Akdi
Belgenin Tarihi : 22 Ş 1160/29 Ağustos 1747
Özet:
İhtida eden bakire Meryem binti Abdulah’ın, Mustafa bin İsmail Çe¬lebi ile 25 kuruş mehr-i müeccel ve 50 kuruş mehr-i muaccel karşılığında evlenmelerine ilişkin Mardin mahkemesi tarafından mevlana Abdurrahim Efendiye verilen izinname.
Sayfa No/Belge No : 94/256
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Tereke-Miras
Belgenin Tarihi : 10 B 1160/18 Temmuz 1747
Özet:
Mardin halkından olup vefat eden Hacı Mehmed bin Hacı Yusuf’un veraseti nikâhlı olan üç eşi Rahime binti Seyyid Ahmed, Rada binti Emin ve Emine binti Hacı Hüseyin ile amcası oğlu ….. ve Mehmed Emin ibni Hacı Hasan’a kalmış, eşleri tarafından vekil olan …. bin Hacı Mehmed Adem ve Hacı Bekir bin Gazal ve Deyrli Kenan bin Hacı Ahmed’in şahadetleriyle Rada’ya vekil olan Mustafa bin Molla Bekir ile Serdar Emin bin Ahmed ve Seyyid Yusuf bin Yusuf’un şahadetleriyle Emine tarafından asaleten, oğlu Mehmed Emin tarafından vesayeten vekil olan Seyyid Mehmed bin Hacı Hüseyin ve Emirhac tarafından müteveffanın terekesi tahrir olunmuş ve bü¬yük çarşıda açık arttırma ile satılmış ve varislerine verilmiştir.
Sayfa No/Belge No : 95/257
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 22 B 1160/30 Temmuz 1747
Özet:
Maksi Zeko veledi Batris kendisine babasından intikal eden ve Acmo binti Harvi ise satın alma yoluyla sahip olduğu, içerisinde ahır, avlu ve mutfak bulunan, güneyi yol, doğusu Mustafa Çelebi veresesi, kuzeyi Mecdi, batısı Verdi veresesi mülküyle sınırlı Bimaristan mahallesindeki evi Melki veledi İlyas Mesud ve eşi Meryem binti Hallo’ya 130 Zolata kuruşa satmışlardır.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 99
Sayfa No/Belge No : 96/258
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 22 Ş 1160/29 Ağustos 1747
Özet:
Seyyid Mehmed bin Molla Bekir kendisine asaleten ve Molla Ömer bin Osman Çelebi el-Vanlı ile dellal Hacı Halil bin Seyyid Ali’nin şahadetle-riyle kız kardeşleri olan Molla Bekir’in kızları Ümmülhayr, Aişe ve Hati¬ce’ye vekaleten, kendilerine irsen intikal eden içerisinde yatak odası, altta küçük oda, avlu ve tuvalet bulunan, güneyi yol, doğusu Abdünnur, kuzeyi Hacı Şeyh Musa Bölükbaşı ve batısı Arap Nasır mülkleriyle sınırlı Sevindik mahallesindeki misafir odalı evini Ebelhad veledi Hıdırşeh ile küçük kardeşi Yosef veledi Hıdırşeh’e 60 Zolata kuruşa satmışlardır.
Sayfa No/Belge No : 96/259
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 25 Ş 1160/1 Eylül 1747
Özet:
Seyyid Osman bin Seyyid Abdullah, güneyi Ömer mülkü, doğusu yol, kuzeyi ve batısı Seyyid Baki mülkleriyle sınırlı …. vadisindeki üzüm bağını Ahmed bin Abdullatif’e 76 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 96/260
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 6 N 1160/11 Eylül 1747
Özet:
Hüseyin bin Abdi, içerisinde kiler, sofa, mutfak, su kuyusu ve tuva¬let bulunan, güneyi ve kuzeyi yol, doğusu Safer, batısı Alican mülküyle sı-nırlı Sevindik mahallesinde bulunan evi Şeyh Musa bin Yusuf ve eşi Hatice binti Abdi’ye 80 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 97-98-99/261
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Vakfiye
Belgenin Tarihi : 25 Ş 1160/1 Eylül 1747
Özet:
Hacı Mehmed bin Abdulvahid bin Abdulhabib el-Gurslu, Gurs-ı Âlâ (Yukarı Gurs), Hamziyan, Gurs-ı Edna (Orta Gurs), Gurs-ı Evsat (Aşağı Gurs)’taki bostanlarını, “Kafle Değirmeni” olarak bilinen Gurs-ı Hamziyan’daki değirmen, Gurs-ı Edna’daki değirmenler, Hamziyan köyün-

100
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

deki ev, İbni Ammar çarşısındaki dükkân ile bakkal dükkânı, Deyrik köyün¬deki bostan, Amid’de Şeytanbazarı mahallesindeki ev ve Amid’de Balıklı mahallesindeki evden oluşan mülklerini evlada meşrut olarak vakfetmiştir.
Sayfa No/Belge No : 99/262
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Alacak-Verecek Belgenin Tarihi : 1 N 1160/6 Eylül 1747
Özet:
Yakup Paşazade Ali Bey ve amcası oğlu Abdulkadir Bey, büyük de¬deleri merhum Yakup Paşazade vakfından hasıl olan kirayı Osman Bey ve Ali Bey yarı yarıya tasarruf ederlerken Osman Bey vefat ettiğinde hissesi oğlu Abdulkadir Beye geçmiş, ancak Abdulkadir’in küçük olması nedeniyle bu yarım hisse de Ali Bey tarafından vesayeten dokuz sene tasarruf edilmiş, 1160 senesi Ramazan ayının ilk gününde hesaplanmış ve paylaştırılmıştır.

100/263
Arapça
Mülk Alım-Satımı
13 N 1160/18 Eylül 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Yosef veledi Sit(?) kendisine asaleten, Batris veledi Melki ve Milkon veledi Bahdi’nin şahadetleriyle küçük çocuğu Hanna’ya velayeten ve kızı Nesmihan’a vekaleten, güneyi ve kuzeyi yol, doğusu Matlub Tarbaş evi, batısı Musa eş-Şema mülküyle sınırlı Bimaristan mahallesinde bulunan evdeki 1/6 hisseyi Bağdasar’ın kızları Merdişeh, Marani, Marta, İli ve Lusi’ye 200 Zolata kuruşa satmıştır.

100/264
Arapça
Mülk Alım-Satımı
16 N 1160/21 Eylül 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Hanna veledi Ebelhad ve İshak veledi İbrahim’in şahadetleriyle Bağdasar’ın kızları Merdişeh, Marani, Marta, İli ve Lusi’ye vekil olan Musa veledi Milkon eş-Şema, güneyi ve kuzeyi yol, doğusu Matlub Tarbaş evi, batısı Musa eş-Şema mülküyle sınırlı Bimaristan mahallesinde bulunan evi Davud veledi Aslan’a 400 Zolata kuruşa satmıştır.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 101
Sayfa No/Belge No : 100/265
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Alacak-Verecek Belgenin Tarihi : 20 N 1160/25 Eylül 1747
Özet:
Mardin halkından Cezireli İsmail bin Mir … …, yine Mardin’den Molla Yunus bin Hacı Ahmed’in bir gün önce kendisinden 350 kuruş talep ve dava ettiğini, ancak kendisinden bu miktarı almadığını, bunu ispat etmeye gücü yetmediğinden araya giren kişilerce 20 kuruş akçe ve miktarı belli ol¬mayan bir para kesesi ile sulh yapıldığını ve bu miktarı da kendisine verdiği¬ne dair hüccet.
Sayfa No/Belge No : 100/266
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 29 N 1160/4 Ekim 1747
Özet:
Davud bin Abdurrahman, babasından kendisine irsen intikal eden güneyi …, doğusu Hamo, kuzeyi Mehmed bin Mahmud ve batısı Hüseyin bin … mülkleriyle sınırlı olan Rişmil köyündeki bostanın 1/3 hissesini Mehmed bin Bektaş’a 14 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 101/267
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Alacak-Verecek Belgenin Tarihi : 7 L 1160/12 Ekim 1747
Özet:
Mardin kazasına bağlı Kalatü’l-Merra köyü halkından Şemon veledi Hanna adındaki zimmi, ölen amcası oğlu Maksi Şükro veledi Şammas Adem’in metrukat ve emlâkinden akrabalık bağıyla kendisine intikal eden hisseyi, Miskiye binti Maksi Şükro tarafından vekil tayin edilen oğlu Toma veledi Hoce Mosi adındaki zimmi ile 24 kuruş akçe karşılığında sulh yaptık-larını ve bu miktarı da aldığını açıklamıştır.
Sayfa No/Belge No : 101/268
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Sözlenme
Belgenin Tarihi : 11 L 1160/16 Eylül 1747
Özet:
Mardin sakinelerinden Meryem binti İşua adındaki zimmiye, Aslan veledi Mirza’nın 22 yıldır kızı bakire İlya binti Aslan’ı oğlu Hanna adındaki zimmiyle nişanladığını, ancak Hanna’nın 13 seneden beri başka yere gittiği-


102
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

ni bu nedenle de kızını başkasıyla evlendirmek istediğini belirtmiş, Aslan veledi Mirza da bu isteği kabul etmiş, ancak bu namzedlik için muaccel adıyla Meyem’e yedi zincirli altın, iki yıldız altın, iki kumaş kaftan, bir enta¬ri, bir gömlek verdiğini ve bunu talep ettiğini söylemiş, Meryem de altınlar ile iki gömlek ve bir kaftanı aldığını kabul etmiş ve bunları geri vermiştir.

101/269
Arapça
Nikâh Akdi
28 S 1160/11 Mart 1160
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Fatıma binti Abdullah ile Şedid bin Zülfo’nun 12,5 kuruş mehr-i müeccel ve 30 kuruş mehr-i muaccel karşılığında evlenmelerine ilişkin Mar¬din mahkemesi tarafından mevlana Abdurrahim Efendiye verilen izinname.

101/270
Arapça
Mülk Alım-Satımı
15 N 1160/20 Eylül 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Zincirci Osman ve Davud bin Hacı Yahya’nın şahadetiyle Hatun binti Mustafa Bölükbaşı’nın vekili Şeyh Taha bin Yusuf Çelebi, müvekkilesine babasından irsen intikal eden ve içerisinde eyvan, ahır, küçük oda, avlu ve tuvaletin bulunduğu, güneyi, kuzeyi ve batısı yol, doğusu Mus¬tafa Bölükbaşı veresesi mülküyle sınırlı Zerraka mahallesindeki iki misafir odalı evi Kazım Odabaşı bin Abdullah’a 100 Zolata kuruşa satımıştır.

102/271
Arapça
Mülk Alım-Satımı
16 L 1160/21 Ekim 1160
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Seyyid Selim bin İsmail Çelebi, İbrahim Çelebi bin Hacı Salih, Mol¬la Hüseyin bin Azer, Molla Enver bin Molla Abdurrahman ve Abdulfettah Efendi bin Taha Efendi kendilerine asaleten, Mahmud Çelebi bin Hacı Abdurrahman ve Şeyh Musa bin Seyyid Davud’un şahadetleriyle yine Seyyid Selim bin İsmail Çelebi amcası İbrahim bin Mehmed ve kızkardeşi Hatice binti İsmail’e vekaleten, güneyi ve batısı yol, doğusu Hacı Ali verese¬si mülkü ile sınırlı evlerini Ali el-Abbas’a 81 Zolata kuruşa satmışlardır.


252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 103
Sayfa No/Belge No : 102/272
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 21 L 1160/26 Ekim 1160
Özet:
İlya veledi Ebelhad kendisine asaleten ve … bin Hüseyin el-Hisari ve Zeko bin Hüseyin Babami’nin şahadetleriyle kız kardeşi İli binti Ebelhad’a vekaleten, babalarından kendilerine irsen intikal eden, içerisinde iki sofa ve iki odunluk, su kuyusu, ahır, mutfak ve avlu bulunan, güneyi…, doğusu Kerabid, Kesper ve kendilerinin mülkü, kuzeyi yol, batısı İbrahim mülküyle sınırlı Baş … mahallesindeki evlerini Ali Çelebi bin Abdullah’a 60 Zolata kuruşa satmışlardır.
Sayfa No/Belge No : 102/273
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 24 L 1160/29 Ekim 1160
Özet:
Hasan Ağa bin Mehmed, içerisinde iki sofa, yüksek oda, odunluk, içerisinde odunluğu bulunan misafir odası, mutfak, küçük oda, su kuyusu, avlu ve tuvalet bulunan, güneyi ve kuzeyi yol, doğusu Ramazan ve batısı Yusuf mülküyle sınırlı Başedna mahallesindeki evini Hüseyin bin Mehmed’e 150 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 102/274
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 24 L 1160/29 Ekim 1747
Özet:
Ahmed bin Musa, içerisinde odunluk, mutfak (1/4), su kuyusu, tuva¬let ve avlu bulunan, güneyi İsa mülkü, doğusu yol, kuzeyi Kenan veresesi, batısı Musa mülküyle sınırlı Zeytun mahallesindeki evi ile dükkânının yarı hissesini Ali bin Musa’ya 35 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 103/275
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Arazi Anlaşmazlığı
Belgenin Tarihi : 23 L 1160/28 Ekim 1747
Özet:
Mardin halkından olup Ruha’da sakin Seyyid Mehmed bin Seyyid Mustafa, Mardin’e bağlı Vadi-i Nebi’de bulunan güneyi Şefkatoğlu bahçesi, kuzey ve batısı Molla Hasan mülküyle sınırlı bahçenin dedesi Ali bin …’nin

104
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

babasından intikal eden mirası olduğunu, dedesi Ali’nin zemini Haremeyn-i Şerifeyn vakfı olan bahçeyi terk ettiğini ve Diyarbekir’e giderek orada ölü-ğünü, verasetinin oğlu Seyyid Mustafa ile diğer oğlu Şeyh Musa ve kızı Bakihan’a kaldığını, babası Mustafa’nın dahi Diyarbekir’de vefat ettiğini ve verasetinin kendisine intikal ettiğini, Bakihan’nın vefat etmesiyle verasetinin iki kızı Emine ve Fatıma binti İbrahim’e ve akrabalık yoluyla kendisine kal-dığını, kendisine düşen hisseyi talep ettiğini söylemiştir. Adı geçen bahçeyi şu anda tasarruf eden Mardin halkından Mehmed bin İsmail, bu bahçeyi dedesinin elli-altmış seneden beri tasarruf ettiğini, onun tasarrufundan sonra babasının, onun da vefatından sonra kendisinin tasarruf ettiğini ifade etmiş, davacı da iddiasını ispatlayamadığından davadan men edilmiştir.

103/276
Arapça
Mülk Alım-Satımı
23 L 1160/28 Ekim 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Molla İsa bin Seyyid Ali ve Muharrem bin Şeyh Musa’nın şahadet-leriyle Molla Emin bin Ömer Efendinin vekili Seyyid Mehmed bin Molla Mahmud, Abdurrahman bin Hacı Yahya’nın kendisine asaleten, kardeşinin çocuğu Ali bin Hüseyin’e vesayeten kardeşinin borçlarını ödemek ve küçük çocuğun ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla beş ay önce iki dükkânı 120 kuru¬şa, yine güneyi, kuzeyi ve batısı yol, doğusu kendi mülküyle sınırlı Uzun Çarşıdaki dükkânın 1/3’ünü 240 Zolata kuruşa sattığını ikrar etmiştir.

103/277
Türkçe
Alacak-Verecek
24 L 1160/29 Ekim 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin halkından Mehmed Bey bin Halil Bey, Raşide Hatun binti Abdullah’ın vekili Hacı Miro bin Ali’nin huzurunda, Zeytun mahallesinde bulunan ev ile ev içindeki eşya davasından alacak-verecek bir şeylerinin bulunmadığını ifade etmişlerdir.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 105
Sayfa No/Belge No : 103/278
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 24 L 1160/29 Ekim 1747
Özet:
Ali bin Musa, batısı ve güneyi yol, doğusu Hazro veledi …, kuzeyi satın alan kardeşinin mülküyle sınırlı Şadol vadisinde bulunan bağdaki yarı hissesini kardeşi Ahmed bin Musa’ya 14 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 103/279
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 25 L 1160/30 Ekim 1747
Özet:
Aslan veledi Ata kendisine asaleten, oğlu Hazar ve annesi Hanzade binti Ebelhad’a vekaleten ve yine Bakihan binti Cuma’ya vekaleten, içeri¬sinde misafir odası, basık oda, su kuyusu (1/2) ve mutfağın bulunduğu, gü¬neyi Felekiye mülkü, doğusu kale duvarı, kuzeyi ..., batısı Musa mülküyle sınırlı evini Seyyid Ahmed bin Seyyid Ali’ye 240 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 104/280
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Alacak-Verecek Belgenin Tarihi : 29 L 1160/3 Kasım 1747
Özet:
Mardin halkından olup vefat eden Mehmed bin Osman’ın küçük ye¬timleri Abdullah, Reyhan ve Hanife’nin üzerine vasi olarak tayin edilen an¬neleri Züleyha binti Yunus, kocasının yine Mardin halkından Nami veledi Yosef’te 65 kuruş borcunun olduğunu, bu borç karşılığında Nami ve oğlu Nurican’ın ortak olduklarını, güneyi Kötü, doğusu Kaylo ve batısı Ebelhad mülkleri, kuzeyi yol ile sınırlı Revade vadisindeki üzüm bahçesinin Mehmed’e satıldığını ve borç ile takas edildiğini ifade etmiş ve Hüseyin bin Şükrullah ile Mehmed bin Kalendi de bunu tasdik etmişlerdir.
Sayfa No/Belge No : 104/281
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 29 L 1160/3 Kasım 1747
Özet:
Mehmed bin Bayram, içerisinde yatak odası, su kuyusu, mutfak ve avlu bulunan, güneyi Şivan Odabaşı, batısı Ahmed mülkü, doğusu ve kuzeyi

106

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

yol ile sınırlı Başedna mahallesindeki evini Mehmed bin Ömer’e 20 Zolata kuruşa satmıştır.

104/282
Arapça
Mülk Alım-Satımı
29 L 1160/3 Kasım 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Taha Çelebi bin Mehmed kendisine asaleten, Hacı Mehmed bin Molla Ali ve kardeşi Mehmed Ali bin Hacı Mahmud’un şahadetleriyle Hati¬ce binti Molla Bekir ile Emine ve Rebiş binti Mehmed’e vekil olan Vanlı Molla Ömer bin Osman Çelebi, güneyi Mehmed mülkü, doğusu çay, kuzeyi …, ve batısı Hasan mülküyle sınırlı Tarin köyündeki üzüm bağını Habeş ve kardeşi Yusuf İvaz’a 6 kuruşa satmışlardır.

105/283
Türkçe
Vergi Talebi
29 L 1160/3 Kasım 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Kalbah(?) köyünden Hüseyin bin İbrahim, şehirde oturup da köyde üzüm bahçeleri olan Abduddaim bin Kasım Çelebi, Hacı Ali bin …, Hacı Hüseyin Sincari, Mansur bin Mustafa, Haco …., Ramazan Odabaşı, Ali Kalbahlı, Abdurrahim bin Şeyh Musa ve Ahmed Faşyuh adlı kişilerin de bahçelerinin büyüklüklerine göre salyane vermeleri gerektiği söylemiş, an¬cak anılan kişiler bunu reddetmişler ve fetvaya müracaat edilmiş, reddeden¬ler haklı bulunmuşlardır.

105/284
Türkçe
Akrabalık Davası
5 ZA 1160/8 Kasım 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin’e bağlı Terzi köyünden Aziz bin İbrahim, annesi Kure binti Ömer’in annesi Şemam binti Şeyh Hasan bin Şeyh Ali bin Şeyh Ömer ile aynı köyden Şeyh Mem (Mim)? bin Şeyh Habib bin Şeyh Hasan bin Şeyh Ali bin Şeyh Ömer’in büyük babalarının aynı kişi olduğunu, bu nedenle kendisinin de onların yeğeni olduğunu iddia etmiş ve buna dair senet iste¬miştir. Molla Adem bin Seyyid Ömer ve Molla İbrahim bin Seyyid Hasan, davacının bu iddiasının doğruluğuna şahadet etmişlerdir.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 107
Sayfa No/Belge No : 105/285
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 6 ZA 1160/9 Kasım 1747
Özet:
Hasan bin İsmail kendisine asaleten, Hacı Ömer bin İsmail ve Ali bin Abdullah’ın şahadetleriyle kız kardeşi … binti İsmail’e vekaleten ve diğer küçük kız kardeşi Aişe binti İsmail’e vesayeten, güneyi Haso, doğusu Molla Buhti mülkleri, kuzeyi yol, batısı Yagob mülküyle sınırlı Bab-ı Cedid mahallesindeki evi Halid bin Hıdır’a 35 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 105/286
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 2 L 1160/7 Ekim 1747 Özet:
(Belge eksik olduğundan alıcının ismi okunamamıştır.) Halid bin Hıdır, içerisinde yatak odası, mutfak ve avlu bulunan gü¬neyi Haso, doğusu Molla Buhti mülkü, kuzeyi yol ve batısı Yagob mülküyle sınırlı Bab-ı Cedid mahallesindeki evi …..’ye 60 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 106/287
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 9 ZA 1160/12 Kasım 1747
Özet:
Toma veledi İshak, içerisinde 130 üzüm ağacı bulunan, güneyi Şemon, doğusu Yagob, kuzeyi Abdal mülkü ve batısı yol ile sınırlı Mansuriye köyündeki üzüm bağı ile yine aynı köyde içerisinde 50 üzüm ağacı bulunan, güney ve kuzeyi yol, doğusu … ve batısı Yagob mülküyle sınırlı kendisine irsen intikal eden bağı, Seydi binti İlyas’a 40 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 106/288
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Miras Davası
Belgenin Tarihi : 9 ZA 1160/12 Kasım 1747
Özet:
Mardin sakinelerinden Şemsiye binti Yagob asaleten, kızı Nuriye binti Abdulmesih tarafından Kerabid veledi İlya ve Ebelhad veledi Kerabid’in şahadetleriyle vekaleti sabit olan eşi Maksi Circis veledi Zekro vekaleten, vefat eden Abdulmesih’in verasetinin zevcesi Şemsiye, iki kızı

108
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Nuriye ile Meryem ve oğlu İlya’ya kaldığını, Abdulmesih’in Kıssis mahalle¬sinde bulunan, her tarafı yol ile sınırlı mülkten Şemsiye’ye 20, kızlara 30 kuruş düştüğünü ve Şammas İlya veledi Abdulmesih adındaki zimminin annesi ve kız kardeşlerinin hisselerini verdiğini söylemiştir.
Sayfa No/Belge No : 106/289
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Takas
Belgenin Tarihi : 11 ZA 1160/14 Kasım 1747
Özet:
Ali Efendi bin Abdi, güney ve batısı yol, kuzeyi Zinnun veresesi, doğusu Rahime veresesi mülküyle sınırlı Sevindik mahallesindeki evinin üzerine 120 kuruş daha vererek İlya veledi Abdulmesih’e ait, içerisinde iki sofa, kiler, mutfak, ahır, avlu ve su kuyusu (1/3) bulunan güneyi, batısı ve kuzeyi yol, doğusu Şatır Mehmed mülküyle sınırlı ev ile değiştirmiştir.
Sayfa No/Belge No : 107/290
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 11 ZA 1160/14 Kasım 1747
Özet:
(Belgenin baş kısmı eksik olduğundan tam olarak okunamamakta-dır.)
… Kaplan, güneyi Kaso, doğusu Yosef, kuzeyi satıcı mülkleri ve ba¬tısı boş arazi ile sınırlı Seyfeddin vadisinde bulunan ekilmemiş arazideki 1/6 hisseyi Ömer bin Abdullah’a 20 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 107/291
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 15 ZA 1160/18 Kasım 1747
Özet:
Hıdır Bölükbaşı bin Ömer, güneyi Bektaş, doğusu ve kuzeyi Ahmed, batısı alıcının mülkleriyle sınırlı su kuyusunu Hacı Yusuf bin Celbiyo ed-Dayşi’ye 13 Zolata kuruşa satmıştır.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 109
Sayfa No/Belge No : 107/292
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Miras-Tereke
Belgenin Tarihi : 11 ZA 1160/14 Kasım 1747
Özet:
Daha önce vefat eden Aişe Hatun binti Kasım Bey’in verasetinin, oğlu Maksud bin Abbas, küçük kızı Sitti binti Abbas ve zevci Kasım Odaba¬şı bin Mehmed’e kaldığını, Aişe’nin terekesinin Sitti’nin baba bir kardeşi Halil Çelebi’nin bilgisi dahilinde kaydedildiğini ve Aişe’nin terekesini gös¬terir belge.
Sayfa No/Belge No : 108/293
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Alacak-Verecek
Belgenin Tarihi : 17 ZA 1160/20 Kasım 1747
Özet:
Amid halkından Seyyid Ömer Nevbetçi bin Hacı Hüseyin, Mar¬din’de Sevindik mahallesinde olan, güneyi Maksi Ebelhad mülkü, kuzeyi yol ve batısı Tüfenkçi Yosef veresesi mülküyle sınırlı evin, dedesi İbrahim E¬fendinin mülkü olduğunu, onun vefatından sonra babası Hacı Hüseyin’e, onun da ölümünden sonra kendisine intikal ettiğini ve Mardin halkından Hanna veledi İsacan adındaki zimmiden geri alınmasını talep etmiştir. Hanna, adı geçen evin yarısının kendi mülkü olduğunu diğer yarısının da zevcesi Seydi binti Ebelhad’a annesi Nur Hatun’dan irsen intikal ettiğini söyleyerek davacının iddiasını reddetmiştir. Araya giren kişilerce sulh ya¬pılmış, Seyyid Ömer’e 10 kuruş akçe verilmiştir.
Sayfa No/Belge No : 108/294
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Yaralama-Sulh
Belgenin Tarihi : 25 ZA 1160/28 Kasım 1747
Özet:
Mardin halkından Yosef veledi Abdullah adlı zimmi, bundan dört gün önce yine Mardin halkından Salih bin Abdullah’ın, taş ile ağzına vurdu-ğunu ve kendisini yaraladığını, bu nedenle bazı dişlerinin kırıldığını, bazıla-rının da dağıldığını iddia etmiş, davalı da bu durumu doğrulamıştır. Araya giren kişilerce davalıya 20 kuruş akçe, bir tüfek, bir Şam kılıcı ve bir de gümüşten yapılmış adı belirtilmeyen hediye üzerine sulh yapıldığı ve bunun ödendiğiyle ilgili belge.

110
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 108/295
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 27 ZA 1160/30 Kasım 1747
Özet:
Aslen Mardin halkından olup halen Ruha şehrinde oturan Seyyid Mehmed bin Seyyid Mustafa kendisine asaleten, Mustafa Çelebi …… ve Seyyid Hüseyin bin Seyyid Recep’in şahadetiyle kız kardeşi Rahime binti Mustafa ve Mekiye binti Cuma’ya vekaleten Seyyid Mehmed bin Seyyid Mustafa, ….. Çelebi bin Molla Abdulaziz ve Seyyid Hüseyin bin Seyyid Receb’in şahadetleriyle Emine binti İbrahim’e vekaleten Halil bin Kara Ha¬san, Seyyid Hüseyin bin Seyyid Habib ve Hüseyin bin Hüseyin’in şahadetle-riyle Fatıma Hatun binti İbrahim’e vekaleten Yusuf bin Hüseyin, Mardin halkından Mehmed bin İsmail’in, müvekkileleri ile Vadi-i Nebi adlı yerde “Şefkatoğlu Biyaresi” olarak bilinen, güneyi yol, doğusu Molla Halil mülkü, kuzeyi dağ ve batısı merhum Mehmed’in mülküyle sınırlı olan ekilmemiş araziyi 30 kuruşa sattığı, parayı aldığı ve diğer davalardan vazgeçtiği ile ilgili hüccet.
Sayfa No/Belge No : 109/296
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Keşif-İkrar
Belgenin Tarihi : Evahir-i RA 1160/2-11 Nisan 1747
Özet:
Mardin kazasına bağlı Kalatü’l-Merra halkından …… ve Saliba ve¬ledi İlo adındaki zimmiler, aynı köyden köy kethüdası Hanna veledi Amso, Abdo veledi Sadaka(?), David veledi Fatros ile Nami veledi Amun ve İlyas veledi Aslan adındaki zimmilerin huzurunda, iki gün önce küçük kardeşleri Ebelhad veledi İlo’nun, köyün kuzeyindeki kuyuya düşüp boğulduğunu ve köy ahalisinin bunda bir suçunun bulunmadığıyla ilgili belge.
Sayfa No/Belge No : 109/297
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 2 Z 1160/5 Aralık 1747
Özet:
Ruha halkından olup Amid’de oturan sabık Alaybeyi Abdurrahman Ağa bin Mustafa Ağa, bundan önce Ruha kazasına bağlı Cedide adındaki yerde 2.000 teğek üzüm ağacı bulunan, güneyi Kasaslı, doğusu Cebrailzade Ali Beşe, kuzeyi Hasan bin Davud ve batısı Kulti Mustafa mülkleriyle sınırlı bahçesini halen Germuş kasabası halkından zimmi Vartan veledi İbrahim,


252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 111
Karagöz veledi Mak ve Bağdasar veledi Bedros adındaki kimselere 100 ku¬ruşa sattığına ve bu bağda bir hakkının kalmadığına dair hüccet.

109/298
Türkçe
Tereke-Miras
29 Z 1160/1 Ocak 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin halkından olup vefat eden Mehmed bin Osman’ın veraseti, zevceleri Züleyha binti Yunus ve Cihan binti Abdullah ile çocukları Abdul¬lah, Hanife ve Reyhan’a intikal ettiği ve verasetinin çocukların vasisi olan eşi Züleyha tarafından kaydolunduğuyla ilgili belge.

110/299
Türkçe
Cizye
29 RA 1158/1 Mayıs 1745
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Dergah-ı mualla gediklilerinden Hacı Hasan tahvilinden 1158 sene¬sine mahsuben uhdesinde bulunan Mardin ve tevabii kefere ve Yahudi cizye¬leri, bundan önce Mardin voyvodası Mehmed tarafından Mardin ve Nusay¬bin kazalarından satın alınan buğday ve arpanın 1158 senesi malının nakli için develere ödenecek ücret olan 120.000 akçe ki her kuruşu 120’şer akçe olmak üzere esedi kuruşla 1.000 esedi kuruş (1 esedi kuruş=120 akçe) 1158 Rebiülevvel ayının 15. gününde baş defterdar Yusuf’un mehterlerinden Mehmed adlı mehter elinden hazine-i amire defterlerine gelir ve masraf kay¬dolunmak için temessük verildiğiyle ilgili belge.

110/300
Türkçe
Naib Tayini
29 RA 1158/1 Mayıs 1745
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
1158 yılı Cemaziyelevvel ayının birinci gününden geçerli olmak üzere Mardin kazası naibliğine Mehmed Efendinin tayin olunduğuyla ilgili Amid kadısı Hasan tarafından gönderilen mürasele.

112
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 110/301
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Nakibüleşraf Kaymakamı Tayini
Belgenin Tarihi : 1 CA 1158/1 Haziran 1745
Özet:
Mardin kazasındaki sadat-ı kiram üzerine daha önce de kaymakam olan Seyyid Şeyhi Çelebinin tekrar kaymakam tayin edildiğiyle ilgili Diyarbekir nakibüleşraf kaymakamı Seyyid Yusuf tarafından gönderilen mektup.
Sayfa No/Belge No : 110/302
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Naib Tayini
Belgenin Tarihi : 1 C 1158/1 Temmuz 1745
Özet:
1158 yılı Cemaziyelahir ayının birinci gününden geçerli olmak üzere Mardin kazası naibliğine Hüseyin Efendinin tayin olunduğuyla ilgili Amid kadısı Hasan tarafından gönderilen mürasele.
Sayfa No/Belge No : 110/303
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Sözlenme
Belgenin Tarihi : 1 C 1158/1 Temmuz 1745
Özet:
İstanbul’a doğru yola çıkan Sadullah Efendinin hizmetindeki Mehmed Emin Efendinin, bundan önce namzed eylediği (sözlendiği) Emin Efendinin kızından vazgeçtiği ile ilgili belge.
Sayfa No/Belge No : 111/304
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Zaamet ve Tımar Tevcihi
Belgenin Tarihi : 5 RA 1158/7 Nisan 1745
Özet:
Zaamet ve tımarların altı ay içerisinde tevcih olunması gerektiği, bu süre içerisinde tevcih olunmayan zaamet ve tımarların geri alınmasının ka¬nuna uygun olduğuyla ilgili Diyarbekir valisinin Mardin kadısına ile Mardin voyvodası Mehmed Efendiye gönderdiği buyruldu.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 113
Sayfa No/Belge No : 111/305
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Nakibüleşraf Kaymakamı Tayini
Belgenin Tarihi : 5 CA 1158/5 Haziran 1745
Özet:
Mardin kazasındaki sadat-ı kiram üzerine daha önce de kaymakam olan Seyyid Mehmed Efendinin tekrar kaymakam tayin edildiğiyle ilgili Diyarbekir nakibüleşraf kaymakamı Seyyid Yusuf tarafından gönderilen mektup.

111/306
Türkçe
Nakibüleşraf Kaymakamı Tayini
15 R 1158/17 Mayıs 1745
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Osmanlı memleketlerinin nakibüleşraf kaymakamı Seyyid Mehmed Zeynelabidin el-Hüseyni tarafından gönderilen ve Diyarbekir nakibüleşrafı olan Hızmalızade Seyyid Yusuf Efendinin yeniden Saruhan, Eğil, Çemişge-zek, Mardin ve Siverek kazaları kaymakamlığına tayin edildiğine dair mek¬tup.
Sayfa No/Belge No : 111/307
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Duagu Tayini
Belgenin Tarihi : 21 N 1158/17 Ekim 1745
Özet:
Mardin’de bulunan Sultan Hamza-i Kebir zaviyesi vakfından almak üzere günlüğü 15 akçe olmak üzere duagu olan Osman vefat ettiğinden Seyyid Abdullah’ın bu göreve aynı ücretle tayin olunduğuyla ilgili berat.
Sayfa No/Belge No : 111/308
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Nakibüleşraf Kaymakamı Tayini
Belgenin Tarihi : 21 CA 1158/21 Haziran 1745
Özet:
1158 senesi ramazan ayı gurresinde Mardin kazasındaki sadat-ı ki¬ram üzerine Sünenci-Sinenci Çelebinin kaymakam tayin edildiğiyle ilgili Diyarbekir nakibüleşraf kaymakamı Seyyid Yusuf tarafından gönderilen mektup.

114
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 112/309
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Görevden Azil
Belgenin Tarihi : 20 RA 1158/23 Nisan 1745
Özet:
Uygunsuz davranışları sebebiyle Mardin müftüsü olan Seyyid Ab¬dullah’ın görevinden uzaklaştırıldığı, bu göreve Abdurrahim Efendinin geti¬rildiğiyle ilgili Şeyhülislam Pirizade Mehmed tarafından gönderilen mektup.

112-113/310
Türkçe
Asayiş
Evail-i C 1158/1-10 Temmuz 1745
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Anadolu’nun sağ, sol ve orta kolundaki bütün valiler, mir-i miranlar, kadılar, naibler, mütesellimler, kethüda yerleri, yeniçeri serdarları, havas ve evkaf zabitleri, aşiret ve kabile boybeyleri, ayan-ı vilayet, iş erleri, köy ket¬hüdaları ve söz sahiplerine; kendi bölgelerinde gezen başıboş ve levendat taifesinin her nerede görülür ve duyulursa ittifak halinde üzerlerine gidilme¬si, ele geçirilirler ise cezalandırılmaları ve reayaya zarar vermelerinin engel¬lenmesi hususundaki ferman.
Sayfa No/Belge No : 113/311
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Müderris Tayini Belgenin Tarihi : C 1158/Temmuz 1745
Özet:
Mardin’de bulunan Kasım Padişah vakfından almak üzere günlüğü 65 akçe ile vazife yapan Hanefi mezhebi müderrisi olan Salih’in kendi iste-ğiyle Hıdır lehine vazifeden ayrıldığı, bununla ilgili Mardin naibi Hasan’ın, Şeyhülislam mevlana Pirizade Mehmed’e arzı ve bunun kabul edildiğiyle ilgili berat.
Sayfa No/Belge No : 114/312
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Mütevelli Tayini
Belgenin Tarihi : Evail-i M 1157/15-24 Şubat 1744
Özet:
Mardin müftüsü Seyyid Abdullah Efendinin müceddeden tamir ettiği Hanzevat/Han-ı zevat adlı mescid ve Ezheriye Medresesi’ne mütevelli ola¬rak günlüğü bir akçe vazife ile Seyyid Abdullah Halife tayin olunmuştur.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 115
Sayfa No/Belge No : 114/313
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Hazine Nakli
Belgenin Tarihi : 29 M 1157/14 Mart 1744
Özet:
Sayda ve Beyrut eyaleti taraflarından Bağdad kalesine varıncaya ka¬dar yol üzerindeki bütün kadılar, kethüda yerleri, yeniçeri serdarları, köy zabitleri, voyvodalar ve ayan-ı vilayet iş erlerine; Bağdad’ı korumakla gö¬revli yeniçerilerin 1156 senesi maaşları yola çıkarıldığından, kendi bölgele¬rinden geçildiğinde bunların korunmasına dikkat edilmesi ve emniyetinin sağlanması hususunda ferman.
Sayfa No/Belge No : 114-115/314
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Hazine Nakli
Belgenin Tarihi : 12 C 1158/12 Temmuz 1745
Özet:
Emir-i ahur-ı evvel olup Bağdad valisi müteveffa …. Ahmed Paşa¬nın mallarının zabtına memur Abdullah, Bağdad’a varıncaya kadar yol üze¬rindeki kazaların kadıları, kethüda yerleri, yeniçeri serdarları, voyvodalar, köy zabitleri ve ayan-ı vilayet iş erlerine; Bağdad’ın muhafazasıyla memur yeniçerilerin 1156 senesi maaşları yola çıkarıldığından, kendi bölgelerinden geçildiğinde bunların korunmasına dikkat edilmesi ve emniyetinin sağlan-ması hususunda ferman.
Sayfa No/Belge No : 115-116-117/315
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Mukataa
Belgenin Tarihi : 11 L 1158/6 Kasım 1745
Özet:
(Defterden alınan fotokopide bu sayfanın sonunda eksiklik bulundu-ğu görülmektedir.)
Şam, Haleb, Diyarbekir, Mardin, Adana, Malatya, Ayntab ve Tokat taraflarından ve bazı mahallerden …….. muhassıllar ve voyvodalar, mukataa kalemiyyelerinin çoğunluğunun devlet adamları ve ayan-ı vilayet uhdelerin¬de olduğundan, fakat üzerlerine müstakarr olmadığından (karar kılınmadı-ğından) her biri senede birkaç kişinin uhdesine verildiğinden, fukaranın gö¬zetilmediği, bunların yükümlülüklerini yerine getirmek için borçlandıklarını, bu nedenle yerlerini terk ettiklerinden bahisle, bunun önüne geçilmesi için mukataaların bir yıllığına değil de daha uzun süreliğine bir kişiye verilmesi istenmiştir.

116
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 117/316
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Nazır Tayini
Belgenin Tarihi : 23 Z 1158/16 Ocak 1746
Özet:
Mardin’de bulunan Şeyh ….ullah Camii’nde günlüğü iki akçe ile vazifeli olan vakfın nazırı Mehmed vefat ettiğinden 1157 senesi Muharrem ayı başından itibaren Halil Halife’nin nazır olarak tayin olunduğuna dair berat.
Sayfa No/Belge No : 117/317
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Menzil Beygiri Temini
Belgenin Tarihi : 11 RA 1159/3 Nisan 1746
Özet:
Musul kalesi muhafazası için görevlendirilen 45 aded süvari serden-geçti bayraklarının tahrir ve ihracına memur Turnacıbaşı Ömer’in maiyetine memur olan çavuşlar ve yazıcılar için halktan 5 aded menzil beygirinin te¬min edilmesi ile ilgili ferman.
Sayfa No/Belge No : 117/318
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Menzil Beygiri Temini
Belgenin Tarihi : 11 RA 1159/3 Nisan 1159
Özet:
Musul kalesi muhafazası için görevlendirilen 45 aded süvari serden-geçti bayraklarının tahrir ve ihracına memur Turnacıbaşı Ömer’in maiyetine memur olan çavuşlar ve yazıcılar için halktan 5 aded menzil beygirinin te¬min edilmesi ile ilgili ferman.
Sayfa No/Belge No : 117/319
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Menzil Beygiri Temini
Belgenin Tarihi : 11 RA 1159/3 Nisan 1159
Özet:
Musul kalesi muhafazası için görevlendirilen 45 aded süvari serden-geçti bayraklarının tahrir ve ihracına memur Turnacıbaşı Ömer’in maiyetine memur olan çavuşlar ve yazıcılar için halktan 10 aded menzil beygirinin temin edilmesi ile ilgili ferman.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 117
Sayfa No/Belge No : 117/320
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Menzil Beygiri Temini
Belgenin Tarihi : 11 RA 1159/3 Nisan 1159
Özet:
Musul kalesi muhafazası için görevlendirilen 45 aded süvari serden-geçti bayraklarının tahrir ve ihracına memur Turnacıbaşı Ömer’in maiyetine memur olan çavuşlar ve yazıcılar için halktan 2 aded menzil beygirinin te¬min edilmesi ile ilgili ferman.
Sayfa No/Belge No : 117/321
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Menzil Beygiri Temini
Belgenin Tarihi : 11 RA 1159/3 Nisan 1159
Özet:
Musul kalesi muhafazası için görevlendirilen 45 aded süvari serden-geçti bayraklarının tahrir ve ihracına memur Turnacıbaşı Ömer’in maiyetine memur olan çavuşlar ve yazıcılar için halktan 3 aded menzil beygirinin te¬min edilmesi ile ilgili ferman.
Sayfa No/Belge No : 117/322
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Menzil Beygiri Temini
Belgenin Tarihi : 12 RA 1159/4 Nisan 1159
Özet:
Musul kalesi muhafazası için görevlendirilen 45 aded süvari serden-geçti bayraklarının tahrir ve ihracına memur Turnacıbaşı Ömer’in maiyetine memur olan çavuşlar ve yazıcılar için halktan 2 aded menzil beygirinin te¬min edilmesi ile ilgili ferman.
Sayfa No/Belge No : 118/323
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Asker İhracı ve Tayinatı
Belgenin Tarihi : 10 ZA 1158/4 Aralık 1745
Özet:
Anadolu’nun orta kolundan Musul’a varıncaya kadar yol üzerindeki kadılar, kethüda yerleri, yeniçeri serdarları ve ayan-ı vilayet işerlerine; Mu¬sul kalesi muhafazası için görevlendirilen 45 yeniçeri serdarı serdengeçti bayrakları altında yazılacak olan kişiler hangi menzile varırlarsa her bir nefe¬rine günlük olarak birer çift ekmek, her beş neferine bir okka et, her beş

118
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

neferine bir kile arpa verilmesi ve bunların da gidilen yerdeki halktan vergi mukabilinde alınmasıyla ilgili ferman.
Sayfa No/Belge No : 118/324
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Nakibüleşraf Kaymakamı Tayini
Belgenin Tarihi : 15 RA 1159/7 Nisan 1746
Özet:
Amid nakibüleşrafı Seyyid Ahmed tarafından Mardin nakibüleşraf kaymakamlığına Seyyid Şeyhi Efendinin tayin olunduğu ile ilgili mektup.
Sayfa No/Belge No : 118/325
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Nakibüleşraf Kaymakamı Tayini
Belgenin Tarihi : Evasıt-ı RA 1159/3-12 Nisan 1746
Özet:
Amid nakibüleşrafı Seyyid Ahmed tarafından Mardin nakibüleşraf kaymakamlığına Seyyid Şeyhi Efendinin tayin olunduğu ile ilgili mektup.
Sayfa No/Belge No : 119/326
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Nakibüleşraf Kaymakamı Tayini
Belgenin Tarihi : Evasıt-ı RA 1159/3-12 Nisan 1746
Özet:
1159 senesi Rebiülahir ayının birinci gününden itibaren Mardin na-kibüleşraf kaymakamlığına Seyyid Osman Efendinin tayin olunduğuyla ilgili Amid nakibüleşrafı Seyyid Ahmed tarafından gönderilen mektup.
Sayfa No/Belge No : 119/327
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Asker İhracı ve Tayinatı
Belgenin Tarihi : 28 Z 1158/ 21 Ocak 1746
Özet:
Ankara, Kangırı (Çankırı), Zile, Sivas ve Malatya sancaklarından Musul’a varıncaya kadar yol üzerinde bulunan kadılar, kethüda yerleri, yeni¬çeri serdarları ve ayan-ı vilayet işerlerine; Musul kalesi muhafazası için la¬zım olacak 2 aded serdengeçti bayrağı altında 240 nefer dergah-ı mualla serdengeçti neferinin geçtiği menzillerde her bir neferine birer çift ekmek, her beş neferine bir okka et ve bir kile arpa verilmesi ve bunların da gidilen yerdeki halktan vergi mukabilinde alınmasıyla ilgili ferman.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 119
Sayfa No/Belge No : 119/328
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Hazine Nakli
Belgenin Tarihi : 8 Ş 1159/26 Ağustos 1746
Özet:
Sayda Beyrut eyaletinden Kerkük kalesine varıncaya kadar yol üze¬rinde bulunan kadılar, kethüda yerleri, yeniçeri serdarları ve ayan-ı vilayet işerlerine; Kerkük kalesi muhafazasına tayin olunan dergah-ı mualla yeniçe¬rilerinin 1156 senesi maaşlarının korunması ile ilgili ferman.

119/329
Türkçe
Mütevelli Tayini
9 N 1159/25 Eylül 1746
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Hoca Şemseddin-i Acemi’nin erkek evladından Kasım bin Kasım, Hoca Şemseddin-i Acemi’nin Bagane vadisinde Aşık-Maşuk olarak bilinen bahçenin tamiratına ve gelirlerinin evlatları arasında taksimine mütevelli olarak Şemseddin’in atandığına dair mürasele.
Sayfa No/Belge No : 120-121/330
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Salyane-Tevzi Defteri Belgenin Tarihi : 11 L 1158/6 Kasım 1745
Özet:
1158 senesinde Mardin’den geçen vezir ve beylerbeylerine verilen zahire baha ve pişkeş akçesi ile devlet tarafından gönderilen zaim ağa ve sair gelip geçenlere verilen hizmet ve masrafların bedelleri Mardin ve Nusaybin köylerine salyane ve tevzi olunmuştur.
Sayfa No/Belge No : 121/331
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Salyane Defteri Belgenin Tarihi : 16 L 1159/1 Kasım 1746
Özet:
1159 senesinde daha önce Mardin voyvodası olan Rüstem Ağa, voy¬voda iken toplanamayan salyane bakayasının, yeni voyvoda Mehmed tara¬fından tahsil olunamayan kısmını beyan eder defter.

120
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 122/332
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Vakıf Malına Zarar Verme
Belgeni Tarihi : Evail-i M 1156/25 Şubat-Mart 1743
Özet:
Diyarbekir valisi ve kadısı ile Mardin kadısına; Şeyh İbrahim adın-daki kişi İstanbul’a dilekçe göndererek Mardin’e bağlı Şeyh Zole(Zoli) yakı-nında Şeyh Hattab mezrası hasılı altındaki Pir Hattab zaviyesine, gelip-geçene sarf olunmak üzere bir çiftlik yer Pir Hattab evladı tarafından beratla işlenirken, Şarki Amid nahiyesinde Salihi köyü ve diğerlerinden 23.407 akçe zaamete mutasarrıf olan Zeynelabidin ile yine aynı köy ve diğerlerinden 22.000 akçeye mutasarrıf olan Mehmed, bu çiftliğin kendilerine ait olduğunu iddia ederek zaviye malına zarar verdiklerini söylemiştir (İbrahim). Defterle¬re bakıldığında çiftliğin gerçekten de gelip-geçenlere sarf olunması için Pir Hattab evladı vakfından olduğu, bir çiftlik yerinin 70-80 dönüm, evsatının 100-120 dönüm, ednasının 140-150 dönüm olduğu, bir dönümün dahi vasat adımla enine ve boyuna kırk adım civarında olduğunu bildiren ferman.
Sayfa No/Belge No : 122-123/333
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Caferi Mezhebinin Reddi
Belgenin Tarihi : Evahir-i ZA 1158/15-24 Aralık 1745
Özet:
Diyarbekir eyaletinde bulunan sancak alaybeylerine; İran tarafının Caferi mezhebinin hak mezheb olarak kabul edilmesiyle ilgili gönderdiği mektup ve buna red cevabının verildiğiyle ilgili ferman.

Sayfa No/Belge No : 124/334
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Sefer Emri
Belgenin Tarihi : 27 Z 1158/20 Ocak 1746
Özet:
İlkbaharda sefer yapılacağından hazırlıklı olunmasına dair Mardin alaybeyisi vesair zuema ile erbaba hitaben yazılan ferman.
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi Özet:
124/335
Türkçe
Cizye Tahsili
Tarih Bulunmamaktadır
(Belge bitirilmemiş olup eksik kalmıştır.)

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 121
1159 senesi Yahudi ve Hıristiyan taifesinin cizyelerinin, Muharrem ayının birinci gününden Mardin ve Nusaybin kazaları ve onlara bağlı olan sakinler ve gelen-geçen kişiler 230 âlâ, 1.560 evsat ve 520 edna ki toplam 2.310 olarak tuttuğu, cizyenin toplanıp gönderilmesiyle ilgili ferman.

124/336
Türkçe
İmdad-ı Seferiyye Tahsili
1 M 1159/24 Ocak 1746
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin kadısı, voyvodası ve ayan-ı vilayet iş erlerine; 1159 senesine ait Diyarbekir eyaletinin muayyen olan 44.000 kuruş imdad-ı seferiyyesinin toplanıp gönderilmesi hakkında buyruldu.
Sayfa No/Belge No : 124/337
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : İmdad-ı Seferiyye Tahsili
Belgenin Tarihi : 1 M 1159/24 Ocak 1746
Özet:
Mardin naibi ve voyvodasına; Musul tarafındaki sefere tayin olunan Diyarbekir valisi Abdulhak Paşa ve kapı halkının masrafları için Mardin’e düşen imdad-ı seferiyyenin toplanıp gönderilmesiyle ilgili mürasele.

125/338 Türkçe
Mübayaa Defteri 9 S 1159/3 Mart 1746
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
1159 senesinde Mardin ve Nusaybin kazalarından, halen Mardin ka-zası voyvodası dergah-ı ali kapıcıbaşılarından Rüstem Ağa vasıtasıyla satın alınması ferman olunan 20. … (bin) İstanbul kilesi buğday ve 60.000 İstan-bul kilesi arpanın Mardin köylerine taksimiyle ilgili defter.
Sayfa No/Belge No : 126/339
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Narh
Belgenin Tarihi : Tarih Bulunmamaktadır
Özet:
Bakkal taifesinin sattığı eşyanın fiyatları.


122
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

126/340
Türkçe
Zaviyedar ve Duagu Tayini
2 S 1159/24 Şubat 1746
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin’de Kasım Padişah Vakfı’ndan almak üzere günlüğü 4 akçey¬le zaviyedar ve günlüğü 5 akçe ile duagu ve yine Savur kazasında olan 8 dükkân mahsulünden almak üzere günlüğü 10 akçe ile duagu olan Abdurrahim veledeş çocuksuz olarak öldüğünden yerine Hafız Seyyid Os¬man’ın tayin olunduğu ile ilgili berat.
Sayfa No/Belge No : 126/341
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Kilise Tamiri ve İlavesi
Belgenin Tarihi : 28 L 1159/13 Kasım 1746
Özet:
Mardin’de mutavattın ehl-i zimmetin, burada bulunan kiliselerine eski hallerine aykırı olarak yeni ilaveler yaptıkları haberi alındığından bunun araştırılması hakkında Amid valisi tarafından Mardin naibi ve voyvodasına yazılan buyruldu.
Sayfa No/Belge No : 126/342
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Asker Teftişi
Belgenin Tarihi : 28 L 1159/13 Kasım 1746
Özet:
Mardin kalesi muhafazasına memur olan neferatın geçinecek kadar gelirleri var iken buna kanaat etmeyip hizmetlerini terk ettikleri ve kendi diledikleri yere yerleştikleri duyulduğundan, bunların yoklamalarının yapıl-ması ve defterlerinin Amid’e gönderilmesi hakkında Amid valisi tarafından Mardin naibine yazılan buyruldu.

126/343
Türkçe
Muhasebeci Tayini
Evasıt-ı CA 1159/22-31 Mayıs 1746
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin’de Kasım Padişah Vakfı’ndan almak üzere günlüğü 5 akçe ile muhasebecisi olan ……….’nın kendi isteğiyle Seyyid Abdullah Halife lehine görevden çekildiği ve Seyyid Abdullah Halifenin bu göreve tayin olunduğuyla ilgili berat.


252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 123
Sayfa No/Belge No : 127/344
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Mumhane İşletmesi
Belgenin Tarihi : Evail-i Mart 1159/2-11 Mart 1746
Özet:
1159 senesi için Mardin mukataası mültezimliğine talip olan Sa¬lih’in, önceki sene sattığı narhtan her batmandan 10 para aşağı ve bu sene mumun batmanını 8 sümüne satacağını, ayrıca her yıl miriye 180 kuruş ilti¬zam bedeli ve günlük bir kıyye mum vereceğini taahhüt ettiğine dair şartna-me.
Sayfa No/Belge No : 127/345
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Mumhane İşletmesi
Belgenin Tarihi : 1 B 1159/20 Temmuz 1746
Özet:
Mardin mukataasına noksan ile talipler çıktığından mumun bir bat¬manını 2 kuruştan satmayı kabul eden Salih için şartname düzenlendiğini bildiren kayıt.
Sayfa No/Belge No : 127/346
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Halas Tezkiresi
Belgenin Tarihi : 14 L 1159/30 Ekim 1746
Özet:
Menzilci Bekir Bey ve Süleyman Çelebinin 900 kuruş borçlarını eda ettiklerine dair tezkire.
Sayfa No/Belge No : 127/347
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Nakibüleşraf Kaymakamı Tayini
Belgenin Tarihi : 1 L 1159/17 Ekim 1746
Özet:
Seyyid Şeyhi Efendinin Diyabekir nakibüleşrafı Gülşeni Seyyid
Mehmed tarafından Mardin kaymakamlığına atandığına dair mektup.

124
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 127/348
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Sermayedar Tayini
Belgenin Tarihi : Tarih Bulunmamaktadır
Özet:
Kasım Padişah Vakfı’ndan almak üzere günlüğü 3 akçe ile yine Ka¬sım Padişah Medresesi’nde görevli (sermayedar) Mehmed ve Berekat kar-deşlerden Mehmed vefat etmiş, vazifesi Bağos adındaki zimmiye verilmiştir.

Sayfa No/Belge No : 128/349
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Voyvoda Tayini Belgenin Tarihi : 1 Mart 1158/1 Mart 1745
Özet:
Dergah-ı ali kapıcıbaşılarından Rüstem Ağanın 1159 Mart ayı başın-dan itibaren Mardin voyvodası olarak tayin edildiğine dair buyruldu.
128/350
Türkçe
Voyvoda Tayini
1 Z 1158/25 Aralık 1745
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin voyvodalığına Rüstem Ağanın tayin edildiği, dolayısıyla emirlerine uyulması gerektiği hususunda Mardin’deki ağalar, aşiret beyleri, kethüdalara, ihtiyarlar, ayan ve iş erlerine yazılan buyruldu.

128-129/351
Türkçe
İmdad-ı Seferiye
14 M 1159/6 Şubat 1746
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
1159 senesinde Diyarbekir valisi …… Abdullah Paşaya verilecek imdad-ı seferiyyeden Mardin ve köylerine düşen hisseyi bildirir mürasele.

129-130/352
Türkçe
Zahire Mübayaası
29 ZA 1158/23 Aralık 1745
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin ve Nusaybin naibi, voyvodası ve ayan-ı vilayet iş erlerine; Bağdad kalesi ve sair gerekli yerlere gönderilecek buğdayın bir İstanbul

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 125
kilesi 40 akçe, arpanın kilesi 20 akçeden olmak üzere 60.000 İstanbul kilesi zahirenin bedeli 16.665,5 kuruş 20 akçenin Mardin voyvodalığı malından alınması ve sahiplerine ödenmesi hususunda gönderilen ferman.

130-131/353
Türkçe
Salyane Defteri
12 M 1159/4 Şubat 1746
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
1158 senesinde yapılan masrafların Mardin voyvodası Mehmed Efendi tarafından hesaplandığını, yine 1159 senesinde Mardin ve Nusaybin menzillerinin ilave masraflarının voyvoda Rüstem Ağa tarafından 45.112 kuruş olarak hesaplandığını ve reayaya taksimatını gösterir salyane defteri.

131/354
Türkçe
Müezzin Tayini
17 Z 1159/31 Aralık 1746
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Şeyh Eminüddin Mescidi’nde günlüğü 2 akçe ile müezzin olan Ali’nin vefat ettiği ve yerine oğlu …. müezzin tayin olunduğu ile ilgili berat kaydı.


132-133/355
Türkçe
Piskopos Tayini
16 L 1158/11 Kasım 1745
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili
Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Haleb, Şam, Diyarbekir, Mardin, Musul, Deyru’zaferan Kilisesi ve tevabiinden Yakubi ve Süryanilere 3.600 akçe miri pişkeş ile psikopos olan Şükrüllah adlı rahip öldüğünden, yerine Haleb, Ruha ve Amid halkının arzıyla ve 1.200 akçe ilaveyle Haleb halkından Körkis veledi Şemon adlı Matranın Süryaniler ve Nasranilere Psikopos olarak tayin olunması için Haleb kadısı Mustafa’nın ricası üzerine 4.800 akçe pişkeşi nakit olarak ver¬mesi kaydıyla 1158 senesi Şevval ayının 12. gününde bu göreve Körkis ve¬ledi Şemon tayin olunmuştur.


126
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 133/356
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Halas Tezkiresi Belgenin Tarihi : 20 M 1159/12 Şubat 1746
Özet:
1156 senesine ait olmak üzere Mardin voyvodalığı kalemine bağlı hass-ı hümayun köylerinden 2.000 kile buğday ve 1.000 kile arpanın Abdul¬lah Bey, Muharrem Bey ve Murad Bey tarafından teslim olunduğuna dair Mardin voyvodası Mehmed Bey tarafından verilen tezkire.
Sayfa No/Belge No : 133/357
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Halas Tezkiresi Belgenin Tarihi : 15 M 1159/7 Şubat 1746
Özet:
1156 senesine ait olmak üzere Mardin voyvodalığı kalemine bağlı Piran Ali köylerinin mahsulatını teslim etmekle görevli Halilzade Muharrem Beye voyvoda Mehmed tarafından verilen teslim tezkiresi.
Sayfa No/Belge No : 133/358
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Amid Alaybeyisinin Sağlık Durumu
Belgenin Tarihi : 11 B 1159/30 Temmuz 1746
Özet:
Amid alaybeyisinin sıhhatinin bildirilmesi hususundaki buyruldu.
Sayfa No/Belge No : 133/359
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Zeamet Tevcihi Belgenin Tarihi : 13 B 1159/1 Ağustos 1746
Özet:
Alaybeyi ilamı ve ocak kanunu gereğince, arzuhal sahibine zikredi¬len zaameti zabtettirmesi ve başkasının müdahalesini engellemesi konusunda Mardin voyvodası Rüstem Ağaya yazılan buyruldu.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 127
Sayfa No/Belge No : 133/360
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Görev Tevcihi Belgenin Tarihi : Tarih Bulunmamaktadır
Özet:
Diyarbekir miralayı Hacı Mehmed tarafından, ocakları kanununca, bir kimseye el çektirildiğinde başka birisine berat olununcaya dek eski sahi¬binin tasarruf etmesi gerektiğine dair padişaha yazılan arz.
Sayfa No/Belge No : 133/361
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Zeamet Tevcihi Belgenin Tarihi : Tarih Bulunmamaktadır
Özet:
Mardin’de Tell Emin adlı zeamete mutasarrıf olan Ali’nin, zeameti daha önce kendi rızasıyla diğer Ali’ye bıraktığı, Ali’nin de Mardin alaybeyisinden arz aldığı ve berat edilmesi için padişaha gönderdiği, ancak padişahtan henüz cevap gelmediği, bu arada Mardin alaybeyi Halil’in mah¬sulata müdahale ederek Ali’ye zarar verdiği ve bunun men edilmesi hakkın-da buyruldu istemine dair Ali’nin arzı.
Sayfa No/Belge No : 134/362
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Mardin Menzilinin İşletilmesi
Belgenin Tarihi : 1 Mart 1159/2 Mart 1746
Özet:
1159 senesi Mart ayından bir sene tamamına değin Mardin menzilhanesinin işletmesine Süleyman Çelebi, Şeyh Musa Çelebi, Huşman Ağa ve ….. adlı kişilerin talip olduğu, menzilhanede 50 adet genç menzil beygiri bulundurmak şartıyla kendilerine 11.000 kuruş verilir ise menzilciliği kabul edeceklerine dair Voyvoda Rüstem tarafından kendilerine verilen şart-name.
Sayfa No/Belge No : 134/363
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Nusaybin Menzilinin İşletilmesi
Belgenin Tarihi : 1 Mart 1159/2 Mart 1746
Özet:
1159 senesi Mart ayından bir sene tamamına ait olmak üzere Nusay¬bin menzilhanesinin işletilmesi için Ali adlı kişi, gelip giden kapıcıbaşılar ve ulaklara yemek ve genç beygirler vermek, onlara sıkıntı çektirmemek ve menzilhanede 50 aded genç menzil beygiri bulundurmak üzere kendisine

128
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

12.500 kuruş verilmesi şartıyla menzilciliği kabul edeceğini beyan ettiğin¬den, bahsedilen 12.500 kuruşun kendisine ödenmesi için Voyvoda Rüstem tarafından bu kişiye verilen şartname.

135/364
Türkçe
Masraf Defteri
15 S 1159/9 Mart 1746
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
İran şahı tarafından elçilik vazifesiyle gelen Feth Ali Beyin bu esna¬daki masrafını gösterir defter.

135/365
Türkçe
İran Elçilik Heyetine Mihmandarlık
Tarih Bulunmamaktadır
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Diyarbekir valisi vezir Abdullah Paşa, Musul valisi Abdülcelilzade Vezir Hüseyin Paşa, Diyarbekir’den Bağdad’a varıncaya kadar yol üzerinde bulunan mir-i miranlar, kadılar, mütesellimler, voyvodalar, kethüda yerleri, yeniçeri serdarları ve ayan-ı vilayet işerlerine; İran şahı tarafından elçilik göreviyle gönderilen Feth Ali Beyin maiyetine tayin olunan Hüseyin ve der¬gah-ı mualla gediklilerinden mihmandar tayin olunan Seyyid Mehmed’in Diyarbekir’den Bağdad’a (Vezir Ahmed Paşanın yanına) varıncaya kadar konakladıkları menzillerdeki masrafların, yine eşyalarının taşınması için gerekli olan beygirlerin kaza ahalisi tarafından karşılanması ve yapılan bu masrafların vilayetlerin vergilerine sayılması, vergisi olmayan yerlerin de emin, muhassıl ve mültezimlerin uhdelerinde olan miri malından tahsil olunması hakkında ferman.
Sayfa No/Belge No : 136/366
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Asker Nakli ve Tayinatı
Belgenin Tarihi : 26 ZA 1158/20 Aralık 1745
Özet:
Dergah-ı mualla cebecisi neferlerinin tahrir olundukları yerlerden Musul kalesine varıncaya kadar yol üzerinde bulunan kadılar, kethüda yerle¬ri, yeniçeri serdarları, ve ayan-ı vilayet işerlerine; Musul kalesi muhafaza-sında bulunmak üzere Anadolu tarafından gönderilecek olan sekiz bayrak dergah-ı mualla cebecisi serdengeçti neferlerinin görev yerlerine varıncaya kadar yolculukları esnasında her bir neferine günlük bir çift ekmek, her altı

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 129
neferine bir okka et, her bayrağa beşer üzerine üçer yem arpa ve eşyalarının nakliyesi için her on kişiye bir aded yük beygiri verilmesi ve bunların vergi¬lerine mahsuben uğranılan yerlerdeki kaza halkı tarafından karşılanması ile ilgili ferman.

136/367
Türkçe
Asker Nakli ve Tayinatı
26 ZA 1158/20 Aralık 1745
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Musul kalesi muhafazasında bulunmak üzere Anadolu tarafından gönderilecek olan sekiz bayrak dergah-ı mualla cebecisi serdengeçti neferle¬rinin görev yerlerine varıncaya kadar yolculukları esnasında her bir neferine günlük bir çift ekmek, her altı neferine bir okka et, her bayrağa beşer üzerine üçer yem arpa ve eşyalarının nakliyesi için her on kişiye bir aded yük beygiri verilmesi ve bunların vergilerine mahsuben uğranılan yerlerdeki kaza halkı tarafından karşılanması ile ilgili dergah-ı mualla cebecisi neferlerinin tahrir olundukları yerlerden Musul kalesine varıncaya kadar yol üzerinde bulunan kadılar, kethüda yerleri, yeniçeri serdarları ve ayan-ı vilayet işerlerine yazı-lan ferman.
Sayfa No/Belge No : 137/368
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Top ve Mühimmat Nakli
Belgenin Tarihi : Evasıt-ı RA 1159/3-12 Nisan 1746
Özet:
Haleb mevcudatından ifraz ve Musul’a nakli ferman olunan toplar ile top mühimmatının Haleb tarafında davarlara yüklenmesi ve bir an önce dergah-ı mualla kapıcıbaşılarından Ruhavi (Urfalı) Mehmed vasıtasıyla Mu¬sul’a ulaştırılmasına yardımcı olunması ile ilgili Mardin voyvodasına yazılan ferman.
Sayfa No/Belge No : 137-138/369
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Top Nakli
Belgenin Tarihi : 15 CA 1159/5 Haziran 1746
Özet:
Musul muhafazasında kullanılacak olan altı aded büyük topun Bire¬cik’ten Mardin’e ve Mardin’den de Musul’a nakli esnasında kullanılacak olan yük develerinin Mardin ve Nusaybin kazalarından tedarik edilmesi ve ücretlerinin de vergilerine mahsuben uğranılan yerlerdeki kaza halkı tarafın-dan karşılanmasıyla ilgili Mardin ve Nusaybin naiblerine, dergah-ı mualla

130
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

kapıcıbaşılarından Ruhavi (Urfalı) Mehmed’e, Mardin voyvodasına ve ayan¬ı vilayet işerlerine yazılan ferman.

138/370
Türkçe
İmam Tayini
Evail-i Ş 1158/29 Ağustos-7 Eylül 1745
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Salah köyünde bulunan camide günlüğü bir akçe ile imam olan Ahmed’in vefat ettiği ve yerine İsmail Halifenin tayin olunduğuyla ilgili berat.

Sayfa No/Belge No : 138/371
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Tımar ve Zeamet Tevcihi
Belgenin Tarihi : 11 C 1159/1 Temmuz 1746
Özet:
Arzı altı ay geciken tımar ve zeametlerle ilgili Mardin kadısına ve voyvodası Rüstem Ağaya gönderilen buyruldu.
138/372
Türkçe
Kile-Öşür
Tarih Bulunmamaktadır
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
(Belgenin baş kısımları eksik olduğundan tam olarak okunamamak-tadır.)
Belgenin geri kalanından anlaşıldığı kadarıyla belge, keyl ve taşir ile ilgilidir.
139/373
Türkçe
Zeamet Tevcihi
4 M 1159/27 Ocak 1746
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Sincar nahiyesinde bulunan Hatuniye zeameti otuz seneden beri boş olduğundan, Mehmed adlı kişinin Mardin alaybeyisi vasıtasıyla İstanbul’a arz-ı hal gönderdiği ve beratı gelinceye kadar urban eşkiyasının musallat olduğu bu zeameti Mehmed’in zabtetmesi konusunda alaybeyinin mektubu.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 131
Sayfa No/Belge No : 139/374
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Kâtib Tayini
Belgenin Tarihi : Evahir-i Z 1158/14-23 Ocak 1746
Özet:
Mardin kazası mahkemesinde ikinci kâtib olan Mustafa’nın, bu gö¬reve lâyık olmadığı ve bu nedenle görevden alındığı, naib mevlana Seyyid Hüseyin’in arzıyla yerine eski kâtib Seyyid Zekeriya Halifenin tayin oluduğu ile ilgili berat.
Sayfa No/Belge No : 139/375
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : İmam, Hatib ve Mütevelli Tayini
Belgenin Tarihi : Evahir-i N 1159/7-16 Ekim 1746
Özet:
Mardin’de bulunan Sürgücü nahiyesine bağlı Tizyan köyündeki ca¬minin imamı, hatibi ve mütevellisi olan Yakub Halife vefat ettiğinden yerine Seyyid Ömer Halifenin tayin olunduğuna dair berat.
Sayfa No/Belge No : 139/376
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Kapıcıbaşı Tayini
Belgenin Tarihi : Evail-i B 1159/20-29 Temmuz 1746
Özet:
Mardin’de olup hepsi aynı çatı altında bulunan Tımarhane (Bimar-hane) mescidi, han, hamam ve mescidin ser-bevvabı (kapıcıbaşı) olan Kap¬lan vefat ettiğinden yerine günlüğü iki akçe vazife ile Ömer’in bu göreve tayin olunduğuyla ilgili berat.
Sayfa No/Belge No : 140-141/377
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Masraf-Salyane Defteri
Belgenin Tarihi : 1 B 1159/20 Temmuz 1746
Özet:
1159 senesi Muharrem ayının ilk gününden Cemaziyelahir ayı sonu¬na kadar, padişah emri ile Mardin’e gelip gidenlerin masrafları ve eski Mar¬din voyvodası Mehmed Efendinin bakayası salyane olunup dergah-ı ali kapıcıbaşılarından hâlâ Mardin voyvodası olan Rüstem Ağa marifetiyle Mardin’in köylerine dağıtıldığını gösterir salyane defteri. (Bu belgede Mar¬din’e bağlı 15 aşiret, 34 köy ve bir zimmiyan mahallesi ismi geçmektedir.)

132
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 141/378
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Masraf Defteri Belgenin Tarihi : 15 Z 1159/29 Aralık 1746 Özet:
1159 senesi Zilhicce ayının 15. gününde vilayet masrafları ve menzil
bakayası hesap olunup, masraflar Mardin ve Nusaybin kazalarına dağıtılmış-
tır. (Belgede Mardin ve Nusaybin’e bağlı 15 aşiret, 34 köy ve bir zimmiyan
mahallesi ismi geçmektedir.)
Sayfa No/Belge No : 142/379
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Naib Tayini
Belgenin Tarihi : 1 Z 1159/15 Aralık 1746
Özet:
Mardin naibliğine 1159 senesi Zilhicce ayının birinci gününden iti¬baren Müftüzade Mustafa Efendinin tayin olunduğu ile ilgili mürasele.
Sayfa No/Belge No : 142/380
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Alacak-Verecek Belgenin Tarihi : Gurre-i M 1160/13 Ocak 1747 Özet:
1160 senesine ait olmak üzere İsmail Ağa ve Mustafa Efendinin
Mardin cizyesi malından 12.800 kuruş alacakları olduğu ve bu meblağın da
sekiz ayda üç taksit hâlinde kendilerine ödeneceğine dair temessük.
Sayfa No/Belge No : 142-143/381
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Masraf Defteri Belgenin Tarihi : 23 S 1160/6 Mart 1747
Özet:
1160 senesi Safer ayının 23. gününde vilayet masrafları, yine vilayet masraflarından voyvoda Rüstem Ağanın top masrafından kalanlar ile Mardin ve Nusaybin menzillerinin masrafları aşiret ve köylere tevzi olunmuştur.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 133
Sayfa No/Belge No : 143/382
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Sikke Tashihi
Belgenin Tarihi : Evahir-i S 1160/4-12 Mart 1747
Özet:
Üsküdar’dan Anadolu’nun orta koluna varıncaya kadar yol üzerinde bulunan vezirler, mir-i miran, kadılar, naibler ve zabitlere; Marbaş olarak adlandırılan Avusturya çeyreğinin ayarının düşük olduğu, dolayısıyla Müs¬lüman tüccarlara zararının dokunacağından bahisle elinde bu tür paraları bulunduranların hazine-i amireye getirip yenisiyle değiştirmeleri ve bu tür parayla alış-veriş yapılmaması konusunda ferman.

144-145/383
Türkçe
İran’a Elçi Gönderilmesi
Evahr-i L 1160/26 Ekim-3 Kasım 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Daha önce İran tarafından büyükelçilik vazifesiyle gelen Feth Ali Beyin kendi memleketine ulaşmasından sonra bu defa da Osmanlı tarafından İran tarafına büyükelçilik vazifesiyle Kars tarafı seraskeri olan vezir Ahmed Paşanın görevlendirildiği, kendisinin İran tarafına giderken güvenliğinin sağlanması, ihtiyaçlarının karşılanması, kendisine gereği gibi muamele edil¬mesi ve o taraflarda zuhur eden urban eşkıyasının zararlarının önlenmesi ve halkın güvenliğinin sağlanması hususunda Bağdad ve Basra eyaletleri muta-sarrıfı ve o tarafların seraskeri Ahmed Paşaya gönderilen ferman.

146-147/384
Türkçe
Zahire Nakli
24 Z 1159/7 Ocak 1159
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Bağdad kalesi ve diğer yerlere nakil için 1158 senesi sonunda Mar¬din ve Nusaybin kazalarından toplanan ve kilesi yirmişer akçeden 20.000 İstanbul kilesi buğday ile 60.000 İstanbul kilesi arpa ki tamamı …. altı bin altı yüz altmış altı kuruş yirmi akçe eder, yine 1159 senesi Mardin mukataası malından 10.000 kile buğday ve 30.000 kile arpanın Tay ve Beni Kays Arap¬larının develerine yüklenerek Musul’a nakledilmesi, nakliye ücreti için de 1159 senesi Mardin cizyesi malından 3.000 kuruş ve 1160 senesi Trablusşam(?) mukataasından 4.500 kuruş ki toplam 7.500 kuruş gönderil¬dikten sonra 1158 senesinde yağmursuzluktan dolayı hububat yetişmediğin¬den halkın perişan bir durumda olduğu, istenilen miktar zahirenin toplana-madığı, ayrıca kış mevsiminden önce Arap göçebeleri Mardin taraflarından

134
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

ayrılıp çöl taraflarına gideceklerinden 40.000 kile zahirenin taşınmasında zorluk çekileceği, bu nedenle toplanan zahirenin bir an önce Musul’a ulaştı-rılması hakkında Mardin naibi ve dergah-ı ali gediklilerinden Ahmed ve hâlâ Mardin voyvodası Mehmed’e gönderilen ferman.

147-148/385
Türkçe
Vergi Tahsili
Evasıt-ı M 1160/23 Ocak-1Şubat 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Her ne kadar seferler bitmiş ise de elçilerin gelip-gitmeleri söz konu¬su olduğundan paraya olan ihtiyacın devam ettiği, eyalet valilerine verilmesi gereken hazeriyyeden başka, miri için de 20.000 kuruşun tahsil edilip acilen dergah-ı mualla kapıcıbaşılarından Hacı Mustafa ile gönderilmesi hususunda Diyarbekir valisi Mehmed Paşa ile bu eyalet içerisindeki kadılar ve ayan-ı vilayete gönderilen ferman.

148/386
Türkçe
Berat Tecdidi
Evasıt-ı B 1159/30 Temmuz-8 Ağustos 1746
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Nusaybin kasabasında bulunan İmam Zeynelabidin Tekkesi Vak-fı’ndan almak üzere günlüğü 15 akçe ile kehfhân olan seyyidlerden Hafız İsmail, elinde olan beratı kaybettiğinden yenisini talep etmiş ve yenisi veril-miştir.

148/387
Türkçe
Mütevelli Tayini
Evahir-i B 1159/9-18 Ağustos 1746
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin’e bağlı Harzem köyündeki Şeyh Taceddin Camii Vakfı’ndan almak üzere günlüğü 3 akçe ile mütevelli olan Seyyid Ali Halife vefat etti-ğinden yerine Seyyid İsmail ve Seyyid Zünnun Halife mütevelli olarak tayin olunmuşlardır.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 135
Sayfa No/Belge No : 148/388
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Seyyidlik-Vergiden Muafiyet
Belgenin Tarihi : Evahir-i B 1159/9-18 Ağustos 1746
Özet:
Mardin’e bağlı …… köyünde oturan seyyidlerden Seyyid Ömer bin Halil, kendisinin seyyid olduğuna dair İstanbul nakiblerinden belgesinin olduğu, bu nedenle yetiştirdikleri koyunlardan adet-i ağnam alınmaması gerektiğini ifade etmiş, ancak buna rağmen kendilerinden bu verginin isten¬diğini söylemiştir. Seyyidlerden adet-i ağnam alınmaması, ancak seyyid olmayanların bu muafiyetten yararlanmak amacıyla koyunlarını bu kişilerin koyunları arasına karıştırmamaları gerektiğine dair Mardin kadısına gönderi¬len ferman.

149-150/389
Türkçe
Salyane Defteri
21 C 1160/31 Mayıs 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
1160 senesi Cemaziyelahir ayının birinci günü, vilayet masrafları hesaplanıp Mardin aşiret ve köylerine salyane olunmuştur.
Sayfa No/Belge No : 150/390
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Hazine Nakli
Belgenin Tarihi : 19 RA 1160/31 Mart 1747
Özet:
Musul kalesi muhafazasında olan dergah-ı mualla yeniçerilerinin 1159(?) senesine ait gönderilen maaşlarının yollarda emniyetlerinin sağlan-ması hususunda tedbir alınmasıyla ilgili Diyarbekir, Şehrizor, Mardin ve Musul kalesine varınca yol üzerindeki kadılar, kethüda yerleri, yeniçeri ser¬darları ve ayan-ı vilayet işerlerine gönderilen ferman.

150/391
Türkçe
Keyyal (Ölçücü) Tayini
Evasıt-ı L 1160/31 Mayıs-9 Haziran 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin’e bağlı Koçhisar kasabasında toplanan mahsulün öşrünün öl-çücüsü olan … ölmüş yerine İğiyya aynı göreve getirilmiştir.

136
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 150/392
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Tereke
Belgenin Tarihi : Tarih Bulunmamaktadır
Özet:
Vefat eden Diyarbekirli Emin Beyin satılan terekesinin 22 kuruş tut¬tuğu, bunu satan Mehmed Efendinin parayı mahkemeye gönderdiği ve bu paranın borçlarına taksimini istediği, fakat merhumun borcunun miktarı sabit olmadığından eşi Even binti Hasan’ın bu parayı kabzettiği, ayrıca merhumun babası Hasan bin Mehmed’in borçlulara verdiği akçeyi belirtir hüccet.

151/393
Türkçe
Saray İçin Kurutulmuş Meyve Tedariki
8 CA 1160/18 Mayıs 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Tayin olunan mübaşir eliyle her sene kiler-i amire ve helvahane-i amireye Mardin tarafından gelmekte olan 120 batman iccasın (erik, armut veya üzüm kurusu), yine tayin olunan kişi eliyle 1160 senesine mahsuben gayet âlâ ve güzide olmak üzere tedarik olunup, sağlam zarflara konulup ve yarar miktarı beygirlere yüklenerek İstanbul’a gönderilmesi ve enderun-ı hümayun kilerine teslim olunması ile ilgili Mardin kadısı ve voyvodasına gönderilen emir.

151/394
Türkçe
Mukayyid Tayini
Evasıt-ı Ş 1160/18-27 Ağustos 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin mahkemesinde mukayyid olan Abdullah, kendi rızasıyla Seyyid Zekeriya lehine görevden çekilmiş, naib mevlana Seyyid Hüseyin’in arzıyla Seyyid Zekeriya’ya berat verilmiştir.

151/395
Türkçe
Duagu Tayini
Evasıt-ı CA 1160/21-30 Mayıs 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Kasım Padişah Vakfı’ndan almak üzere günlüğü 10 akçe ile duagu olan Seyyid Mehmed vefat ettiğinden, yerine Seyyid Ahmed’in tayin edildi-ğine dair berat.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 137

151/396
Türkçe
Duagu Tayini
Evahir-i B 1160/29 Temmuz-7Ağustos 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Kasım Padişah Vakfı’ndan almak üzere günlüğü 5 akçe ile duagu olan Seyyid Mehmed vefat ettiğinden, yerine Seyyid Ahmed’in tayin edildi-ğine dair berat.
Sayfa No/Belge No : 152/397
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Mahkeme Gelirleri ve Paylaşımı
Belgenin Tarihi : 29 L 1160/3 Kasım 1747
Özet:
Mardin mahkemesi kitabetinden ve naiblik ücretinden hasıl olan ge¬lir bir müddetten beri bozulduğu, bu nedenle görevlilerin kendi kazançlarının sevdasına düştüğü ve bunun da karışıklığa sebep olduğundan hareketle bu kişilerin buna çeki düzen vermeye karar verdiği, 1160 senesi Zilkade ayı başından başlayarak, eskiden olduğu gibi, mevcut olan kitabet ücreti, enderun ve birun niyabeti ücretinden, şeri senetlerin kaydından, salyane ak¬çesinden, davalardan ve kassamiye ücretinden her ne gelir elde edilirse bu¬nun bir kutuda biriktirilmesi ve açıldığında ise ortaya çıkan miktarın yarısı-nın başkâtibe, diğer yarısını da ikinci ve üçüncü kâtipler arasında paylaşıl-ması hususunda karar verildiğini belirtir tezkire.
Sayfa No/Belge No : 152/398
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Azebler Ağası Tayini
Belgenin Tarihi : 29 B 1160/6 Ağustos 1747
Özet:
Günlüğü 15 akçe ulufe ile Mardin kalesinde azebler ağası olan İl-yas’ın vefat ettiği, Mardin kalesi voyvodası Mehmed Beyin arzı ve Diyarbekir valisi Mehmed Paşanın buyruldusuyla 1160 senesi Cemaziyelahir ayının 3. gününden itibaren Derviş Mehmed’in azebler ağası olarak tayin olduğuna dair Receb ayının 15. gününde verilen berat.

138
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

152/399
Türkçe
Naib Tayini
29 B 1160/6 Ağustos 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin naibliğine 1160 senesi Zilkade ayının 15. gününden itibaren … tayin olduğuna dair Diyarbekir kadısı Seyyid Mehmed tarafından gönde¬rilen mürasele.
Sayfa No/Belge No : 153/400
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Alacak-Verecek
Belgenin Tarihi : 24 M 1160/5 Şubat 1747
Özet:
Mardin halkının eski voyvoda Rüstem Ağadan alacaklarını gösterir belge.
Sayfa No/Belge No : 153/401
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Halas Tezkiresi Belgenin Tarihi : 1160/1747-1748
Özet:
1160 senesinde ödenmesi lazım gelen mal bedeli için 108 kuruşun Ortaviran köyü zeametine mutasarrıf olan Ahmed’den tamamen alındığına dair halas tezkiresi.
Sayfa No/Belge No : 154/402
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Vali Tayini-Yol Masrafı
Belgenin Tarihi : 17 Z 1160/20 Aralık 1747
Özet:
Mardin naibi, voyvodası Mehmed Ağa, ayan ve vilayet iş erlerine; Diyarbekir valisi Bağdad valiliğine tayin olunduğundan, Diyarbekir’den Bağdad’a varıncaya kadar Diyarbekir halkının vermesi gereken günlük 5.000 akçenin bir günlüğü Şeyh Zuli menzilinden, iki günlüğü Gölli menzilinden, bir günlüğü Karadere menzilinden, iki günlüğü de Nusaybin menzilinden tedarik olunması ile ilgili buyruldu. (Yolda tedariki lazım gelen eşyaların listesi verilmiştir.)

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 139
Sayfa No/Belge No : 154/403
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Müderris Tayini
Belgenin Tarihi : Evahir-i C 1160/30 Haziran-8 Temmuz 1747
Özet:
Mardin’de bulunan Şehidiye Medresesi’nde umuma yönelik ders olmadığından mevlana Seyyid Ahmed’in günlüğü 5 akçe ile bu göreve tayin olunduğu ile ilgili berat.

154/404
Türkçe
Azebler Ağasına Müdahelenin Meni
… S 1161/… Şubat 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin kalesi azebler ağası Derviş Mehmed, eski azebler ağası İl-yas’ın oğlu Hacı Abdulkadir’in gereksiz yere kendi ağalığına müdahalede bulunduğunu şikâyet ettiğinden, bunun engellenmesi hususunda Mardin kadısına gönderilen ferman.
Sayfa No/Belge No : 155/405
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Mukataa Bedeli Teslimi
Belgenin Tarihi : 18 ZA 1160/21 Kasım 1747
Özet:
Zabt zamanı Mart ayı başı olan Mardin ve Nusaybin voyvodalığı mukataasının gayr-ı ez-kalemiyesi senelik 47.600,5 kuruşun 6.076 kuruşu ocaklık vazifesine ve 41.424,5 kuruşu hazine-i amireye irsal olunması gere¬ken miktar olduğundan 1160 senesi irsaliyesinden 39.750,5 kuruşun Bağdad, Musul ve Kerkük kaleleri muhafazasında olan yeniçeriler, topçu, top araba-cıları ile bazı mühim işler için gönderilmesi, bu işler için daha önce görevli olan voyvoda Mehmed’in tekrar tayin edildiğiyle ilgili Mardin ve Nusaybin naibleri ve dersaadette mübaşir olarak tayin olunan sabıkan baruthane nazırı İbrahim ve hâlâ Mardin voyvodası Mehmed’e gönderilen ferman.

156/406
Türkçe
Hesap Teftişi
17 ZA 1160/20 Kasım 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Bağdad ve Basra valisi Ahmed Paşa vefat ettiğinden, Mardin ve Nu¬saybin kazaları voyvodalığı görevini yürüten Mehmed’in, eski vali Ahmed Paşa dönemine ait, kendi voyvodalığı dönemiyle ilgili hesaplarının görülme-

140
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

si için İstanbul’a çağrıldığına dair Hâlâ Mardin voyvodası Mehmed’e gönde¬rilen ferman.
Sayfa No/Belge No : 157-158/407
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Cizye Tahsili
Belgenin Tarihi : 14 ZA 1160/18 Kasım 1747
Özet:
Mardin ve Nusaybin kazaları ve tevabiinde sakin, mürur ve ubur eden ehl-i zimmet kefere, Yahudi ve Eramine-i Acem taifelerinin ödemeleri gereken 1161 senesi cizyelerinin Muharrem ayı başından itibaren 230 âlâ, 1.560 evsat ve 520 edna ki toplam 2.390 evrakın, darphane-i amire nazırı Hacı Mehmed Sadık tarafından görevlendirilen Hacı Ömer’e verilmesiyle ilgili ferman.
Sayfa No/Belge No : 158/408
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Zahire Alımı-Satımı
Belgenin Tarihi : 7 Ş 1160/14 Ağustos 1747
Özet:
Mardin voyvodası Mehmed’in marifetiyle Mardin ve Nusaybin ka¬zalarında satın alınıp Mardin, Nusaybin ve Koçhisar ambarlarında mevcut olan miri buğday ve arpayı sefer rayici üzere buradaki halka satması ve 1160 senesine mahsuben elde edilen akçenin Musul kalesi muhafazasında bulunan yeniçerilere gönderilmesiyle ilgili ferman. (Elde edilen gelir; 20 yük 47.080 akçe ki beher kuruşu 120’şer akçe olmak üzere 17.059 esedi kuruş etmekte¬dir).
Sayfa No/Belge No : 159/409
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Alacak-Verecek
Belgenin Tarihi : 17 ZA 1160/20 Kasım 1747
Özet:
Mardin ve Nusaybin naibleri, İstanbul’dan mübaşir tayin olunan İb-rahim ve hâlâ Mardin voyvodası olan Mehmed’e; Bağdad valisi vezir Ahmed Paşa vefat ettiğinden voyvoda Mehmed’in ve halkın zimmetinde kalan zahire ve diğer eşyanın tahrir olunup, tahsil edilmesi ve İstanbul’a gönderilmesiyle ilgili ferman.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 141
Sayfa No/Belge No : 159-160/410
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Mübaşir Yolsuzluğu
Belgenin Tarihi : 27 ZA 1160/30 Kasım 1747
Özet:
Mardin voyvodası Mehmed marifetiyle 1155 senesinden 1158 senesi sonuna değin Mardin ve Nusaybin’den satın alınan zahireden gayr-ı ez-masraf ambarda mevcut olan buğday ve arpanın sefer rayici üzere mübaşir tayin olunan Derviş Ahmed marifetiyle üçer ve dörder kuruşa halka satılması gerekirken voyvodanın bunu pahalıya sattığı, ancak bunu merkeze bildirir¬ken düşük fiyata sattığını söylediği, bu durumun mübaşir tarafından tespit edildiği ve İstanbul’a bildirildiğinden bahisle buradan elde edilen gelirden 33.000 kuruşun Musul muhafazasıyla görevli olan yeniçerilere gönderilmesi, ayrıca satılan zahirenin fiyatının düzgün bir şekilde merkeze bildirilmesiyle ilgili Mardin ve Nusaybin naibleri ile İstanbul’dan mübaşir tayin olunan İbrahim’e gönderilen ferman.

160/411
Türkçe
Alacak-Verecek
Evail-i N 1160/6-15 Eylül 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Amasya kadısı mevlana Müjdecizade Mehmed’in İstanbul’a mektup gönderdiği, Amasya sancağına 1160 senesi Cemaziyelevvel ayının 20. gü¬nünden itibaren Zarbunelizade Ömer’in tayin olunduğu, 1160 senesine mah¬suben 3.000 kuruş imdad-ı hazeriyenin senede üç taksit ile ödenmesinin eskiden beri adet olduğu, Murtaza Paşaya iki taksidin ödendiği, üçüncü taksidin yirmi gününün yine Murtaza Paşaya ödenmesi ve 100 günün de Ömer Paşanın hakkı olduğuyla ilgili Daha önce Amasya sancağı mutasarrıfı olan Murtaza Paşaya gönderilen ferman.

161/412
Türkçe
Alacak-Verecek
15 S 1161/15 Şubat 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Daha önce Şehrizol eyaletine mutasarrıf olan Murtaza Paşanın zim¬metinde Şehrizol eyaletinin yevmü’l-kıst hesabından 400 kuruş ve yine daha önce muatasarrıf olduğu Amasya sancağı hazeriyesi hesabından 100 günlük olmak üzere 800 kuruştan fazla akçeden hâlâ Şehrizol eyaletine mutasarrıf olan Ömer Paşanın alacağı olup bu alacakları tahsil edinceye kadar Murtaza Paşanın eşyalarına mütesellim Ali Bey tarafından el konulması ve borcun

142

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

ödenmesinden sonra eşyaların Murtaza Paşaya verilmesiyle ilgili Mardin naibine ve Mardin mutasarrıfı Ali Beye gönderilen buyruldu.

161/413
Türkçe
Mustahfızların Yoklaması
14 S 1161/14 Şubat 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin kalesi mustahfızlarının sayılıp Amid’e gönderilmesiyle ilgili Amid beylerbeyinin; Mardin naibi, dizdarı, kethüda ve sair zabitana gönder¬diği buyruldu.

161/414
Türkçe
Kiliselerin Tamiri
14 S 1161/14 Şubat 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin kazalarında oturan gayrimüslimlerin, kiliselerine ferman ha¬ricinde ekleme ve tamirle ilgili bir şey yapmamaları, şayet yapmışlar ise bunun yıkılmasıyla ilgili Mardin naibi, mütesellimi, ayan-ı vilayet işerlerine gönderilen buyruldu.

161/415
Türkçe
Tımar Anlaşmazlığı
12 RA 1159/4 Nisan 1746
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Diyarbekir voyvodalığı gelirlerinden Amid sancağına bağlı Mardin kazası Dinabi nahiyesinde bulunan Karaelma köyüne malikane suretiyle mutasarrıf olan Hacı Abdullah divan-ı hümayuna arzıhal sunup, bu köyün 33.000 akçe yazısında 3.000 akçesinin Ahmed ve Halil üzerinde iki kılıç tımarı gözüktüğü, 30.000 akçesinin ise hass-ı hümayun hissesi olup daha önce Süleyman’a malikane olarak tevcih olunduğu, Süleyman’ın vefatıyla 150 kuruş muaccel ile Hacı Abdurrahman’ın bu hisseyi kendi üzerine mali¬kane olarak aldığı, Halil ve Ahmed’in buraya mühale edebileceği, buna en¬gel olunması için ferman istendiği, bu hususta kanuna aykırı davranılmaması gerektiğiyle ilgili Mardin voyvodasına gönderilen ferman.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 143

162/416
Türkçe
Cebeci Maaşları
2 N 1160/7 Eylül 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin ve Nusaybin voyvodalığı mukataası malından 6.947 akçe yevmiye ile Bağdad kalesi muhafazasına memur olan eski ve yeni 642 der¬gah-ı mualla cebecilerinin istihkakları olan 13 yük 56.600 akçenin (bu mik¬tar 11.305 esedi kuruş değerindedir.) 1160 senesi Şaban ayının 18. gününde cebeciler çavuşu Hacı Mehmed tarafından hazine-i amireye masraf olarak kaydedilmesiyle ilgili ferman.
Sayfa No/Belge No : 162/417
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Cebecilerin Et Masrafı
Belgenin Tarihi : 2 N 1160/7 Eylül 1747
Özet:
Nardin ve Nusaybin voyvodalığı mukataası malından Bağdad kalesi muhafazasında olan 271 dergah-ı mualla cebecilerinin 1159 senesi Muhar¬rem ayının başından Zilhicce ayının sonuna kadar istihkakları olan etlere verilecek olan meblağın (43.370 akçe kuruşu 170’er akçeden toplam 1.194,5 esedi kuruş 10 para kıymetindedir.) 1160 senesi Şaban ayının 18. gününde cebeciler çavuşu Hacı Mehmed tarafından hazine-i amireye masraf olarak kaydedilmesiyle ilgili ferman.
Sayfa No/Belge No : 162/418
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Adam Öldürme-Teftiş
Belgenin Tarihi : 18 RA 1161/18 Mart 1748
Özet:
Ergani halkından İbrahim Bey bin Halil bin Mustafa, bundan üç sene önce anne-baba bir kardeşi Mustafa bin Halil’in Bağdad tarafından izinli olarak gelirken ve Mardin kazasının güneyindeki tepe/geçitten yukarı çıkar¬ken, güneş battığında saldırıya uğradığını, bu nedenle vefat ettiğini ve bunun gereğinin yapılmasını istemiştir. Abdurrahman bin Molla Yunus ve Osman bin …’nın şahadetleriyle kendisinin vefat eden kişinin anne-baba bir kardeşi olduğu ispat edilmiş, ancak Mustafa’nın öldürüldüğü ispat edilememiştir.

144
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 163/419
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Mukataa
Belgenin Tarihi : 24 S 1161/24 Şubat 1748
Özet:
Mardin ve Nusaybin kadıları ile dergah-ı mualla gediklilerinden da¬ha önce baruthane nazırı olan İbrahim’e; Mardin ve Nusaybin tevabii muka-taasının 100.000 kuruş muaccel ile hâlâ maliye tezkirecisi olan Abdullah ile başka kişilerin üzerinde bulunduğu, 1161 senesi Mart ayı başından itibaren burasının müştereken malikane olarak İbrahim’e tevcih olunduğuyla ilgili ferman.
Sayfa No/Belge No : 163/420
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Görev Süresinin Uzatılması
Belgenin Tarihi : 15 S 1161/15 Şubat 1748
Özet:
Eskiden olduğu gibi Mardin müftülüğünün yine kendisine verilme¬siyle ilgili Şeyhülislam Seyyid Mehmed tarafından Mardin müftüsü Abdurrahman Efendiye gönderilen mektup.
Sayfa No/Belge No : 163/421
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Hakkın Teslimi Belgenin Tarihi : 24 RA 1161/24 Mart 1748
Özet:
Adı belgede belirtilmeyen davacı kişinin haklarının alınması konu¬sunda Mardin naibine ve voyvodası Hacı İbrahim Beye yazılan ilam.
Sayfa No/Belge No : 163/422
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Sözlenmenin Bozulması
Belgenin Tarihi : Tarih Bulunmamaktadır
Özet:
… adlı kişi, Mardin’de Araban köyünden Nebi adlı kişinin kız kar-deşini kendi kardeşine namzet ettiğini (söz kesme) ve bu nedenle Nebi’ye 300 kuruş başlık parası verdiğini, ancak Nebi’nin, kız kardeşini kendi karde¬şine değil de başka birisine verdiğini, vermiş olduğu başlık parasının 150 kuruşunu geri aldığını, geri kalanını talep etiğinde kardeşinin dört dişinin kırıldığını ve Nebi, Haydar ve Aşur’un mahkemeye çağrılmasıyla ilgili arz-ı hal.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 145
Sayfa No/Belge No : 163/423
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Zahire Tedariki Belgenin Tarihi : Tarih Bulunmamaktadır
Özet:
Daha önce Bağdad valisi eski sadrazam ve hâlâ İçil valisinin dönü¬şünde gerekli olan 5 günlük zahire ve hayvanları için yem, ayrıca Kerkük valisi Ömer Paşanın üç günlük zahire ve hayvanı için yem ve etlere verilen 65.255 akçenin kaydı.

164/424
Türkçe
İmdad-ı Hazeriyye
23 RA 1161//23 Mart 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin naibi, voyvodası, iş erleri ve ihtiyarlarına; hâlâ Diyarbekir valisi eski sadrazam Hasan Paşanın 1161 senesine ait olan 20.000 kuruş imdad-ı hazeriyyesinden Mardin’e isabet eden 2.000 kuruşun toplanıp gön¬derilmesi hususunda Amid kadısı Seyyid Mehmed Rıza tarafından gönderi¬len mürasele.
Sayfa No/Belge No : 164/425
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : İmdad-ı Hazeriyye
Belgenin Tarihi : 25 RA 1161/26 Mart 1748
Özet:
Diyarbekir valisi Hasan Paşanın 1161 senesine ait imdad-ı hazeriyyesinin toplanıp gönderilmesiyle ilgili Mardin naibi, voyvoda İbra-him, ayan-ı vilayet ve işerlerine gönderdiği buyruldu.
Sayfa No/Belge No : 164-165/426
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Masraf Defteri Belgenin Tarihi : 3 R 1161/2 Nisan 1748
Özet:
1161 senesi Rebiülahir ayının 3. günü vilayet masrafları, valinin za¬hire parası, mir-i miran zahiresi ve menzil akçesi olan 36.196 kuruşun Mar¬din’deki aşiret ve köylere dağılımını gösteren masraf defteri.

146
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 165/427
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : … S 1159/Şubat-Mart 1746
Özet:
Faysal veledi Sabo, Kıs Yosef veledi İlo’dan satın aldığı üç maslabeli oda, içerisinde odunluk, mutfak, su kuyusu ve avlunun bulunduğu, güneyi, kuzeyi ve batısı yol, doğusu Ebelhad mülküyle sınırlı evi Hanım binti Beşare ve kızı Meryem binti Körkis’e 170 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 166-167/428
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Masraf Defteri Belgenin Tarihi : Tarih Bulunmamaktadır
Özet:
…. yılı vilayet masrafı, zahire ve menzil akçeleri masraf defteri.

167/429
Arapça
Takas
... Ş 1161/Haziran-Temmuz 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi Özet:
(Belgenin bir kısmı eksik olduğundan tam olarak okunamamıştır.) Molla Ahmed bin Ali Efendi, yarısına ortak olduğu, babası Ali Efendiden kendisine irsen intikal eden Babü’l-Cedid mahallesinde eski han yakınındaki dört dükkândaki hissesi ile yine Babü’l-Cedid mahallesinde Fatıma binti Abdullah’a ait olan içerisinde oda, iki sofa, mutfak, tuvalet ve avlu bulunan, güneyi ve kuzeyi yol, doğusu …, batısı Fatıma Hatun mülküy-le sınırlı iki katlı evi değiştirmiştir.
Sayfa No/Belge No : 168/430
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Hazine Nakli
Belgenin Tarihi : Evail-i R 1161/31 Mart-Nisan 1748
Özet:
Üsküdar’dan Bağdad’a gidinceye kadar yol üzerinde bulunan kadı-lar, naibler ve ayan-ı vilayete; hâlâ kapıcılar kethüdası olan Numan, Bağdad’daki yeniçerilerin maaşlarını götüreceğinden, oraya varıp dönünceye kadar kendisine 40 aded menzil beygiri verilmesi ve ücretlerinin miri tara¬fından karşılanmasıyla ilgili ferman.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 147
Sayfa No/Belge No : 168-169/431
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Hazine Nakli Belgenin Tarihi : 8 R 1161/ 7 Nisan 1748
Özet:
Üsküdar’dan Bağdad’a gidinceye kadar yol üzerinde bulunan kadı-lar, voyvodalar, yeniçeri serdarları, kura zabitleri ve ayan-ı vilayet işerlerine; Bağdad’daki yeniçerilere ait maaşları götüren görevlilerin ve maaşların ko-runmasıyla ilgili ferman.
Sayfa No/Belge No : 169/432
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Vali Tayinatı
Belgenin Tarihi : Tarih Bulunmamaktadır
Özet:
Valiye her gün verilecek olan zahirenin cins ve miktarını gösterir
kayıt.
Sayfa No/Belge No : 169/433
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Zahire Temini Belgenin Tarihi : 7 CA 1161/5 Mayıs 1748
Özet:
Mardin kadısı ve voyvodası ile ayan-ı vilayete; Musul, Haleb ve Rakka yoluyla Bağdad’a gidecek olan vezir için gerekli olan zahirenin hazır-lanması ile ilgili buyruldu.

169/434
Türkçe
Naib Tayini
7 CA 1161/5 Mayıs 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
1161 Cemaziyelahir ayı başından itibaren Seyyid Hüseyin Efendinin Mardin naibliğine tayin olunduğuna dair Amid kadısı Seyyid Halil tarafın-dan gönderilen mürasele.

148
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 169/435
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Muarrif-İhlashan-Mimar Tayini
Belgenin Tarihi : Tarih Okunamamaktadır
Özet:
Muzafferiye Medresesi’nde günlüğü bir akçe ile muarrif, günlüğü iki akçe vazife ile ihlashan, günlüğü …. (iki) akçe ile mimar ve günlüğü iki akçe ile birun cabisi olan Şeyh Musa vefat ettiğinden yerine Seyyid Nasuh Hali¬fenin aynı vazifelere ve aynı miktarla tayin olunduğuna dair berat.
Sayfa No/Belge No : 170/436
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Hazine Nakli
Belgenin Tarihi : Evail-i R 1161/31 Mart-9 Nisan 1748
Özet:
Bağdad’a gidinceye kadar yol üzerinde bulunan beylerbeyleri ile ka-dılar, naibler, kethüda yerleri, voyvodalar, zabitler ve ayan-ı vilayete; gönde¬rilen maaşların korunmasıyla ilgili ferman.
Sayfa No/Belge No : 170/437
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Tayinat
Belgenin Tarihi : 2 CA 1161/30 Nisan 1748
Özet:
Maaşları götürecek olan görevlinin yiyecek miktarını ve cinsini gös¬terir belge.
Sayfa No/Belge No : 171/438
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Tımar-Zeamet Bedellerinin Tahsili
Belgenin Tarihi : 7 CA 1161/5 Mayıs 1748
Özet:
Mardin naibi, Mardin voyvodası Hacı İbrahim Bey, alaybeyi, çeriba¬şı, zuama ve erbab-ı tımara; 1160 senesine ait zeamet ve tımar bedellerinden Mardin’e isabet eden 1.620 kuruş bakaya kaldığından bunun tahsil ettirilme¬si gerektiği, ayrıca 1161 senesinin bedeliyesinin tahsili için de kapıcıbaşı Seyyid Ahmed Ağanın görevlendirildiği, o tarihte alaybeyi olan Meşki Beyi Halil Bey ile Hamza oğlu Süleyman ve Köse Ahmed’in zimmetlerinde kalan miktarı vermemekte inat ettikleri, 1161 senesinde bu kişilere ait zaamet ve tımar gelirlerinden borçlarının tahsil edilmesiyle ilgili Diyarbekir valisinin yazdığı buyruldu.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 149
Sayfa No/Belge No : 171/439
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Beygir Tahsisi
Belgenin Tarihi : Evasıt-ı RA 1161/1-10 Mart 1748
Özet:
Trabzon’dan Bağdad’a gidinceye kadar yol üzerinde bulunan kadı-lar, naibler ve ayan-ı vilayete; Osmanlı Devleti’ne … ile gelen müteveffa Erdelani Ahmed Han’nın maiyyetinde bulunan ve Erdelan’a dönen kişilere verilecek olan 20 aded beygirin ücretinin miri tarafından ödenmesiyle ilgili ferman.
Sayfa No/Belge No : 171/440
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Beygir Tahsisi Belgenin Tarihi : … 1161/1748
Özet:
Edirne’de ikamet ederken Erdelani Ahmed Han’nın çoluk çocuğu ve görevlilerin Bağdad’a gitmek için gerekli 40 aded beygirin ücretinin hazine tarafından karşılanmasıyla ilgili Trabzon’dan Bağdad ve …. yol … gidince¬ye kadar yol üzerinde bulunan kadılar, naibler, kethüda yerleri, yeniçeri ser¬darları ve ayan-ı vilayet işerlerine gönderilen ferman.

172/441
Türkçe
Mütevelli Tayini
15 CA 1161/13 Mayıs 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Muzafferiye Medresesi Vakfı mahsulünden almak üzere günlüğü üç akçe ile bu medresede mütevelli olan Mehmed Halife vefat ettiğinden Ab¬dal’ın bu göreve getirilmesiyle ilgili berat gelinceye değin Amid kadısı Seyyid Halil tarafından verilen belge.
Sayfa No/Belge No : 172/442
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Hazine Nakli
Belgenin Tarihi : 4 B 1160/11 Ağustos 1747
Özet:
Bağdad kalesi muhafazasında olan yeniçerilerin 1159 senesi maaşla-rının korunması için gerekli önlemlerin alınmasıyla ilgili Aydın’dan Bağdad’a gidinceye kadar yol üzerinde bulunan kadılar, kethüda yerleri, yeniçeri serdarları ve ayan-ı vilayet işerlerine gönderilen ferman.

150
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 172/443
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Alaybeyi Tayini Belgenin Tarihi : 27 C 1161/24 Haziran 1748
Özet:
Mardin voyvodası İbrahim Bey, Mardin livası çeribaşısı, zuama ve erbab-ı tımara; bundan önce Mardin alaybeyliği Millizade Murad Beye tev¬cih olunmuş iken Meşki Beyi bu alaybeyliğe talip olduğunu söylemiş, ancak alaybeyliğe yine Millizade Murad Beyin tayin olunduğuyla ilgili buyruldu.
Sayfa No/Belge No : 172/444
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Mütevelli Tayini Belgenin Tarihi : 2 CA 1161/30 Nisan 1748
Özet:
Muzafferiye Medresesi Vakfı’ndan almak üzere günlüğü üç akçe ile mütevelli olan ….. bin Mustafa vefat ettiğinden yerine Seyyid Abdulvahab’ın mütevelli tayin olunduğuyla ilgili berat.
Sayfa No/Belge No : 173/445
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Cizre Hakiminin Tayini
Belgenin Tarihi : 1 C 1161/29 Mayıs 1748
Özet:
Mardin naibi ile voyvoda Hacı İbrahim’e; hâlâ kethüda İbrahim Ağa kapı halkıyla Cezire hakimi Mansur Beyi makarr-ı hükümetine oturtmak için görevlendirildiğinden maiyyetindeki askere gerekli olan tayinatın Şeyh Zoli, Göllü, Karadere ve Nusaybin menzillerinde hazır bulundurulmasıyla ilgili olarak Konakçı Mehmed Ağanın görevlendirilmesine dair buyruldu.
Sayfa No/Belge No : 173/446
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Asker Temini
Belgenin Tarihi : 4 C 1161/1 Haziran 1748
Özet:
Hâlâ kethüda İbrahim Ağa kapı halkıyla Cezire Beyi Mansur Beyi makarr-ı hükümetine oturtmak için 500 nefer süvari ve piyade tam silahlı olarak görevlendirilmiş ve bunlar 6 Cemaziyelahir Pazartesi günü Diyarbekir’den hareket etmişlerdir. Gerekli olan askerlerin tam silahlı olarak

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 151
temin edilmesiyle ilgili Mardin voyvodası Hacı İbrahim Bey’e gönderilen buyruldu.

173/447
Türkçe
Asker Tayinatı
2 C 1161/30 Mayıs 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Hâlâ kethüda İbrahim Ağa kapı halkıyla Cezire Beyi Mansur Beyi makarr-ı hükümetine oturtmak için 500 nefer süvari ve piyade tam silahlı olarak görevlendirildiğinden bu askerlere her gün verilmesi gereken tayinatı belirten defter.
Sayfa No/Belge No : 173/448
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Miras Davası
Belgenin Tarihi : 25 B 1161/21 Temmuz 1748
Özet:
Mardin halkından Molla Ahmed bin Ali Efendi, bundan önce vefat eden babası Ali Efendinin Bab-ı Cedid mahallesinde bulunan güneyi yol, doğusu Fatıma Hatun binti Abdullah mülkü, kuzeyi yol, batısı Tiryakizade Osman Çelebi mülküyle sınırlı olan evin ¼ (rub) hissesine, yine evin girişin¬deki fevkani oda, bir eyvan, tuvalet, üstte iki yazlık, altta iki eyvan ve avluyu müştemil, bir tarafı yol, bir tarafı Hasan Çelebi vakfı ve Temami Abdulkadir Çelebi ile Ali Efendi veresesi mülkü ve diğer iki tarafı Ali Efendi mülküyle sınırlı evinden ve yine Bereket-i Cemel vadisindeki güneyi Çerkez Bey vere¬sesi mülkü, doğusu Molla Mehmed vakfı ve Temami Molla Bekir ve Molla Ahmed vakfı, kuzey ve batıdan yol ile sınırlı sulu bahçede olan ¼ hissesin¬den kendisine düşen hisse ile yine Bereket-i Cemel vadisinde güneyi Hamadi Biyaresi olarak bilinen yer, kuzeyi yol, batısı Molla Mehmed vakfına ulaşan üzüm bahçesinden ve yine ….. eski han yakınında güneyi Ali Efendi verese¬si mülkü ve Temami Mustafa Efendi mülkü, doğu ve batısı Hasan Çelebi vakfı ile sınırlı dört aded dükkânın yarısını ……. kardeşi Mehmed Emin Efendi bin Ali Efendi ve diğer kardeşi müderris Mustafa Efendi bin Ali ile ilgili davada barıştıklarını belirtir hüccet.

152
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 174/449
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Alacak-Verecek
Belgenin Tarihi : 14 CA 1161/12 Mayıs 1748
Özet:
Mardin ve Nusaybin kadıları, hâlâ Mardin voyvodası olan Hacı İb-rahim ve İstanbul’dan mübaşir tayin olunan Mustafa’ya; Bağdad valisi Ahmed Paşa vefat ettiğinden Mardin ve Nusaybin mukataaları malından alacağı olan 9.115 kuruşun tahsil edilip, baş defterdar Mehmed’e teslim edilmesi konusunda ferman.
Sayfa No/Belge No : 174/450
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Alacak-Verecek
Belgenin Tarihi : 14 CA 1161/12 Mayıs 1748
Özet:
Mardin kadısı, Mardin voyvodası Hacı İbrahim ve mübaşir tayin olunan Mustafa’ya; Baş defterdar Mehmed divan-ı hümayuna arz sunup, Bağdad valisi Ahmed Paşanın vefat etmesi nedeniyle Mardin mukataaları mültezimlerinden, aşiret ve kabilelerinden on …bin üç yüz yirmi beş kuruş alacağı olduğunu beyan ettiğinden bunun tahsil edilmesi hususunda gönderi¬len ferman.
Sayfa No/Belge No : 174-175/451
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Alacak-Verecek
Belgenin Tarihi : 14 CA 1161/12 Mayıs 1748
Özet:
Mardin kadısı, Mardin voyvodası Hacı İbrahim ve mübaşir tayin olunan Mustafa’ya; Baş defterdar Mehmed divan-ı hümayuna arz sunup, Bağdad valisi Ahmed Paşanın vefat etmesi nedeniyle Mardin halkından ala¬cağı olan vilayet masrafından 26.400 kuruşun tahsil edilmesine dair isteği ve bu hususta gönderilen ferman.
Sayfa No/Belge No : 175-176/452
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : İstanbul’a Göçün Önlenmesi
Belgenin Tarihi : Evasıt-ı B 1161/7 Temmuz 1748
Özet:
Üsküdar’dan Anadolu’nun orta kolu sonuna varıncaya kadarki vezir¬lere, beylerbeylerine, müftülere, kadılara, naiblere, kethüda yerlerine, yeni-

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 153
çeri zabitlerine ve ayan-ı vilayete; seferler dolayısıyla Anadolu’da olan rea¬ya, ırgat-ı göçebe ve ekradın, vergi korkusundan yerlerini ve köylerini bıra-kıp İstanbul’a göç ettikleri, buradaki halka ve eşyalarına zarar verdikleri, Recep ayının 6. gününde beş-on kadar hırsızın İstanbul’da çarşı içindeki esnafın dükkânına hücum ettikleri, bunların yakalanıp cezalandırılmaları gerektiği, seferler bitmesi nedeniyle verginin hafifleyeceği, dolayısıyla böyle kişilerin yerlerini bırakıp İstanbul’a gelmelerinin önlenmesi, geçit yerlerine muhafızlar konularak yerlerinden ayrılanların tekrar eski yerlerine geri gön¬derilmeleri hususunda ferman.
Sayfa No/Belge No : 176/453
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Nusaybin Mustahfızlarının Maaşları
Belgenin Tarihi : 14 CA 1107(?)/21 Aralık 1695
Özet:
Nusaybin valisi, Nusaybin kadısı ve Nusaybin voyvodasına; 1159 senesinde Nusaybin mustahfızlarının Mardin hasları malından alacakları olan senelik maaşları ki günlüğü 388 akçeden 137.352 akçenin 2/3’ünün miriye 1/3’nün de bunlara verilmesi adetken, burası çölde bulunduğundan ve gelip-geçenlerin emniyetini sağlamak zor olduğundan, merhameten ulufele¬rinin tamamının verilmesiyle ilgili ferman. (Tarih 1107 olarak geçmekte, bunun nedeni anlaşılmamaktadır.)
Sayfa No/Belge No : 176/454
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Kiralama
Belgenin Tarihi : …. CA 1161/Nisan-Mayıs 1748
Özet:
Ahmed bin Mehmed, Tohum köyünde, güneyi dağ, kuzeyi Tohum köyü, batısı Şeyho bin Bekir bostanı, doğusu Molla Halil ile Ahmed bin Yusuf bostanlarıyla sınırlı olan bostanı elli yıllığına ve seneliği 10 Zolata kuruşa Emine ve Hatice binti Halil’den kiralamıştır.
Sayfa No/Belge No : 177/455
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 12 B 1160/20 Temmuz 1747
Özet:
Seyyid Nuh’un çocukları Halid ve Abdulkadir kendilerine asaleten, Mehmed bin Rişvan ve Hacı Ali bin Hüseyin’in şahadetleriyle kız kardeşleri Zübeyde, Aişe ve Rağda’ya vekaleten, babalarından kendilerine irsen intikal eden içerisinde sofa, iki kiler, mutfak, oda, avlu, su kuyusu ve tuvalet bulu-

154
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

nan, güneyi zimmi İlyas, doğu ve kuzeyi yol, batısı Seyyid Ahmed mülkle-riyle sınırlı Sevindik mahallesindeki mülklerini Hacı Yusuf Ağa bin Hacı İbrahim’e 200 Zolata kuruşa satmışlardır.
Sayfa No/Belge No : 177/456
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Menzilhane Nizamı Belgenin Tarihi : 3 …. 1161/1748
Özet:
Mardin ve Nusaybin kazalarındaki halkın İstanbul’a dilekçe gönde¬rip gelip-geçen vezirler, beylerbeyleri, sancakbeyleri, çukadarlar ve tatarların menzilhanelerden aldıkları her bir beygir için saat başına onar akçe ücret ödemeleri gerektiği, Mardin menziline 10 beygirin 725 kuruş, yine Nusaybin menzilinde 10 beygirin 725 kuruş olan ücretlerinin mukataa malından karşı-lanmasıyla ilgili arzları gereğince bu işe nizam vermeleri hususunda Mardin ve Nusaybin kadıları ile Mardin voyvodasına gönderilen ferman.

178/457
Arapça
Mülk Alım-Satımı
4 CA 1160/14 Mayıs 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Yosef bin Abdo kendisine asaleten, kız kardeşi İşmuni veledi Abdo ile anneleri Delali binti şammas İshak’a vekaleten, kendilerine irsen intikal eden, güneyi ve doğusu yol, kuzeyi Körkis, batısı Nuh mülkleriyle sınırlı Sevindik mahallesindeki ev ile güneyi yol, doğusu ve kuzeyi İşua, batısı Yosef mülkleriyle sınırlı Hall/Hill vadisindeki bağını Hanna veledi Abdo’ya 80 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 178/458
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 5 CA 1160/15 Mayıs 1747
Özet:
Yosef bin Abdo kendisine asaleten, kız kardeşi İşmuni veledi Abdo ile anneleri Delali binti şammas İshak’a vekaleten, kendilerine irsen intikal eden, güneyi ve doğusu yol, kuzeyi Körkis, batısı Nuh mülkleriyle sınırlı Sevindik mahallesindeki ev ile güneyi yol, doğusu ve kuzeyi İşua, batısı Yosef mülkleriyle sınırlı Hall/Hill vadisindeki bağı beş yıl önce Hanna vele¬di Abdo’ya 80 Zolata kuruşa sattığını, bu parayı da aldığını ikrar ve itiraf etmiştir.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 155

Sayfa No/Belge No : 178/459
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı
Belgenin Tarihi : Evail-i M 1160/13-22 Ocak 1747
Özet:
İşua veledi İsa, güneyi Hüseyin Beşe, doğusu satan alan kişinin mülkleri, batısı yol ile sınırlı sulu bostanını … veledi İlyas’a satmıştır.
179/460
Türkçe
Mülk Alım-Satımı
Evaili ZA 1160/4-13 Kasım 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Abdulhak Çelebinin çocukları Seyyid Şeyhi Çelebi ve Seyyid Ahmed Çelebi kendilerine asaleten, yine Seyyid Şeyhi Çelebi amcası oğlu Seyyid Mustafa Çelebi bin Seyyid Taki Çelebiye vesayeten, Seyyid Abdulhak Efendi vakfından olup, güneyi Soyluh, doğusu Remo bin Kafo mülkleri, kuzeyi ve batısı dağ ile sınırlı olan Hamza Bey vadisindeki harabe bostanı, atalarının vakfını tamir etmek amacıyla aldıkları fetva gereğince Ali Beşe bin Kalo’ya 165 Zolata kuruşa satmışlardır.
Sayfa No/Belge No : 179/461
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Vakfın Zarara Uğratılması
Belgenin Tarihi : 1 Z 1160/4 Aralık 1747
Özet:
Mardin halkından Molla Mustafa Çelebi bin Taki Çelebi on sene ön¬ce, amcası oğlu Şeyhi Çelebi bin Abdulhak Çelebiye asaleten, Ali Çelebiye vesayeten ve kardeşi Ahmed Çelebi bin Abdulhak Çelebiye de asaleten, evlada meşrut cedlerinin vakfından Hamza Bey vadisinde olup güneyi Soy-luh mülkü, doğusu Remo bin Kafo mülkü, kuzey ve batısı bağ ile sınırlı olan bahçenin 165 kuruşa Mardin halkından Ali Beşe bin Kalo’nun sattığını ve bundan dolayı vakfa zarar verildiğini iddia etmiştir. Ali Beşe bin Kalo ise bahçenin harabe olduğunu, bunu atalarının sattığını ve aldıkları parayla Kıssis mahallesindeki evlerinin harabe olan odasının ve duvar kapısının ta¬mirine harcadıklarını söylemiş ve bununla ilgili fetva sunmuş, Mustafa da davadan men olunmuştur.

156
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 179/462
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 10 Z 1160/13 Aralık 1747
Özet:
Hacı Hüseyin bin Ahmed Berhuni, güneyi ve doğusu kendisinin, ba¬tısı Şehriban mülkü, kuzeyi yol ile sınırlı Şairin/Şiareyn çarşısındaki dükkâ¬nını, Merve Hatun binti Mehmed Çelebinin vekili ve aynı zamanda kardeşi İbrahim Çelebi bin Mehmed Çelebiye 70 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 179/463
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı
Belgenin Tarihi : 22 Z 1160/22 Aralık 1747 Özet:
(Belge yırtık ve eksik olduğundan tam olarak okunamamaktadır.) … Abdurrahman, kuzeyi ve batısı yol ile sınırlı mülkünü 24 kuruşa
satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 180/464
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı
Belgenin Tarihi : … Z 1160/Aralık-Ocak 1747-1748
Özet:
Hacı Hüseyin bin Ahmed Berhuni, güneyi kendi, doğusu Merve Ha¬tun, batısı Hacı Mustafa mülkleri, kuzeyi yol ile sınırlı Şairin/Şiareyn çarşı-sındaki dükkânını, eşi Şehriban binti Abdullah’a 70 cedid Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 180/465
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Tartma
Belgenin Tarihi : 15 Z 1160/18 Aralık 1747
Özet:
Un pazarına gelen yüklerden miriye ve dükkân sahiplerine verilen beyan.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 157
Sayfa No/Belge No : 180/466
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Miras/Alacak-Verecek
Belgenin Tarihi : 15 Z 1160/18 Aralık 1747
Özet:
Mardin halkından Seyyid Abdulkadir bin Seyyid Ömer adlı kişi, ve¬fat eden eşi Kurum Hatun binti Hacı Ahmed’in kendi zimmetinde mehr-i müeccelden ve diğer alacaklarından 307 kuruş hakkının bulunduğunu, eşinin verasetinin müteveffiyenin kardeşi Sadık bin Hacı Ahmed ile annesi Mervi Hatuna ait olduğunu, borçlarına karşılık Bab-ı Sur çarşısındaki iki dükkân ve 22 kuruş para vererek anlaştığını beyan etmiş ve Sadık da bunu tasdik etmiş-tir.
Sayfa No/Belge No : 181/467
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Tereke-Emanet Belgenin Tarihi : 15 Z 1160/18 Aralık 1747
Özet:
Mardin halkından iken vefat eden Kumru Hatun binti Hacı Ahmed’in verasetinin eşi Abdulkadir bin Seyyid Ömer ile anne-baba bir kardeşi Sadık ve annesi Mervi Hatuna kaldığını, terekesinin eşi gelene kadar kardeşi Sadık’ın yanına emaneten bırakıldığını ve müteveffiyenin terekesini gösterir belge.
Sayfa No/Belge No : 182/468
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 26 Z 1160/29 Aralık 1747
Özet:
Hacı Hamza bin Seyyid Ahmed, güneyi yol, doğusu Hacı Abdurrahman, kuzeyi Hacı Gözi veresesi ve batısı Ömer Odabaşı veresesi mülküyle sınırlı, ortak olduğu dükkân ve su kuyusundaki hissesini Ebelhad’ın çocukları Cercis, Maksi İlyas ve Abd İşua’ya 60 Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 182/469
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 26 Z 1160/29 Aralık 1747
Özet:
Hacı Hamza bin Seyyid Ahmed, güneyi yol, doğusu vakıf dükkânı, kuzeyi Hacı Gözi veresesi ve batısı Abdurrahman veresesi mülkleriyle sınır-

158
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

lı, ortak olduğu dükkândaki hissesini İlo veledi Abdo ve oğlu şammas İşua’ya 110 Zolata kuruşa satmıştır.

182/470
Arapça
Mülk Alım-Satımı
28 Z 1160/31 Aralık 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Halil bin Osman, babasından kendisine irsen intikal eden, güneyi Sa¬lih, doğusu … Şeyhi, kuzeyi boş arazi ve batısı Hacı Mustafa Efendi mülkle-riyle sınırlı Şadol vadisindeki üzüm bağını Hasan bin Hacı Ömer’e 20 Zolata kuruşa satmıştır.

182/471
Arapça
Mülk Alım-Satımı
29 Z 1160/1 Ocak 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Şeyh Yusuf bin Ali, içerisinde odunluk, tavanı kemerli oturma odası, yazlık, mutfak, su kuyusu (½), yazlık (½), avlu ve tuvalet (½) bulunan, gü¬neyi kendi, doğusu Teraşlı Ahmed veresesi, kuzeyi Osman ed-Deyri mülkle¬ri ve kuzeyi yol ile sınırlı iki katlı evini Marta binti İlya’nın vekili olan eşi usta David veledi Şemon’a 165 Zolata kuruşa satmıştır.

182/472
Türkçe
Kiralama
1 M 1161/2 Ocak 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Vakıf malı olan ve Bey hamamı olarak bilinen hamamın 1160 sene¬sinde yıllığı 1.300 kuruşa …… bin Abdulkadir Çelebiye kiraya verildiğiyle ilgili mürasele.

183/473
Arapça
Su Nöbetinin Devri
5 M 1161/6 Ocak 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Nesli binti Mahmud, vefat eden annesi Kafiye binti Mehmed’den kendisine itikal eden Rişmil köyündeki, geceden gün doğumuna kadar olan,

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 159
büyük pınardan gelen su nöbetini Mehmed bin Ramazan’a 20 kuruşa dev-retmiştir.

183/474
Arapça
Su Nöbetinin Devri
5 M 1161/6 Ocak 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Nesli binti Mahmud, vefat eden annesi Kafiye binti Mehmed’den kendisine itikal eden Rişmil köyündeki, ikindi vaktinden gün batımına kadar olan, büyük pınardan gelen su nöbetini Mehmed bin Ramazan’a 50 kuruşa devretmiştir.

183/475
Arapça
Mülk Alım-Satımı
7 M 1161/8 Ocak 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Esye veledi İşua, kendisine irsen intikal eden, güneyi ve doğusu yol, kuzeyi İlyas Abdullah ve batısı Hüseyin Çerağu mülkleriyle sınırlı Mansuriye köyündeki evini Yagob ve Cercis veledi Esye ile İshak veledi …’ya 20 kuruşa satmıştır.

183/476
Arapça
Mülk Alım-Satımı
13 M 1161/14 Ocak 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Ramazan bin Seyyid Hamza, içerisinde oda, iki sofa, yarısı Mehmed bin Ramazan’a ait avlunun diğer yarısı ve su kuyusu (¼) bulunan, güneyi Mehmed, batısı Mustafa veresesi mülkleri, doğusu ve kuzeyi yol ile sınırlı Gölasiye mahallesindeki iki katlı evini Mustafa bin Abdullah’a 55 kuruşa satmıştır.

183/477
Türkçe
Gasp
11 Z 1160/14 Kasım 1747
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin’e bağlı Haruk köyünden Hasan bin Mehmed, 6 sene önce 60 kuruş kıymetli ...sını (malını) Hüseyin bin Ramazan, Süleyman bin Haydar, Ömer bin Mustafa ve Şeyh Musa bin Mehmed adlı kişilerin gasp ettiklerini

160
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

iddia etmiş, bu iddiaya yine aynı köyden Mehmed bin Ali ve Bayram bin Seyyid Davud şahitlik etmişlerdir.

184/478
Türkçe
Alacak-Verecek
15 M 1161/16 Ocak 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin halkından Ramazan Odabaşı bin Seyyid Hamza, Behdinli Mahmud ile ortaklaşa katır aldıklarını, daha sonra bu katırı yine Mardin halkından Hasan bin Mustafa Şiar’a sattıklarını, Hasan’ın bu katırı Mardin çölünde Gergeri aşiretinden birisine kaptırdığını iddia ile parasını geri aldı-ğını, ancak bunun böyle olmaması ve bu paranın kendisine iade edilmesi gerektiğini söylemiş ve Ramazan Odabaşı haklı bulunmuştur.

184/479
Türkçe
Mülk Alım-Satımı
15 M 1161/16 Ocak 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin halkından olup vefat eden Hacı Hasan bin Bekir’in küçük oğlu Mehmed Emin’in vasisi olan annesi Emine binti Hüseyin’in vekili Mol¬la Ali bin İbrahim vekaleten ve Emirhac bin Hacı Hasan da asaleten, vefat eden Hacı Hasan’ın, Rişmil köyü halkından Ahmed Bani bin Azo’nun zim¬metinde 820 kuruş alacağı olup 13 ay önce aynı köyde, güneyi Handık tarla-sı, duğusu yol, kuzeyi Seyyid Adem ve batısı Bektaş mülkleriyle sınırlı dört kıta tarla ile yine güneyi Handık, doğusu adı geçen tarlalara ve Temami Bektaş mülküne, kuzeyi Seyyid Adem mülkü, batısı da Bektaş mülküyle sınırlı bir kıta tarlayı su nöbetleri her hafta cuma günü öğleye kadar ve aynı gün ikindiden akşama kadar ve yine her hafta çarşamba günü güneşin doğu-şundan batımına kadar Fırat suyunun aşağısındaki çaydan (nehir) olmak üzere 850 kuruşa vasi Emine, Emirhac’a satmıştır. 1/8’i Emine’ye, 7/8’si Mehmed’e verilmiş ve bunun parası alınmıştır.

184/480
Arapça
Mülk Alım-Satımı
18 M 1161/19 Ocak 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
(Belge eksik olduğundan tam olarak okunamamaktadır.)

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 161
Babü’l-Cevz vadisinde, güneyi ve kuzeyi yol ile sınırlı sulu bostan Meryem binti Mehmed Nebi tarafından satın alınmıştır.

184/481
Arapça
Mülk Alım-Satımı
19 M 1161/20 Ocak 1748
Sayfa No/Belge No
Belgenin Dili
Belgenin Konusu
Belgenin Tarihi Özet:
(Belge eksik olduğundan tam olarak okunamamaktadır.) Mustafa bin Mehmed kendisine asaleten, küçük kardeşine vesayeten,
güneyi Seyyid Mehmed, doğusu İsmail Efendi mülkleri, batısı yol ile sınırlı
mülkü 65 Zolata kuruşa satmıştır.
185/482
Arapça
Mülk Alım-Satımı
20 M 1161/21 Ocak 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
… ve Yosef veledi … adındaki zimmiler, Emso’nun babası İshak’ın, içerisinde değirmen odası ve avlu bulunan, güneyi yol, doğu ve kuzeyi İlyas, batısı satıcı mülküyle sınırlı olan evini 25 Zolata kuruşa sattığını ikrar etmiş-lerdir.
Sayfa No/Belge No : 185/483
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Vasi Tayini
Belgenin Tarihi : 23 M 1161/24 Ocak 1748
Özet:
Vefat eden Mehmed bin İbrahim’in küçük çocukları üzerine, çocuk¬lar büluğ çağına erişinceye kadar, … bin Mehmed vasi olarak tayin edilmiş-tir.
Sayfa No/Belge No : 185/484
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Tereke
Belgenin Tarihi : 15 S 1161/15 Şubat 1748
Özet:
Mardin’de Bimaristan mahallesinde bulunan Ahmed bin Molla İr-fan’ın evinde kiracı iken vefat eden Şeyhanlı aşiretinden Bizar binti Maksud’un terekesinin, yakınında oturan Dergezanlı Hüseyin bin Ahmed’in hanesinde emanete konulduğu, Şeyhanlı Beyhan bin Resul ve Mehmed bin

162
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Ömer’in şahadetleriyle müteveffiyenin erkek kardeşinin oğlu olan Süley¬man’ın terekeyi açık artırma ile satışa çıkardığı ve parayı aldığını gösterir kayıt.

186/485
Türkçe
Vakıf Malı Satışı
11 S 1161/11 Şubat 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin kalesi halkından Seyyid Şeyh Musa bin Ali Beyin vekili olan Seyyid Abdurrahim bin Ebubekir Bey, Babü’l-Cedid mahallesinde olup içe¬risinde bir hücre, bir köşk, iki kiler, bir mağara, bir su kuyusu ve bir tuvalet bulunan, güneyi çukadar Mustafa Ağa evi, doğu ve kuzeyi yol, batısı Ağazade veresesi mülküyle sınırlı evin dedesi tarafından 43 sene önce erkek evlada vakfedildiğini ve vakfın mütevellisi olan oğlu İsmail Beyin vefat ettiğini, tevliyetin İsmail’in oğulları Hacı Mehmed ve Ali Beye geçtiğini, Hacı Mehmed’in de vefatıyla tevliyetin Ali Beye kaldığını, Ali’nin bu evin mülk olduğunu ileri sürerek 140 kuruşa Ali bin Mehmed’e sattığını, ancak bu satışın geçerli olmadığını iddia etmiştir. Mülkü satın alan Ali bin Mehmed ise daha önce bu konuda kendisinin bilgi sahibi olmadığını söyle¬miştir. Ali Çelebi bin Abdullah Çelebi ve Süleyman Bey bin Bekir Bey adlı kişiler, Çerkez Beyin (vakfı kuran kişinin dedesi) evini evlatlık olarak vak¬fettiğini ve bu vakfın tevliyetinin en son olarak Seyyid Şeyh Musa’ya kaldı-ğına şahadet etmişlerdir. Alınan fetva gereğince de bu yerin vakıf olduğuna karar verilmiştir.

186/486
Türkçe
Akrabalık Davası
25 S 1161/5 Şubat 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin kazasına tabi Kürümi aşiretinden Ali Gevran köyü halkından Ali ve Habeş ibni … ile Mehmed bin Mahmud, Seyyid Mirza’nın babası Seyyid Abbas ile neneleri Hanım binti Seyyid Ali bin Seyyid Mehmedcan’ın kardeş olduklarını, dolayısıyla kendilerinin Seyyid Mirza’nın yeğenleri ol¬duklarını iddia etmişler ve buna dair belge istemişler, ancak Seyyid Hamza bunu reddetmiştir. Davacılar iddialarını Ahmed ve Alican bin Mahmud ile Ziyab bin Matar’ın şahadetleriyle ispatlamışlardır.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 163
Sayfa No/Belge No : 186/487
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 24 S 1161/4 Şubat 1748
Özet:
Molla Halil bin Hamadi, içerisinde eyvan bulunan, güneyi ve doğusu yol, batısı …, kuzeyi kendi mülkü ile sınırlı Zeytun mahallesinde bulunan iki katlı misafir odalı evini Ahmed bin Hacı Ramazan’a 200 kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 187/488
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Alacak-Verecek Belgenin Tarihi : 2 RA 1161/30 Mart 1748
Özet:
….. adındaki kadın, Sevindik mahallesinde güneyi Topal Hüseyin mülkü, kuzey ve doğusu yol, batısı da Gazal mülküyle sınırlı olup babasın-dan kendisine miras kalan harabe evi, nalband Hacı Ahmed bin Mehmed’in sahiplenerek 35 kuruşa sattığını, kendisinden davacı olduğunda araya giren kişiler tarafından 4 kuruşa barıştırıldıklarını ve parayı da aldığını söylemiştir.

187/489
Türkçe
Tımar
2 RA 1161/30 Mart 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin kazasına bağlı Aynberud köyünden Hasan bin Mehmed ve Sefer bin Nazar, Amid halkından Ebubekir Ağa bin Mehmed Ağanın Şab adlı 16.500 akçelik tımara malikane suretiyle mutasarrıf oldoğunu ve kedile¬rinin eskiden beri bu tımarın ahalisi olduklarını iddia etmiş ve bunun araştı-rılmasını istemiştir.
Sayfa No/Belge No : 187/490
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Akrabalık Davası Belgenin Tarihi : 2 RA 1161/30 Mart 1748
Özet:
Mardin kazasına tabi Mıkri köyünden Mehmed bin Sofi Süleyman, annesi Hanife binti Halil’in annesinin Tevriz binti Mehmed bin Elvend ol¬duğunu, Elvend’in her iki tarafın atası olduğunu, dolayısıyla Mardin kazası-na tabi Tavusi köyünden Elvend bin Mustafa bin Mehmed ile neseblerinin aynı olduğunu iddia etmiş, ancak davalılar bu iddiayı reddetmişlerdir. …..

164
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

köyünden İbrahim bin Murtaza ve Ahmed bin Hüseyin’in şahadetiyle davacı Mehmed’in davalı Elvend’in yeğeni olduğu ortaya çıkmıştır.

187/491
Arapça
Mülk Alım-Satımı
Evail-i RA1161/1-10 Mart 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Seyyid Ali ve kardeşi Taha, kendilerine asaleten, … vekaleten, içeri¬sinde odunluk, yatak odası ve su kuyusu (¼) bulunan, güneyi alıcı, doğusu Abdulkadir mülkleriyle sınırlı evini Osman bin Abdullah’a 45 kuruşa satmış-tır.
Sayfa No/Belge No : 188/492
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Kiralama
Belgenin Tarihi : Evail-i RA 1161/1-10 Mart 1748
Özet:
Mardin halkından Şeyh Musa Bey bin Ali Bey kendisine asaleten, kardeşi İsmail’e vesayeten, güneyi çukadar Mustafa mülkü, doğusu ve kuze¬yi yol ve batısı Ağazade veresesi mülküyle sınırlı, içerisinde hücre, köşk, iki kiler, bir mağara, su kuyusu ve tuvalet bulunan Bab-ı Cedid mahallesindeki harabenin ceddi Çerkez Bey tarafından erkek çocuklarına vakf edildiğini, burasının harabe duruma geldiğini, ancak tamirine güçlerinin yetmediğini ve burasının kiraya verilmesini istemiştir. Buraya talip olan Ali bin Mehmed ve kardeşi Hıdır bin Mehmed’e 39 yıllığına, 1199 senesine kadar, otuz üç akçe¬si peşin olmak üzere yıllık doksan akçeye kiraya verildiğine dair belge.

188/493
Türkçe
Miras Davası
17 RA 1161/17 Mart 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Amid halkından olup Mardin’de sakine olan Emine binti Hacı İsma-il, merhum eşi ... ...’nın verasetinin kendisine, kızı Rukiye’ye ve merhumun
kardeşi Mardin halkından Abdulaziz bin Mehmed’e kaldığını, Rukiye’nin de vefat ettiğini ve onun hissesinin de kendisi ile Abdulaziz’e kaldığını, güneyi, kuzeyi, batısı yol, doğusu Meno’nun mülküyle sınırlı olan evdeki hissesine karşılık Abdulaziz tarafından kendisine 20 kuruş verildiğini ve anlaştıklarını ikrar etmiştir.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 165
Sayfa No/Belge No : 188/494
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 18 RA 1161/18 Mart 1748
Özet:
Hacı Kasım bin Ahmed, içerisinde mutfak, avlu ve giriş odası bulu¬nan, doğusu kendi, batısı Şiar Mustafa mülkü, kuzeyi yol ile sınırlı, Zerraka mahallesindeki evini Hüseyin Çelebi bin Bekir Çelebiye 217 kuruşa satmış-tır.
Sayfa No/Belge No : 188/495
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Vasi Tayini
Belgenin Tarihi : 18 RA 1161/18 Mart 1748
Özet:
Tanil veledi Ebelhad’ın, kardeşinin çocukları Meno ve Nuriye binti İlyo’ya vasi olarak tayin edildiğiyle ilgili hüccet.
Sayfa No/Belge No : 189/496
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Veraset
Belgenin Tarihi : 19 RA 1161/19 Mart 1748
Özet:
Daha önce halik olan İlo veledi İlhad’ın verasetinin iki küçük kızına ve zevcesi Marta binti Hanna ile iki kardeşi Tanil ve İşua veledi İlhad’a inti¬kal ettiğine dair belge.
Sayfa No/Belge No : 189/497
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Vakfiye
Belgenin Tarihi : 19 RA 1161/19 Mart 1748
Özet:
Müteveffa Mehmed Çelebi bin Abdurrahman Çelebi vakfından olup duğusu Ömer Bey veresesi ve Temami Şeyh Ali veresesi mülkü, kuzeyi Altunboğa bahçesiyle sınırlı Nebi vadisindeki bahçe ile güneyi, batısı, kuze¬yi yol ve doğusu Abdi veresesi mülküyle sınırlı Bab-ı Cedid mahallesindeki evin yarısı, yine un pazarındaki dinkhanenin (çeltiğin kabuğundan ayrılma-sına yarayan değirmen) yarısı, yine çarşıda bulunan dükkân 1151 senesinde erkek çocuklarına vakfedilmiş ve onlardan kimlere kalacağına dair vakfiye.

166
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 190/498
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Miras/Alacak-Verecek
Belgenin Tarihi : 24 RA 1161/24 Mart 1748
Özet:
Mardin halkından Hacı Halid bin Hacı Mahmud’un, halaları Huri binti Molla Yahya’nın verasetinden kendisine kalan kısmı için 15 kuruş kar¬şılığında Abdullah Çelebi bin Molla ve Hacı Yusuf bin Rumiye şahadetleriy-le Şerife ve Medine binti İbrahim’in vekili olan Hacı Mehmed bin Seyyid Ömer ile barıştığına dair hüccet.
Sayfa No/Belge No : 190/499
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Miras/Alacak-Verecek
Belgenin Tarihi : 24 RA 1161/24 Mart 1748
Özet:
Mardin halkından Hacı Halid bin Hacı Mahmud’un, Hamza Bey va¬disinde Aşık-Maşuk olarak bilinen yerin yakınlarında bulunan Soyluh bah¬çesinin ecdadlarının vakfı olduğunu, bu bahçenin 1/3 hissesinin kendisine düşmesi gerekirken Şerife ve Medine’nin bu bahçenin tamamını tasarruf ettiğini, bu nedenle 38 senelik gelire karşılık 15 kuruş karşılığında Abdullah bin Molla ve Yusuf bin Rumiye’nin şahadetleriyle Şerife ve Medine binti İbrahim’in vekili olan Hacı Mehmed bin Seyyid Ömer ile barıştıklarına dair belge.
Sayfa No/Belge No : 190/500
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 28 RA 1161/28 Mart 1748
Özet:
Ahmed Çelebi bin İbrahim Çelebi kendisine asaleten, Ahmed Çelebi bin Hüseyin Çelebi, Salih Çelebi bin Ahmed Çelebi ve Ali bin Kasım Çele¬binin şahadetleriyle kardeşi Hasan ve kız kardeşleri Fatıma, Hanife ve Medi¬ne’ye vekaleten, babalarından kendilerine irsen intikal eden, içerisinde odun¬luk, avlu, mağara, mutfak ve su kuyusu bulunan, güneyi yol, doğusu Hacı Kasım, kuzeyi Ebu Zeyd, batısı köse Ahmed mülküyle sınırlı Babü’l-Cedid mahallesindeki evde bulunan hisselerini Hüseyin bin İbrahim Çelebiye 81 kuruşa satmıştır.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 167
Sayfa No/Belge No : 191/501
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 3 R 1161/2 Nisan 1748
Özet:
Hüseyin Çelebi bin İbrahim Çelebi, babalarından kendilerine irsen intikal eden, içerisinde odunluk, avlu, mağara, mutfak ve su kuyusu bulunan, güneyi yol, doğusu Hacı Kasım, kuzeyi Ebu Zeyd, batısı köse Ahmed mül-küyle sınırlı Babü’l-Cedid mahallesindeki evi kardeşi Fethi Çelebi ile diğer kardeşlerinin hisselerini Hüseyin bin İbrahim Çelebiye 205 kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 191/502
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Vasi Tayini
Belgenin Tarihi : 12 R 1161/11 Nisan 1748
Özet:
Şahin bin Şeyh Musa Ağanın, kardeşleri üzerine vasi olarak tayin
edildiğine dair hüccet.
Sayfa No/Belge No : 191/503
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : … R 1161/Mart-Nisan 1748
Özet:
İbrahim Çelebi …, Hanna veledi Göbel’e vekaleten, güneyi Kıs İzan, doğusu yol, kuzeyi …, batısı Cercis mülküyle sınırlı, içerisinde 700 üzüm ağacının bulunduğu bağı Cercis, İbrahim ve Bogos evladı Hanna vele¬di Göbel ile Sittiye binti Şemon’a satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 191/504
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı
Belgenin Tarihi : 16 R 1161/15 Nisan 1748 Özet:
(Belge eksik olduğundan tam olarak okunamamaktadır.) Musa ile kardeşi Şeyh Davud ibni Şeyh Ali ve Hacı Ahmed bin Hacı
Ömer, güneyi Süleyman bin Mahmud, doğusu Maho veresesi mülkü, batısı
yol ile sınırlı Babü’l-Cevz vadisinde bulunan sulu bostanlarını Şeyh Musa
bin Ali Beşeye … otuz beş kuruşa satmışlardır.

168
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 191/505
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı
Belgenin Tarihi : 18 R 1161/17 Nisan 1748 Özet:
(Belge eksik olduğundan tam olarak okunamamaktadır.) Cercis veledi Aslan, içerisinde sofa, odunluk, mutfak, tuvalet ve su
kuyusu bulunan, doğusu İshak veledi Şema, kuzeyi ve batısı kendi mülküyle
sınırlı evini 400 kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 192/506
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 19 R 1161/18 Nisan 1748 Özet:
(Belge eksik olduğundan tam olarak okunamamaktadır.) İçerisinde kiler, oda, eyvan, avlu, mutfak, tuvalet, mağara ve yazlık bulunan, güneyi ve kuzeyi yol, doğusu Hacı … ve batısı Hacı Hasan mülkle-riyle sınırlı Atike Hatun ile ortak olunan Zerraka mahallesindeki mülkün satışına dair belge.
Sayfa No/Belge No : 192/507
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 18 R 1161/17 Nisan 1748
Özet:
Ahmed bin Gaybo el-Bellugani, kuzeyi dağ, doğusu Bekir bin Mahmud, batısı Yusuf bin Şeyh Musa mülküyle sınırlı Aynberud köyündeki sulu bostanını Ebubekir Bey bin Süleyman Beye 65 kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 192/508
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 20 R 1161/19 Nisan 1748 Özet:
(Belge eksik olduğundan tam olarak okunamamaktadır.) Yonan veledi İshak kendisine asaleten, Şeyh Musa Çelebi bin Arbo ve Şeyh Taha Çelebi bin Yusuf’un şahadetleriyle kız kardeşi Hanım binti İshak ve anneleri Mirdişeh binti Kıs Eygo’ya vekaleten, adı geçen İshak’tan kendilerine irsen intikal eden, içerisinde iki odunluk, misafir odası ve maslabeli oda, eyvan, mutfak, ahır, su kuyusu ve tuvalet bulunan, doğusu ve

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 169
kuzeyi yol, batısı Bogos mülküyle sınırlı iki katlı evi İlya veledi Abdunnur-ı Acem’e … yüz kırk Zolata kuruşa satmıştır.

192/509
Türkçe
Mülk Alım-Satımı
20 R 1161/19 Nisan 1748
Sayfa No/Belge No
Belgenin Dili
Belgenin Konusu
Belgenin Tarihi Özet:
(Belge eksik olduğundan tam olarak okunamamaktadır.) … Mahmud bin Hacı Osman, içerisinde misafir odası, yatak odası,
mahzen, ahır, mutfak, tuvalet ve su kuyusu bulunan Zeytun mahallesindeki
iki katlı evi satın almıştır.
193/510
Türkçe
Kısas
18 R 1161/17 Nisan 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Korçiyanlı aşiretinden Osman bin Şaban’ın, on altı gün önce Bahaeddinlü Osman bin Nebi ile Şeyhan köyünden kalkıp Mansuriye köyü¬ne gelirken zevcesini almak maksadıyla Osman bin Nebi’nin göğsüne hançer ile vurduğu ve onun ölümüne sebep olduğu, maktulün büyük oğlu İbrahim’in de babasını öldüren kişinin kısasını istediği, daha önce İstanbul baruthanesi nazırı olup halen Mardin voyvodası olan Hacı İbrahim Bey huzurunda kuru¬lan mahkemede kısasa karar verildiği ile ilgili karar.

193/511
Türkçe
Veraset Davası
25 R 1161/24 Nisan 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi
Özet:
Mardin halkından Hanna, İlyas ve Bahdo evladı Yosef adlı zimmiler kendilerine asaleten ve anneleri Delali binti Gedayi, küçük çocukları Zahko ve İsmuni veledi Yosef’e vesayeten, Marta binti İbrahim Tüfekçi ve annesi Meryem binti Hürmüz taraflarından Mehmed Bey bin Nalband Hıdır ve ………….’nın şahitliğiyle vekaleti sabit olan Tanil veledi Aslan arasındaki veraset davasının 115 kuruş karşılığında sonuçlandığına dair karar.

170
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Sayfa No/Belge No : 193/512
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 26 R 1161/25 Nisan 1748
Özet:
İbrahim bin Hacı Mehmed kendisine asaleten, Seyyid Mehmed bin Seyyid Ali, Hacı Bekir bin Hacı … şahadetiyle kız kardeşi Hanzade binti Mehmed’e vekaleten ve küçük kardeşi Mehmed bin Hacı Mehmed’e vesayeten, doğusu Abbas mülkü, kuzeyi yol, batısı Hacı Kasım mülkü ile sınırlı, babalarından kendilerine irsen intikal eden Zerraka mahallesindeki evi Ali bin Seyyid Ahmed’e … Zolata kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 193/513
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı
Belgenin Tarihi : 1 C 1161/29 Mayıs 1748 Özet:
(Belge eksik olduğundan tam olarak okunamamaktadır.) Halil bin Mehmed Kütek(?), güneyi Osman, doğusu Mehmed mülkü,
kuzeyi yol ile sınırlı Bimaristan mahallesinde bulunan evi Cuma bin Ali’ye
70 kuruşa satmıştır.
Sayfa No/Belge No : 194/514
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Tereke-Vasi Tayini
Belgenin Tarihi : 7 CA 1161/4 Haziran 1748
Özet:
Daha önce halik olan Şahin veledi Şükro’nun veraseti küçük oğlu İlya ile büyük kızı Seydi ve eşi İsmihan binti Abdullah’a intikal etmiş olup, İlya’ya vasi olarak Aslan veledi Şükro tayin olunmuş ve İlya’nın hissesine düşen meblağ Aslan’a teslim edilmiştir.
Sayfa No/Belge No : 194/515
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 8 CA 1161/5 Haziran 1748
Özet:
Hacı Ömer bin Hacı Osman ve Ahmed bin … şahadetleriyle annesi Atike Hatun binti Salih’e vekil olan Seyyid Mahmud bin Hacı Osman, güne¬yi Hıdır, doğusu alıcı, batısı Ali mülkü, kuzeyi Erni Kalesi(?) ile sınırlı sulu bostanın (¾) hissesini İsmail Ağa bin Hacı Abdullah’a 122 kuruşa satmıştır.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 171
Sayfa No/Belge No : 194/516
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : 11 CA 1161/8 Haziran 1748
Özet:
Hacı İsmail bin Hacı İbrahim el-Amidi ve İlyas … şahadetleriyle Hacı Mehmed Efendiye vekil olan Hacı Ali bin Abdullah, içerisinde oda, iki sofa, kiler, su kuyusu (½), yazlık, dehliz ve tuvalet bulunan, güneyi ve kuze¬yi yol, doğusu Hacı Mehmed Efendi veresesi, batısı … Çelebi el-Keçeci mülküyle sınırlı misafir odalı evini Mehmed Ağa bin Abdullah’a 500 kuruşa satmıştır.

Sayfa No/Belge No : 194/517
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : … CA 1161/Mayıs-Haziran 1748 Özet:
(Belge eksik olduğundan tam olarak okunamamaktadır.) Belgede Meryem binti Abdullah’ın ismi geçmektedir. Belgenin ev satışıyla ilgili olduğu anlaşılmaktadır. Evin içerisinde maslabeli bir oda, odunluk, mağara, mutfak, avlu ve su kuyusu (¼) bulunmaktadır.
195/518
Türkçe
Veraset Davası
3 C 1161/31 Mayıs 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi Özet:
(Belge eksik olduğundan tam olarak okunamamaktadır.) Belge yırtık olduğundan ve yapıştırılırken kaydırıldığından sağlıklı bir biçimde okunamamaktadır, ancak belgenin erkek çocuğu olmadan ölen bir zimminin mirasının kızları, eşi ve kardeşinin oğluna intikaliyle ilgili ol¬duğu anlaşılmaktadır.
Sayfa No/Belge No : 195/519
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Komşuluk Belgenin Tarihi : 5 C 1161/2 Haziran 1748 Özet:
(Belge eksik olduğundan tam olarak okunamamaktadır.) Mardin halkından Deyrli Hacı Numan bin Hacı Ahmed, Hacı Abdul¬lah ve kardeşi Yahya bin Hacı Abdulkadir’den Zerraka mahallesinde bulu¬nan köşkleri arasına gelip gitmeyi kolaylaştırmak açısından kapı açmayı ve

172
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

su kuyusundaki suyu ortak kullanmayı talep etmiş, bunun araştırılmasına karar verilmiştir.

195/520
Arapça
Mülk Alım-Satımı
5 C 1161/2 Haziran 1748
Sayfa No/Belge No
Belgenin Dili
Belgenin Konusu
Belgenin Tarihi Özet:
(Belge eksik olduğundan tam olarak okunamamaktadır.) Zerraka mahallesinde, içerisinde avlu ve su kuyusunun bulunduğu,
Hacı Abdurrahim ve kardeşi Yahya’ya ait evin satışıyla ilgili hüccet.
196/521
Türkçe
Mülk Alım-Satımı
… C 1161/… Haziran 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi Özet:
(Belge eksik olduğundan tam olarak okunamamaktadır.) Şahin bin Şeyh Musa Ağa, içerisinde kiler, yazlık, ahır, iki mahzen, eyvan, su kuyusu, avlu ve tuvalet bulunan, güneyi … bin Keçel Bekir, doğu¬su Hıdır bin Hacı Osman, kuzeyi Seyyid Bayezid ve Salih bin Abdo, batısı … mülkleriyle sınırlı Zerraka mahallesindeki misafir odalı evini kardeşi Ali bin Şeyh Musa Ağaya satmıştır.

196/522
Türkçe
Miras Davası
13 C 1161/10 Haziran 1748
Sayfa No/Belge No Belgenin Dili Belgenin Konusu Belgenin Tarihi Özet:
(Belge eksik olduğundan tam olarak okunamamaktadır.) Hüseyin bin Molla Hasan, Hasan bin Abdi ve İsmail bin Ahmed’in şahadetleriyle Gurs köyü (Gurs-ı Âlâ) halkından Medine, Emine, Safiye, Rahime, Aişe, Hanife ve Zeynep binti …’nin vekili olan Abdulkadir Ağa, müvekkilelerine babalarından irsen intikal eden Gurs-ı Âlâ köyündeki bir parça sulu tarladan, üzüm bahçesindeki hisseden ve on keçiden müvekkilelerine düşen hisseleri merhumun diğer kızı Fatıma ile küçük oğlu Şeyh Musa’dan talep etmiştir.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 173
Sayfa No/Belge No : 196/523
Belgenin Dili : Türkçe
Belgenin Konusu : Vakfiye
Belgenin Tarihi : … Ş 1140/Mart-Nisan 1728 Özet:
(Belge eksik olduğundan tam olarak okunamamaktadır.) Hacı Salih bin Hacı Ahmed’in Zeytun mahallesinde bulunan evini
müştemilatıyla beraber erkek çocuklarına vakfettiğine dair vakfiye. Mardin
naibi Mustafa’nın imzası var.
Sayfa No/Belge No : 196/524
Belgenin Dili : Arapça
Belgenin Konusu : Mülk Alım-Satımı Belgenin Tarihi : … 1161/1748 Özet:
(Belge eksik olduğundan tam olarak okunamamaktadır.) Rahime Hatun binti Kasım’ın vekili olan …’nın Osman Bey bin Ha¬san Beye sulu bostan satışıyla ilgili hüccet.
Son sayfa yırtıldığından ve tahrif olduğundan bu sayfadan sağlıklı bir özet çıkarılamamaktadır.

174 Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 175

İKİNCİ BÖLÜM
252 NOLU MARDİN ŞER’İYE SİCİLİ VE 18. YÜZYILDA MARDİN

252 nolu Mardin Şer’iye Siciline göre, Mardin’in idari, sosyal ve ekonomik yapısıyla ilgili değerlendirme yapmak, defterin ait olduğu dönem¬de Osmanlı Devleti’nin genel yapısının bilinmesine bağlıdır.
252 nolu sicil, tarih olarak düzenli şekilde birbirini takip eden belge¬lerden oluşmamaktadır. Sicilin başında 1725-1726 tarihlerine ait belgeler yer alırken, sonraki belgeler, 20 yıllık bir atlama ile,1743, 1744, 1745-1746, 1747, 1748 tarihlerine aittir. Dolayısıyla 18. yüzyılın ilk yarısına ait belgeleri içeren 252 nolu sicile göre; Mardin ile ilgili değerlendirme yaparken önce¬likle, 18. yüzyılın ilk yarısında Osmanlı Devleti’nin genel yapısından kısaca bahsedilecek, ardından 252 nolu sicilin sunduğu bilgiler ışığında Mardin’in özel yapısı ortaya konulmaya çalışılacaktır.
Mardin’in İdari Yapısı
16. yüzyılın ilk çeyreğinde, Yavuz Sultan Selim’in doğu siyasetinin bir sonucu olarak, Osmanlı Devleti’ne bağlanan Mardin, ilk idari taksimatta Diyarbakır Eyaleti’ne bağlı bir liva olarak teşkilatlandırılmıştır. Mardin’in Diyarbakır’a bağlanmasında, idari bakımdan ilk çağlardan beri Diyarbakır ile bağlantısının önemli rolü olmuştur16.
Nejat Göyünç, XVI. Yüzyılda Mardin Sancağı, Ankara 1991, s. 37.

176
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

17. yüzyılda özellikle bölgede etkin olan aşiretlerin eşkıyalık faali¬yetleri sebebiyle Bağdat’a bağlanmıştır. 1647 ve 1711’de iki kez Bağdat’a bağlanan Mardin 252 nolu sicile göre Diyarbakır’a bağlıdır17. Sicilde yer alan 1727 tarihli “Amid Kazasına bağlı Mardin Nahiyesi”18 ve 1746 tarihli “Amid Sancağına bağlı Mardin Kazası”19 ifadeleri 17. yüzyılın başlarında bir ara Bağdat’a bağlanan Mardin’in tekrar Diyarbakır’a bağlandığını gös¬termektedir.
Mardin idari yapısındaki bu değişiklikleri, 16. yüzyılın başlarında başlayan, 17. ve 18. yüzyıllarda da Osmanlı için büyük problem olan iç karı-şıklıkların20 bir sonucu olarak kabul etmek gerekir. 18. yüzyılın başlarında Osmanlı genelindeki bu karışıklıklar Mardin’e aşiret çatışmaları şeklinde yansımıştır. 1711’de Milli aşiret ile Yakupzadeler’in çatışmaları Mardin’i etkileyen en önemli husustur. Mardin’de, sık sık yönetici değişiklikleri yapı-larak, bu çatışmaların önüne geçilmeye çalışılmıştır. 1712’de Halil Ağa, 1713’te Hacı Sadık Ağa, 1715’te Millizade Ahmed Bey Mardin’e voyvoda olarak atanmıştır. 1717’de tekrar atanan Hacı Sadık Ağa, bu defa 12 sene devam eden hâkimliği sırasında, Mardin’de asayişi sağlamıştır21. 252 nolu sicilde de 1726 tarihinde Hacı Sadık ağa voyvoda olarak görülmektedir. Abdulgani Efendi’nin asayişi sağlayıp, 1700 köyü tamir ettiğinden bahsettiği Hacı Sadık Ağanın bunları yaparken çok da rahat olmadığı sicilden anlaşıl-maktadır. Buna göre; urban eşkıyasının Bağdat’a saldırılarının önlenmesi için valinin maiyetine çok sayıda askerle katılan Mardin voyvodası Sadık Ağa hakkında bazı dedikodular çıkmış ve görevden alınması istenmiştir. Ancak bu dedikoduların yersiz olduğu, voyvodanın azlini gerektirecek bir şey olmadığı ve hakkındaki dedikoduların önlenmesi gerektiğine dair buy-ruldu gönderilmiştir22.
252 nolu sicilde Mardin’in adı geçen diğer voyvodaları şunlardır: 1745’te Dergâh-ı Ali kapıcıbaşlarından Rüstem Ağa, 1746-1747’de Mehmed Emin Ağa, 1748 Hacı İbrahim Bey23. Abdulgani Efendi bu yöneticilerle ilgili şu bilgileri vermektedir: “1746’da Rüstem Ağa, altı ay sonra yine Mehmed
Abdulgani Efendi (Abdulgani Fahri Bulduk), Mardin Tarihi (Yayına haz: Bur¬han Zengin), Ankara 1999, s. 188. Mardin Şer’iye Sicili (MŞS) 252, Belge no: 6. MŞS 252, Belge no: 415.
Yusuf Halaçoğlu, XVIII. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nun İskân Siyase¬ti ve Aşiretlerin Yerleştirilmesi, Ankara1997, s. 5. Abdulgani Efendi, age, s. 188. MŞS 252, Belge no: 60. MŞS 252, Belge no: 331, 353, 405, 407, 421.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 177
Efendi idare makamında bulundular. Mehmed Efendi’nin bu defaki vekaleti bir buçuk sene sürdü. Bunun zamanı olan 1747’de Bağdat valisi Sadr-ı Es-bak Hacı Ahmet Paşa vefat etti. Yerine Ebu Leyli Süleyman Paşa geçti ve Mardin tekrar yüce devlete bağlı oldu. Ve hakimliğe Ali Paşa evladından Yavuz Bey şöhretli Hacı İbrahim Bey geldi.24”
Sicilde adı geçen diğer yöneticiler ise şunlardır:
Müftü: Osmanlı başkentinde Şeyhülislamın yaptığı görevi, kazalar¬da müftüler yapmaktaydı. Buna göre, şeri meselelerde fetva makamı olan müftüler, bir taraftan halkın dini sorunlarını çözümlerken diğer taraftan kadı veya naibin çözemedikleri şer’i veya örfi meselelerde devreye girmekteydi¬ler. 252 nolu defterde adı geçen Mardin müftüleri şunlardır: 1745’te müftü olan Seyyid Abdullah uygunsuz davranışları sebebiyle, görevinden uzaklaş-tırılmış, yerine Abdurrahim Efendi atanmıştır25. 1748’de müftü olarak Abdurrahman Efendi görev yapmaktadır26.
Kadı (Naib): Osmanlı Devleti’nde yargı denince akla gelen ilk kav¬ram “Kadı” dır. Kadı tanımı Mecelle’de şöyle yapılmıştır: “Hakim (Kadı) beyn-en-nas vuku’ bulan da’va ve fasl ve hasm için taraf-ı sultaniden nasb ve ta’yin buyurulan zattır.”27 İdari teşkilat açısından sırasıyla eyaletlere, sancaklara, kazalara, nahiye ve köylere ayrılan Osmanlı Devleti sınırlarında nahiye ve köyler dışında kalan yerlerde “Hakim” veya “Hakimü’ş-şer” de denilen birer kadı bulunurdu. Naib’in sözlük anlamı “ vekil, birinin yerine geçen” 28 demek olan naibin terim anlamı ise “kadının belli bir süre veya belli bir iş için görevlendirdiği yardımcısıdır.” Kadıların yargı yetkisi ala¬nında bulunan tüm bölgelere kişi olarak hizmet götürmeleri, dönemin koşul-ları göz önüne alındığında, mümkün olmadığından bazı bölgelere naib tayin ederlerdi. Bazen de bulunduğu bölgedeki işlerin yoğunluğu sebebiyle farklı işler için kadı tarafından naib atanırdı29. Naib terimi genel olarak, kadıların belli bir bölgeye veya belli bir iş için atadıkları yardımcıları için kullanılma-sına rağmen, bazen de bizzat kadılara Hz. Peygamberin, halifelerin veya sultanların halefi oldukları için naib denilmiştir30. 252 nolu deftere göre Mardin’de yargı işleri Amid kadılarınca, genellikle yerli ulema arasından
Abdulgani Efendi, age, s. 190. MŞS 252, Belge no: 309. MŞS 252, Belge no: 420. Mecelle, madde 1785.
M. Zeki Pakalın, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul 1993, C. II, s. 644.
Nurcan Abacı, Bursa Şehri’nde İslam Hukukunun Uygulanması (17. Yüzyıl), Ankara 2001, s. 59.
Hasan Tahsin Fendoğlu, İslam ve Osmanlı Anayasa Hukukunda Yargı Ba¬ğımsızlığı, İstanbul 1996, s. 133.

178
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

atanan naibler tarafından yürütülmektedir. 252 nolu defterde adı geçen Mar¬din naibleri şunlardır: 1726’da Hamza Efendi, 1727’de Hüseyin Efendi, 1728’de Seyyid Hamza, 1745’de Mehmed Efendi, 1748’de Seyyid Hüseyin.
Nakibü’l-eşraf: Osmanlı Devleti’nde, kendinden önceki İslam dev¬letlerinde olduğu gibi, Hz. Peygamberin soyundan gelen seyyid ve şerifler, özellikle vergi muafiyetlerini içeren bazı ayrıcalıklara sahip olmuşlardır. Toplum içinde çok farklı sosyal ve ekonomik gruplar içinde yer alan seyyid ve şeriflerin, bu haklarından faydalanması ve sahte seyyid ve şeriflerin otaya çıkmasını engellemek için, Ortadoğu İslam Devletlerinin hemen hemen hep¬sinde Nakibü’l-eşraflık veya benzeri bir kurum meydana getirilmiştir31. 252 nolu defterde adı geçen Nakibü’l-eşraf kaymakamları şunlardır: 1726’da Seyyid Abdulkerim Efendi, 1727’de Seyyid Mehmed Zeynelabidin el-Hüseyni Efendi tarafından kaymakam olarak atanan Seyyid Ali, 1745’de Seyyid Mehmed Efendi ve Sünenci Çelebi, 1746’da Seyyid Şeyhi Efendi.
Rüya Kılıç, Osmanlıda Seyyidler ve Şerifler, İstanbul 2005, s. 80.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 179
Mardin’in Sosyal Yapısı
Abdulgani Efendi Mardin ahalisini tanımlarken: “Kürt, Arap, Musta’rap ve Türk demekle bilinirler” şeklinde Mardin ve çevresinde yaşa¬yan Müslüman halkları sayar32. Bunların yanında, Mardin ve çevresi, azım-sanmayacak bir gayrimüslim nüfusu da sahiptir. Süryaniler, Ermeniler, Keldaniler, Yezidiler ve az sayıdaki Yahudi, Mardin ve çevresindeki gayri¬müslim nüfusu oluşturmaktadır.
Mardin merkezde toplum içinde, hem ekonomik hem de idari an¬lamda nüfuza sahip geniş aileler etkili iken, şehir çevresinde bunlara mukabil aşiretler sosyal anlamda gücü ifade etmişlerdir. Gayrimüslim cemaatlerde ise sosyal yapının ana unsuru dini örgütlenmelerdir. Ermeni ve Süryanilerden oluşan Mardin Hıristiyan nüfusu farklı cemaat örgütlenmeleriyle birbirlerin¬den ayrılmışlardır. 18. yüzyılda Mardin Ermenileri, 17. yüzyılın sonlarında başlayan Katolikleştirme faaliyetleri sebebiyle kendi içlerinde ciddi sorunlar yaşamışlardır33. Süryaniler içinse Mardin’in ayrı bir önemi vardır. Bu önem, Süryanilerin patriklik merkezinin Mardin’in hemen yanı başındaki Deyruzzafaran Manastırı olmasından kaynaklanmaktadır. 252 nolu defterde; Süryani patriği atanmasına dair belge, Süryani patriklerinin Halep kadısının arzıyla atandığını göstermesi açısından ilginçtir34.
Mardin şehir merkezinde, yerleşimin ana unsuru mahallelerdir. Ma¬halle, Osmanlı şehrinin temel yerleşim birimi35 ve idari açıdan da en alt bi-rimi36 olarak kabul edilmektedir. Mahallenin ön plâna çıkan özelliği idari birim olmasından çok, Osmanlı şehrine ait sosyal hayatın tüm ayrıntılarını veren, bu yönüyle Osmanlı hayatının siyasi-idari tarihinden farklı olarak sosyal tarihine dair ipuçlarını sunan yapısıdır.
Osmanlı fethinin hemen ardından yapılan tahrirlerde Mardin’in 9 mahalleye sahip olduğu anlaşılmaktadır37. Osmanlı fethinden sonraki ilk tahrirde adı geçen 9 mahalle şunlardır: Babu’l-Cedid Mahallesi, Zerraka Mahallesi, Kıssis Mahallesi, Babu’l-Hammara Mahallesi, Göllasiyan Mahal¬lesi, Şemsiyye Mahallesi, Zeytun Mahallesi, Kamil ve Bimaristan Mahallesi, Yahudiyan Mahallesi. 16. yüzyılın ortalarında ise; bunlarla birlikte Sündik
Abdulgani Efendi, age, s. 278.
İbrahim Özcoşar, 19. Yüzyılda Mardin Süryanileri, (Erciyes Üniversitesi Sos¬yal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi), Kayseri 2006, s. 173. MŞS 252, Belge no: 355.
Özer Ergenç, “Osmanlı Şehrinde Esnaf Örgütlerinin Fiziki Yapıya Etkileri”, I. Uluslararası Türkiye’nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi Kongresi, Ankara 1980, s. 103.
İlber Ortaylı, Osmanlı Toplumunda Aile, İstanbul 2001, s. 21. N. Göyünç, age, s. 97.

180 Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi
(Sevindik) isimli bir mahalle daha kayıtlarda yer almaktadır38. 17. yüzyılın başlarında şer’iye sicillerinde bu mahallelerle birlikte Babu’s-Savur Mahal¬lesi de geçmektedir39. Bu mahalleler; zirvede ele geçirilmesinin zorluğundan değişik kaynaklarda bahsedilen, uzaklardan çok kolayca fark edilen oldukça etkileyici bir kalenin yamaçlarında yer almaktadır. Bu mahalleler, dönemin yerel kaynaklarında ve halk arasında “beden” olarak isimlendirilen bir sur ile çepeçevre kuşatılmıştı40. 252 nolu defterde ise adı geçen mahalleler şunlar-dır: Babu’l-Cedid Mahallesi, Baş Ala Mahallesi, Baş Edna Mahallesi, Bimaristan Mahallesi, Gölasiye Mahallesi, Kıssis Mahallesi, Meşki Mahalle¬si, Sevindik Mahallesi, Zerraka Mahallesi, Zeytun Mahallesi. 252 nolu sicil değerlendirmeye katılarak, bu mahalleleri Müslim veya gayrimüslim mahal¬leleri şeklinde bir tasnife tabi tutmamız mümkün görünmüyor. Mardin’in üzerine kurulduğu yamacın, dar bir saha sunması, bu sahanın sur ile çevrele¬nince daha da daralması, mahallelerin sadece Müslim veya sadece gayrimüs¬lim mahalleleri olarak ayrılmalarını engelleyen bir husustur. Daha açık bir ifadeyle; Mardin’in üzerine kurulduğu alan, mahallelerin Müslim ve gayri¬müslim olarak ayrılmasına zemin oluşturacak, geniş bir hareket serbestliğine müsait değildir41.
Osmanlı şehrinde, toplumsal hayatın önemli unsurlarından biri de vakıflardır. Vakıfların idari, ekonomik ve hukuki yönleri de bulunmasına rağmen sosyal yapı” başlığı altında değinmemiz, vakıfların toplumun tama¬mına veya bir kısmına yönelik sosyal hizmetler sunmalarıdır. Lügat olarak birçok anlamı bulunan “vakıf” kelimesinin, terim olarak farklı tanımları ya¬pılmıştır. Bu anlamların tamamı birbirlerine benzemekte ve ihtiva ettikleri anlam hemen hemen aynı mahiyeti taşımaktadır42. Vakıf; “taşınır veya ta¬şınmaz bir değerin belirli gayelerle bir amaca tahsisinden doğan, hukuki statüye ve süreklilik kavramına sahip, malın doğrudan kendi kendini temsil ettiği, tescilinden sonra kurucusu dâhil herkesi bağlayan bir akid”43 olarak tanımlanabilir. Vakfın kökeni hakkında değişik tespitler vardır. Bazı araş-
N. Göyünç, age, s. 99-101.
Ramazan Günay, 259 Numaralı Hicri 1006-1008 (Miladi 1598-1600) Tarihli Mardin Şeriyye Sicilinin Transkripsiyon ve Değerlendirmesi, (Dicle Üniversi¬tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Diyarbakır 2002, s. 307.
Suavi Aydın, Kudret Emiroğlu, Oktay Özel, Süha Ünsal, Mardin Cemaat Aşiret Devlet, İstanbul 2001, s. 122. İ. Özcoşar, agt, s. 184 vd.
Ziya Kazıcı, İslâm Müesseseleri Tarihi, İstanbul 1996, s. 11. Ömer Ergün, “AB Sürecinde Azınlık (Süryani) Vakıfları”, Süryaniler ve Sürya-nilik, C. II, (haz: Ahmet Taşğın, Eyüp Tanrıverdi, Canan Seyfeli), Ankara 2005, s. 21.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 181
tırmacılar vakfın kökenini Roma ve Bizans’a dayandırırken44, bazıları ise tamamen İslâmî kökenli sayarlar45. Burada söylenebilecek en doğru şey, kökeni ne olursa olsun İslâmî dönemde vakıf müessesesinin toplum hayatı içinde daha etkin bir kurum haline geldiğidir.
Klasik bir İslam şehri özelliği gösteren Mardin’de vakıflar toplumsal hayat içinde önemli bir rol oynamıştır. 252 nolu defterde adı geçen vakıflar şunlardır:
Harzem köyündeki Şeyh Tacettin Camii Vakfı46.
İbrahim Bey zaviyesinin Vakfı47.
Kasım Padişah Vakfı; Mardin ve Diyarbakır’da gayrimenkullere sa¬hip bu vakıf, mütevellilerin yaptıkları yolsuzluklarla gündeme gelmiştir. Bu vakfa aşçı atamasının yapılması burada okuyan öğrencilerle birlikte fakirlere de yemek dağıtıldığına dair izlenim vermektedir. Farklı mezheplere ait mü¬derrisler, fetihhan, ambardar, cüzhan, zaviyedar, duagu ve muhasebecinin bulunması vakfın büyüklüğünü göstermektedir48.
Muzafferiye Medresesi Vakfı49.
Nusaybin’de bulunan Hazreti İmam Zeynelabidin Vakfı50.
Şafii Vakfı51
Şahkulu Bey Vakfı; tevliyeti evlada meşrutadır.52.
Şeyh Eminüddin Bimarhanesi Vakfı53.

44. Bahaeddin Yediyıldız, “Vakıf” mad., MEB İslâm Ansiklopedisi, C. 13, s. 160.
45.Ahmet Akgündüz, İslâm Hukukunda ve Osmanlı Tatbikatında Vakıf, Ankara
1988, s. 22 vd.
46.MŞS 252, Belge no: 388.
47.MŞS 252, Belge no: 33.
48.MŞS 252, Belge no: 10, 19, 53, 54, 55, 56, 78, 311, 340, 343, 348, 395, 396.
49.MŞS 252, Belge no: 441.
50.MŞS 252, Belge no: 46.
51.MŞS 252, Belge no: 58.
52.MŞS 252, Belge no: 5.
53.MŞS 252, Belge no: 23.

182
Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Mardin’in Ekonomik Yapısı
Mardin, Osmanlı Devleti’ne katıldığı ilk yüzyılda ekonomik açıdan canlı bir tablo çizmektedir. Bu canlılık 3 temel kaynağa dayanmaktadır. İlki, bölgelerarası ticaretin kente olan ekonomik katkısıdır. İkincisi, kent merke¬zinde ve hemen civarındaki birkaç köyde zaman zaman önemli boyutlara varan dokumacılık, boyacılık gibi küçük işletmeler halinde örgütlenmiş el zanaatları, küçük çaplı sınai üretimde bulunan imalathaneler ile mütevazi ölçekteki bağ ve bahçe tarımıdır. Kent ekonomisinin dayandığı üçüncü ö¬nemli sektör ise, kenti çevreleyen kırsal alandaki tarımsal faaliyet ile hay-vancılıktır54.
18. yüzyılda durumun pek fazla değişmediğini söylemek mümkün¬dür. Bağ-bahçe satışları veya bağ-bahçe anlaşmazlıklarıyla ilgili belgelerin yoğunluğu, şehrin çevresindeki vadilerde yapılan bahçeciliğin şehir içi eko¬nomide önemli bir rol oynadığını göstermektedir. Bu bahçelerde yetişen iccasın (erik, üzüm, armut kurusu) saraya (kiler-i amire ve helvane-i amireye) gönderilmesi, kalitenin bir göstergesi olarak kabul edilmelidir55.
Bölgeler arası ticaretin 18. yüzyıldaki boyutu, İran ile yapılan savaş-ların gölgesinde kalmıştır. 1722’de Afgan-İran çatışmasından faydalanmak isteyen Osmanlı Devleti’nin İran’a savaş açmasıyla başlayan süreç 20 yılı aşkın bir süre devam etmiş ve 1746’da sona ermiştir56. Bu seferler sırasında Mardin’in Bağdat ve İran güzergâhında olması sebebiyle hem zahire naklin¬de hem de ulakların gidiş gelişleri açısından işlek bir hale geliyordu57. Sefer¬ler sırasında Tebriz ve İsfehan taraflarına, özellikle Koçhisar tarafından, sık sık zahire nakli yapıldığı belgelerden anlaşılmaktadır. Sefer dolayısıyla Mar¬din ve çevresinde zahir toplama işlemleri sırasında yaşanan usulsüzlük ve yolsuzluklar zaman zaman şikâyetlere de sebep olmuştur58. Yine bu seferler sebebiyle Mardin menzilhanesine özel bir ihtimam gösterilmiş, sık sık beygir ilaveleri yapılmıştır59.
Burada üzerinde durulması gereken bir husus da Mardin mukataası-dır. Mukataa; vergilendirmenin, rekabete açık, ekseriya açık artırma ile be¬lirlenen ve bir bölümü peşin ödenmesi talep edilen belirli birer yıllık bedel karşılığında, kârı ve zararı kendine ait olmak üzere kabul edecek mültezimle-
Aydın ve diğerleri, age, s. 138.
MŞS 252, Belge no: 393.
İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, C. IV/2, Ankara 2002, s. 131-132.
MŞS 252, Belge no: 63, 79, 80.
MŞS 252, Belge no: 18, 25, 30, 36, 37, 38, 39, 62, 76, 352.
MŞS 252, Belge no: 63, 79, 80.

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 183
re sınırlı bir süre için, güvenilir bir kefaletle devredilmesidir60. Mardin ve Nusaybin’de bulunan devlete ait gelirler “Mardin ve Nusaybin” mukataası şeklinde bir mukataa olarak değerlendirilmiştir. Bu mukataanın 1747 yılın-daki geliri, belgenin ifadesiyle Mardin ve Nusaybin voyvodalığı mukataası-nın gayr-ı ez-kalemiyesi senelik 47.600,5 kuruştur.” Bu miktarın bir kısmı hazine-i amireye gönderilirken, geri kalan kısmı Bağdad, Musul, Kerkük kaleleri muhafazasında olan yeniçeriler, topçu, top arabacıları için gönderil-mektedir61.

60 Mehmet Genç, “Osmanlı İltizam Rejimi ve Değişmeleri”, http://www.osar.com/modules.php?name=Encyclopedia&op=content&tid=501241&query=muk ataa, Erişim; 17.06.2006.
61 MŞS 252, Belge no: 405
.

184 Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

252 Nolu Mardin Şer’iye Sicili Belge Özetleri ve Mardin 185

KAYNAKÇA

Abacı, Nurcan; Bursa Şehri’nde İslam Hukukunun Uygulanması (17. Yüzyıl), Ankara 2001.
Akdağ, Mustafa; Türkiye’nin İktisadi ve İçtimai Tarihi 1453-1559, C. 2, İstanbul 1979.
Akgündüz, Ahmet; Şer’iye Sicilleri, İstanbul 1988. Armağan, Mustafa; Şehir Şehir Ey Şehir, İstanbul 1997. Armağan, Mustafa; Şehir Asla Unutmaz, İstanbul 1996. Atalar, Münir; Şer’iye Sicillerine Dair Kısa Bir Tarihçe”, Ankara Üniversi¬tesi İlahiyat Fakültesi İslâm İlimleri Enstitüsü Dergisi, S. 4 (1980). Baltacı, Cahit; “Şer’iyye Sicillerinin Tarihsel Önemi”, Osmanlı Arşivleri Sempozyumu Bildirileri, İstanbul 1985,
Berki, Ali Himmet; Büyük Türk Hükümdarı Sultan Mehmed Han ve Adalet Hayatı, İstanbul 1953
Cansever, Turgut; İslâm’da Şehir ve Mimarî, İstanbul, 1992; Ergenç, Özer; “Osmanlı Şehrinde Esnaf Örgütlerinin Fizik Yapıya Etkile¬ri”,Türkiye'nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi 1071-1920, Ankara 1980. Ergenç, Özer; “Osmanlı Şehrinde Mahallenin İşlev ve Nitelikleri Üzeri¬ne”,Osmanlı Araştırmaları ,VI (1984). Ergenç, Özer; Ankara ve Konya, Ankara 1995.
Ergün, Ömer; “AB Sürecinde Azınlık (Süryani) Vakıfları”, Süryaniler ve Süryanilik, C. II, (haz: Ahmet Taşğın, Eyüp Tanrıverdi, Canan Seyfeli), Ankara 2005.
Faroqhi, Suraiya; Osmanlı Kültürü ve Gündelik Yaşam Ortaçağdan Yirminci Yüzyıla, İstanbul, 1997.
Faroqhi, Suraiya; Osmanlı'da Kentler ve Kentliler. (Kent Mekanında Ticaret ve Gıda Üretimi 1550-1650). İstanbul, 1993. Fendoğlu, Hasan Tahsin; İslam ve Osmanlı Anayasa Hukukunda Yargı Bağımsızlığı, İstanbul 1996.
Halaçoğlu, Yusuf; XVIII. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nun İskân Siyaseti ve Aşiretlerin Yerleştirilmesi, Ankara1997. İnalcık, Halil; “Mahkeme” maddesi, İA, C. 7, İstanbul 1977. Kılıç, Rüya; Osmanlıda Seyyidler ve Şerifler, İstanbul 2005. Mardin, Ebul’ulâ; “Kadı” maddesi, İA, C. 6, İstanbul 1977. Ongan, Halit; Ankara’nın Bir Numaralı Şer’iye Sicili, Ankara, 1974. Ortaylı, İlber; “Osmanlı Kadısı Tarihi Temeli ve Yargı Görevi”, SBFD, XXX/1-4 (1974).
Ortaylı, İlber; Hukuk ve İdare Adamı Olarak Osmanlı Devletinde Kadı, Ankara 1994.
Özcoşar, İbrahim; 19. Yüzyılda Mardin Süryanileri, (Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi), Kayseri 2006.

186

Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Projesi

Özdemir, Rıfat; XIX. Yüzyılın İkinci Yarısında Ankara, Ankara 1986. Pakalın, Mehmet Zeki; Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C. III, İstanbul 1983.
Taş, Kenan Ziya; “Arşiv Malzemesi Olarak Şer’iye Sicilleri ve Taşra Üni¬versitelerinde Tarih Araştırmaları”, I.Millî Arşiv Şurası, Ankara 1998. Taş, Kenan Ziya; Eğin’in Bir Numaralı Şer’iyye Sicili, Transkripsiyon ve Değerlendirme, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 1987.
Velidedeoğlu, Hıfzı Veldet; Kanunlaştırma Hareketleri ve Tanzimat, C. I, İstanbul 1940. Yediyıldız, Bahaeddin; “Vakıf” mad., İA, C. 13, İstanbul 1997.

Kaynak: www.mardin.gov.tr